Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
На секој трет студент сместен во студентски дом во Скопје му следувало по едно канче кисело млеко во месецот. Секој студент месечно можел да изеде по еден и пол килограм месо, или по една банана. Ова беа мал дел од податоците кои беа презентирани во двете истражувањата на Младинскиот образовен форум за студентскиот стандард, „Анализа на јавни набавки во студентските домови“ и „Крпен студентски живот“.
61 денар чинат три оброци дневно за еден студент
Петар Барлаковски, истражувач и програмски координатор во МОФ нагласи дека во 2018 година, од страна на студентските домови „Гоце Делчев“, „Стив Наумов“ и „Кузман Јосифовски – Питу“ биле вклучени вкупно 193 договори за јавни набавки, од кои 67 договори биле за обезбедување на храна.
„Ако се земат предвид трошоците за овие 67 договори и бројот на станари во текот на 10 месеци, доаѓаме до просечна сума од 61 денар дневно која се издвојува за оброците на станарите. Ако набавената храна се спореди со вкупниот број на корисници на студентските мензи доаѓаме до заклучок дека на секој станар му следуваат 1 килограм свинско и 472 грама говедско месо месечно“, додава тој.
Анализата на јавни набавки во студентските домови покажала дека доколку буџетот се анализира на ниво на позначајни буџетски категории, произлегува дека во изминатите 4 години, просечно, уделот на платите за вработените во ДСД е речиси двојно поголем од уделот на расходите за храна на студентите. Во периодот 2015 – 2018 во ДСД Скопје се потрошени вкупно 880 милиони денари. Нешто помалку од третина (29%) се потрошени за плати на вработените и членовите на Управниот одбор, а само 15% за храна на студентите.
Расходите за храна се движеле од 31,4 милиони денари во 2015 година, до 59 милиони денари во 2018. Истовремено, во 2018 година се склучени најмал број договори за јавни набавки за пренхрамбени продукти, чија вкупна вредност е помала за 70%.
Студентите животот во студентски дом го оценуваат со 2,93
Лоши услови за живот во домот, присутни корупциски дејствија во домовите и студентска апатија, се дел од темите кои ги обработува истражувањето „Крпен студентски живот“.
Според испитаниците во истражувањето, трите најважни прашања со кои се соочуваат студентите-станари во студентските домови се лошите услови за живот во домот, недостатокот на средства и простории за учење и недостатокот на спортски и културни активности.
„Теренското анкетирање беше направено во трите студентски домови и станарите можеа на скала од 1 – 5, да го оценат квалитетот на живот. Оценката добиена на оваа анкета е 2,5, а студентскиот дом „Гоце Делчев“ отскокнува со оцена од 3,7“- истакна Мартина Илиевска, една од истражувачките на „Крпен студентски живот“.
Истражувањето „Крпен студентски живот“ – кое го обработува животниот стандард на станарите во Државниот студентски дом „Скопје“ се потпира на две компоненти, односно анализа на правна рамка и стратешки документи поврзани со работата на ДСД Скопје и теренско анкетирање на случајно избран примерок од 300 студенти – станари во ДСД Скопје.
91% од станарите никогаш не биле вклучени во процесот на носење одлуки во студентските домови
Студентите го избираат животот во студентски дом поради ниската цена за домување, добивање на легло и оброци. Станарите велат дека поради низок степен на грижа и одржување на хигиена од страна на станарите – домовите се наоѓаат во состојбата во која се, но од друга страна за ова значително придонесуваат ниските средства со кои располага ДСД.
Кога станува збор за причините зошто никогаш не биле вклучени во носењето одлуки кои ги засегаат како студенти- станари, најголемиот дел од испитаниците посочуваат на недостаток на време за таков ангажман. 91 % од анкетираните станари велат дека никогаш не биле консултирани, 19% од студентите велат дека немаат време, а 10% веруваат дека во донесување на одлуки се вклучени само оние студенти кои се блиски до раководството на домовите.
55% од испитаниците споделиле дека леглата се распределуваат по партиска припадност
40% од станарите кои престојуваат во студентските домови имаат забележано коруптивни дејствија. Како најчести појави се издвојуваат користењето врски или лични познанства за добивање на студентско легло и соба во студентскиот дом.
57% од студентите се изјасниле дека познаваат некој кој преку врски и познанства добил студентско легло, односно подобро студентско легло. Дури 55% од испитаниците споделиле дека леглата се распределуваат по партиска припадност.
Најголем број од испитаниците во истражувањето (55,67%) одговориле дека не би учествувале во коруптивни дејствија и дека би им пречело ако други учествуваат. Дури 77,67% од испитаниците одговориле дека најчести коруптивни дејствија се влијание, притисоци и/или закани од страна на членови на Советот на станари врз студенти-станари за добивање одредена корист.
На прашањето дали знаат каде би можеле да пријават корупција, мнозинството од испитаниците (89,33%) одговориле дека не знаат каде би можеле да пријават корупција, додека само 10, 33% изјавиле дека знаат.
30% од станарите се изјасниле дека нема да пријават корупција бидејќи сметаат дека ништо нема да се промени дури и ако пријават, а како втора најголема причина се јавува стравот од губењето на леглото во студентскиот дом (15%).
Како најчести причини за постоењето на корупција во студентските домови, испитаниците ги наведуваат ниската контрола врз службите во домовите, немањето санкции за корупцијата и забрзувањето на процедурата за добивање на студентско легло преку корупција.
Ивана Смилевска
-
Nga një tas ajkë kosi në muaj për çdo të tretin student – Jetë e varfër në konviktet studentore
Çdo studenti të tretë, të akomoduar në konvikt studentor në Shkup i takon nga një tas ajkë kosi në muaj.Çdo student mund të konsumojë nga një kilogram e gjysmë mish ose nga një banane. Këto ishin një pjesë e vogël e të dhënave të cilat u prezantuan në dy hulumtimet e Forumit Rinor Arsimor për standardin studentor, “Analiza për prokurime publike në konviktet studentore” dhe “Jetë e varfër studentore”.
61 denarë kushtojnë tre shujta në ditë për një student
Petar Barllakovski, hulumtues dhe koordinator programor në FRA theksoi se në vitin 2018, nga konviktet studentore “Goce Dellçev”, “StivNaumov” dhe “KuzmanJosifovski – Pitu” janë përfshirë gjithsej 193 marrëveshje për prokurime publike, nga të cilat 67 marrëveshje për sigurimin e ushqimit.
“Nëse merren parasysh shpenzimet për këto 67 marrëveshje dhe numrin e studentëve gjatë 10 muajve, vijmë tek shuma mesatare prej 61 denarë në ditë, që akordohet për shujtat e studentëve. Nëse ushqimi i furnizuar krahasohet me numrin e përgjithshëm të përdoruesve të mensave studentore, vijmë tek përfundimi se çdo banori i takojnë nga 1 kilogram mish gici dhe 472 gram mishi gjedhi, në muaj”, shton ai.
Analiza e prokurimeve publike në konviktet studentore ka treguar se nëse buxheti analizohet në nivel të kategorive buxhetore më të rëndësishme, rezulton se gjatë 4 viteve të kaluara, mesatarisht, pjesëmarrja e pagave të punëtorëve në KSSH është pothuajse për dy herë më e lartë se shuma e shpenzimeve për ushqim për studentët. Gjatë periudhës 2015 – 2018 në KSSH Shkup janë shpenzuar gjithsej 880 milion denarë.Diçka më pak se një e treta (29%) janë shpenzuar për paga për të punësuarit dhe anëtaret e Bordit drejtues, ndërsa vetëm 15% për ushqim për studentët.
Shpenzimet për ushqim kanë lëvizur nga 31.4 milion denarë në vitin 2015, deri në 59 milion denarë në vitin 2018. Njëkohësisht në vitin 2018 janë përfshirë numër i vogël i marrëveshjeve për prokurime publike për produkte ushqimore, vlera e përgjithshme e së cilës është më pak se 70%.
Studentët jetën në konvikt studentor e vlerësojnë me 2.93
Kushtet e këqija për jetë në konvikt, veprimet korruptive të pranishme në konviktet dhe apatia studentore, janë pjesë e temës të cila i përpunon hulumtimi “Jetë e varfër studentore”.
Sipas të anketuarve në hulumtim, tre çështjet kryesore me të cilat ballafaqohen banorët në konviktet studentore, janë kushtet e këqija për jetë në konvikt, mungesa e mjeteve dhe hapësirave për mësim dhe mungesa e aktiviteteve sportive dhe kulturore.
“Anketimi në terren u realizua në tre konviktet studentore dhe banorët mund të vlerësonin cilësinë e jetës në shkallën nga 1 – 5. Nota e fituar në këtë anketë është 2.5, ndërsa konvikti studentor “Goce Dellçev” ishte pak më lartë me notën 3,7% – tha Martina Ilievska, një nga hulumtuesit e “Jetë e varfër studentore”.
Hulumtimi “Jetë e varfër studentore” – i cili analizon standardin jetësor të banorëve në Konviktin studentor shtetëror “Shkup” bazohet mbi dy komponentë, përkatësisht analizë të kornizës ligjore dhe dokumentet strategjike në lidhje me punën e KSSH Shkup dhe anketës në terren, me zgjedhjen e rastësishme të ekzemplarit nga 300 studentë – banorë në KSSH Shkup.
91% e studentëve asnjëherë nuk janë përfshirë në procesin e vendimmarrjes në konviktet studentore
Studentët e zgjedhin jetën në konviktet studentore për shkak të çmimit të ulët për banim dhe shujtave. Banorët thonë se për shkak të shkallës së ulët të kujdesit dhe mirëmbajtjes së higjienës nga banorët – dhomat janë në gjendjen në të cilën janë, por nga ana tjetër, për këtë dukshëm kontribuojnë mjetet e vogla me të cilat disponon KSSH.
Kur bëhet fjalë për shkaqet pse asnjëherë nuk janë përfshirë në miratimin e vendimeve të cilat i prekin ata si studentë – banorë, pjesa më e madhe e të anketuarve thonë se nuk kanë kohë për angazhim të këtillë.91% e banorëve të anketuar, thonë se asnjëherë nuk janë konsultuar, 19% e studentëve thonë se nuk kanë kohë, ndërsa 10% besojnë se në vendimmarrje janë përfshirë vetëm ata studentë të cilët janë të afërt me udhëheqjen e konvikteve.
55% e të anketuarve kanë thënë se shtretërit shpërndahen sipas përkatësisë partiake
40% e banorëve të cilët jetojnë në konvikt studentor kanë vërejtur veprime korruptive.Si dukuri më të shpeshta veçohen përdorimi i lidhjeve ose miqësive personale për të fituar vend në konvikt ose dhomë në konvikt studentor.
57% e studentëve janë deklaruar se njohin dikë i cili nëpërmjet lidhjeve dhe miqësisë ka fituar shtrat në konvikt, përkatësisht shtrat më të mirë studentor.Madje 55% e të anketuarve kanë thënë se shtretërit shpërndahen sipas përkatësisë partiake.
Numri më i madh i të anketuarve në hulumtim (55,67%) janë përgjigjur se nuk do të kishin marrë pjesë në veprime korruptive dhe se ju pengon nëse marrin pjesë të tjerë.Madje 77,67% e të anketuarve janë përgjigjur se veprime më të shpeshta korruptive janë ndikim, presione dhe / ose kërcënime nga anëtarë të Këshillit të banorëve mbi studentët – banorët për të fituar një dobi të caktuar.
Në pyetjen nëse e dinë se ku mund të denoncojnë korrupsionin, shumica e të anketuarve (89.33%) janë përgjigjur se nuk e dinë ku mund të denoncojnë korrupsion, ndërsa vetëm 10,33% kanë deklaruar se e dinë.
30% e banorëve janë deklaruar se nuk do të denoncojnë korrupsion sepse mendojnë se asgjë nuk do të ndryshojë madje edhe nëse bëjnë denoncimin, ndërsa shkaku i dytë më i madh paraqitet frika për humbjen e shtratit në konviktin studentor (15%).
Si shkaqe me të shpeshta për ekzistimin e korrupsionit në konviktet studentore, të anketuarit i përmendin, kontrollin e dobët mbi shërbimet e konvikteve, mungesën e sanksioneve për korrupsion dhe përshpejtimin e procedurës për fitimin e shtratit studentor nëpërmjet korrupsionit.
Ivana Smilevska