Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Лура Положани, истражувачка и докторантка на Универзитетот на Грац, Цветана Зафировска која извесно време без документи работела во Швајцарија и Рама Естреф, бегалка од сирискиот град Алепо, ги споделија своите приказни за предрасудите и проблемите со кои се соочуваат жените кои го напуштаат својот дом. На трибината насловена „Миграцијата низ очите на три жени“, тие говореа за проблемите со кои се соочиле, но и за сосема различните причини за преселбата и искуствата од нив.
Младата Лура Положани заминала за Австрија легално, со виза која и овозможува да студира и да работи во оваа држава. Таа раскажува дека благодарение на нејзиниот светол тен и руса коса, речиси никогаш не се соочила со предрасудите со кои се соочувале нејзини пријатели, иако живееле во Западна Европа.
Правејќи дистинкција меѓу бегалците и мигранти, таа посочува дека најчесто, никој од нив не го напушта својот дом поради тоа што му е добро. Секогаш има и друга страна на приказната, забележува, која не одговара на воспоставените стереотипи и очекувањата на луѓето за тоа како треба да изгледа еден мигрант или бегалец. И јас сум мигрант, вели таа, во Австрија.
„Ако јас отидам во продавница во Виена, нема да имам проблем, нели? Но ако сум покриена, или имам друга боја на кожата, веројатно нема да бидам примена исто. Никогаш не сум била запрена на аеродром, не се соочувам со осудување бидејќи се вклопувам во очекувањата. Светла сум, луѓето не знаат дека сум муслиманка затоа што не изгледам така, не се вклопувам во предрасудите за тоа како изгледа еден муслиман“, вели таа.
Додава дека луѓето имаат изградено слика во главата за тоа како треба да изгледа еден бегалец или мигрант, што не е секогаш точна.
„Никогаш не сум била навредена во Австрија затоа што сум мигрант и затоа што можам да си одам дома некаде, но многу од моите пријатели биле. И тие се исто едуцирани како мене, зборуваат добро англиски и можеби уште подобро германски, но дали поради бојата на кожата, или поради начинот на облекување, имале потешкотии“, вели Положани.
Цветана Зафировска го сподели своето лошо искуство работата без документи во Швајцарија, потсетувајќи на опасностите со кои се соочуваат жените кои извесен период мигрираат надвор од Македонија.
Прво работела како дефектолог за деца во Швајцарија, но во летниот период немало работа за неа. Затоа, по препорака на нејзин роднина решава да замине за Базел, и да работи како келнерка во спортско кафуле. Но место во кафуле, работната задача претставувала да помага во продавница 12 часа на ден, и да биде келнерка во локал во подрумот на продавницата каде мажи играле покер. Ми се згади, искрено раскажува таа. Ја одбила работата, исто како што одбила и да чисти во изолирана куќа надвор од градот, каде требало да спие во иста просторија со повозрасен маж.
Таа се потсетува дека со оглед на тоа што веќе живеела во Швајцарија, и патувала низ овој дел на Европа, а и имала од кого да побара помош, газдите не можеле да ја уценуваат да прифати да работи нешто што не сака. На крај се договориле , да работи во убав ресторан, за соодветна плата. Но освен во ресторанот, увидела дека треба да чисти и средува во уште неколку апартмани над локалот, за на крај, по еден месец, да добие едвај третина од парите за кои била договорена.
„Се искарав со него (газдата), стана агресивен и се заканив дека ќе викнам полиција. Знаев дека ќе ме депортираат, ама и неговиот ресторан ќе требаше да се затвори. Тогаш се повлече, но еден ден едноставно ми рече да си ги спакувам работите“, раскажува Зафировска.
Таа објаснува дека доколку дошла инспекција, требало да лаже дека е роднина на газдата, бидејќи работела без документи, а швајцарскиот закон не правел проблеми кога роднини им помагаат на работодавачите. Сепак, не се кае за ова искуство, туку вели дека повеќе ќе жалела ако воопшто не се обидела да си ја проба среќата надвор од Македонија.
На настанот зборуваше и Рама Естеф, која од Алепо, бегајќи од војна стигнала до Македонија, и останала тука. Една и пол година живее овде заедно со двајца браќа, студира и работи во Црвениот крст на Македонија. Рама и нејзиниот помал брат се под супсидијарна заштита на државата како бегалци, но на нејзиниот постар брат овде му било одбиено барањето за азил, раскажува Рама, зачудена што иако сите тројца се од Сирија, државата има различен пристап кон семејството.
Нивните родители останале во Сирија, но избегале од Алепо. Денеска се добри, вели, за утре никој не знае што ќе се случи.
„Во Скопје не се чувствувам како странец, бидејќи ме потсетува на Сирија, има луѓе кои се покриени, секој си го прави тоа што го сака. Некои луѓе овде се добри, други не се“, забележува Рама.
Отворената дискусија „Миграцијата низ очите на три жени“ беше организирана од здружението „Легис“, во партнерство со „Стела“.
Ј.Ј.
-
Paragjykime, shfrytëzim dhe kurthe juridike për gratë që braktisin vendin e tyre
Lura Pollozhani, hulumtuese dhe doktorant në Universitetin e Grac-it, Cvetana Zafirovska, e cila një kohë ka punuar pa dokumente në Zvicër dhe Rama Estref, refugjate nga qyteti Sirian Alepo, i ndanë tregimet e tyre në lidhje me paragjykimet dhe problemet me të cilat përballen gratë të cilat e braktisin shtëpinë e tyre. Në tribinën me titull “Migrimi nëpërmjet syve të tre grave”, ato folën për problemet me të cilat janë ballafdaquar, por edhe për shkaqet krejtësisht të ndryshme për shpërnguljen dhe përvojat e tyre.
E reja Lura Pollozhani, është larguar për Austri në mënyrë ligjore, me vizë e cila i ka mundësuar të studiojë dhe të punojë në këtë shtet. Ajo sqaron se falë tenit të saj të bardhë të lëkurës dhe për shkak se flokët i ka bionde, pothuajse asnjëherë nuk është përbalur me paragjykime me të cilat janë përballur miqtë e saj, edhe pse kanë jetuar në Evropën Perëndimore.
Duke bërë dallim ndërmjet emigrantëve dhe refugjatëve, ajo tregon se zakonisht askush nuk largohet nga shtëpia e tyre sepse e ka mirë. Çdo here ka edhe një pjesë tjetër të tregimit, thotë ajo, e cila nuk ju përgjigjet stereotipeve dhe pritshmërive të vendosura nga njerëzit, në lidhje me atë se si duhet të duket një emigrant ose refugjat. Edhe unë jam emigrante, thotë ajo, në Austri.
“Nëse unë shkoj në dyqan në Vjenë, nuk do të kem problem apo jo? Por nëse jam me mbulesë, ose kam ngjyrë tjetër të lëkurës, me siguri nuk do të më pranojnë një lloj. Asnjëherë nuk më kanë ndalur në aeroport, nuk ballafaqohem me paragjykime sepse përshtatem me pritshmëritë. Jam bionde, njerëzit nuk e dine se jam myslimane, sepse nuk dukem ashtu, nuk përputhem me paragjykimet për atë se si duket një mysliman”, thotë ajo.
Shton se njerëzit kanë ndërtuar imazh në kokë për atë se si duhet të duhet një refugjat dhe emigrant, që çdo here nuk është e vërtetë.
“Asnjëherë nuk kam qenë e ofenduar në Austri, sepse jam emigrante dhe për shkak se mund të shkoj në shtëpi diku, por shumë nga miqtë e mi i kanë ofenduar. Edhe ata, si unë, janë të edukuar, e flasin mire gjuhën angleze dhe ndoshta edhe më mire gjuhën gjermane, por vallë për shkak të ngjyrës së lëkurës, ose për shkak të mënyrës së veshjes, kanë pasur vështirësi”, thotë Pollozhani.
Cvetana Zafirovska e ndau përvojën e saj shumë të keqe, ka punuar pa dokumente në Zvicër, dhe u përkujtua në rreziqet me të cilat përballen gratë të cilat emigrojnë për një periudhë të caktuar jashtë Maqedonisë.
Fillimisht ka punuar si defektolog për fëmijë në Zvicër, por gjatë periudhës së verës nuk ka pasur punë për të. Prandaj, me rekomandim të një të afërmi të saj, vendos të largohet për Bazel, dhe të punojë si kameriere në kafeteri për sport. Por në vend në kafeteri, detyra e punës ka qenë të ndihmojë në shitore 12 orë në ditë, dhe të jetë kameriere në një lokal në podrumin e shitores ku bura kanë luajtur poker. Sinqerisht, u mërzita, tregon ajo. E ka refuzuar punën, gjithashtu edhe siç ka refuzuar të pastrojë në shtëpi të izoluar jashtë qytetit, ku është dashur të flejë në një hapësirë të njëjtë me një burë më të moshuar.
Ajo kujtohet se duke pasur parasysh atë se ka jetuar në Zvicër, dhe ka udhëtuar në këtë pjesë të Evropës, ndërkaq ka pasur edhe prej kujt të kërkojë ndihmë, pronarët nuk ia kanë dale ta shantazhojnë të pranojë të punojë diçka që nuk dëshiron. Në fund kanë rënë dakord, të punojë një restorant të bukur, për page përkatëse. Por përveçse në restorant, ka kuptuar se duhet të pastrojë dhe të rregullojë edhe në disa apartamente mbi lokalin, që në fund, pas një muaji, të fitojë një të tretën e parave për të cilat kanë rënë dakord.
“U grinda me të (pronarin), u bë agresiv dhe iu kërcënova se do të thërras policinë. E dija se do të më deportonin, por edhe restoranti i tij do të duhej të mbyllet. Atëherë u tërhoq, por një ditë thjesht më tha t’i paketoj sendet”, sqaron Zafirovska.
Ajo sqaron se nëse vinte inspeksioni, duhej të gënjente se është fis i pronarit, sepse ka punuar pa dokumente, ndërsa ligji zviceran nuk ka bërë problem nëse farefisi i ndihmon punëdhënësve. Megjithatë nuk pendohet për këtë përvojë, por thotë se më tepër do të ankohej nëse aspak nuk përpiqej të provojë fatin jashtë Maqedonisë.
Gjatë kësaj ngjarje, diskutoi edhe Rama Estref, e cila nga Apelo, duke u arratisur nga lufta ka arritur deri në Maqedoni dhe ka ngelur këtu. Një vit e gjysmë jeton këtu së bashku me dy vëllezërit, studion dhe punon në Kryqi i kuq i Maqedonisë. Rama dhe vëllai i saj më i vogël janë nën mbrojtje supsidijare të shtetit si refugjatë, por vëllait të saj më të madh i është refuzuar kërkesa për azil, sqaron Rama, e habitur për faktin se, edhe pse të tre janë nga Siria, shteti ka qasje të ndryshme ndaj familjeve.
Prindërit e tyre kanë mbetur në Siri, por janë larguar nga Alepo. Deri tani janë mire, thotë, për nesër askush nuk di të thotë ç’do të ndodhë.
“Në Shkup nuk ndihem i huaj, sepse më kujton Sirinë, ka njerëz që janë me mbulesë, secili e bën atë që do. Disa njerëz këtu janë të mire, të tjerë nuk janë”, thotë Rama.
Diskutimi i hapur “Migrimi nëpërmjet syve të tre grave” u organizua nga shoqata “Legis”, në partneritet me “Stela”.
J.J
