Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
„Сети се на целата убавина која се наоѓа околу тебе и остани среќен“ – Ана Франк.
На овој ден, пред 90 години, голема радост во семејството Франк, се роди нивното второ дете Ана Франк. Исто како и нејзините родители, така и Ана Франк се роди во Германија. Тоа време околу 500.000 Евреи го соочинуваат населението во Германија.
Германија после Првата светска војна претрпува голема економска криза, сиромаштијата и невработеноста го опфаќа поголем дел од општеството, но сепак луѓето биле слободни, без разлика во која заедница припаѓаат. Тие заедно работеле, се дружеле, училиштата биле со ученици од различни заедници, мешаните бракови не претставувале проблем. Едноставно, сите биле граѓани на Германија.
Целата ситуација се менува откако по одржаните избори во 1932 година, на власт доаѓа Национал-социјалистичката германска работичка партија (НСДАП), на чело со Адолф Хитлер.
Оваа промена не претставувала проблем само за семејството Франк или само за германските Евреи, туку и за сите други заедници кои од нацистичката призма се третирани како инфериорна раса. На почетокот се иницирал бојкот на сите бизниси каде што сопственици биле Евреи од Германија, а по неколку години, односно во 1935-тата година, стапуваат на сила Нирнбершките закони, или познати како расни закони. Од овој момент, Евреите се принудени да носат жолта давидова ѕвезда, да учат во одделни „чисти“ училници. Не смеат да стапуваат во брак со лица кои не се Евреи, не смеат да бидат сопственици на бизнис. НЕ!
Со доаѓањето на НСДАП на власт, семејството Франк одлучуваат да ја напуштат Германија и се преселуваат во Мерведеплејн, Амстердам.
Холандија била мирно и безбедно место. Малата Ана се запишала во училиштето Монтесори, каде што се запознава со нови пријатели. Среќно живеат. Фотографиите сведочат за убавите денови поминати на море и игрите на Ана со новостекнатите другарки, исто така, и за успешното развивање на бизнисот на Ото Франк кој се занимавал со производство на емулгатор за џем.
Но, проблемите пристигнуваат и во Холандија.
Во 1940 година, нацистичката Германија ја окупира Холандија. Повторно се јавуваат несигурноста и стравот.
„Кој друг освен јас некогаш ќе ги прочита овие писма?“ – Ана Франк
За нејзиниот 13-ти роденден, Ана Франк добила поклон – дневник од нејзиниот татко. Дневникот добил име, Кити, и и станува најблиска и најдоверлива другарка.
Три недели по роденденот во домот на семејството Франк, стигнува писмо, со кое се повикува сестра и Марго во работнички камп. Сите знаеле дека ако не одговори на повикот, нацистите ќе дојдат по нив. После овој момент, единственото нивно решение било да се кријат. Нивно прибежиште ќе биде складишниот простор на фирмата на Ото Франк, позната и како тајниот анекс, од каде и Дневникот го добива истото име.
Две години семејството се крие, нервозата многу често се изразувала, а заедно со нив било сместено уште едно семејство.
„Јас уште верувам дека луѓето се навистина добри во срцето“ – Ана Франк
На 4-ти август сите станари од тајниот анекс се откриени и приведени.
Ана Франк во 1945 година умира во концентрационен логор во Берген Белсен, од тифус.
Од денешна перспектива Ана Франк е симбол на жртвите на Холокаустот. Личната приказна на Ана Франк и нејзиното семејство не е единствена ваква приказна од Втора светска војна и фашизмот, туку и милиони други луѓе на најмизерен начин ги изгубиле сопствените животи.
Тоа што Ана го има пишано во нејзиниот дневник, нѐ учи ова никогаш да не се повтори.
Ние сме општество со голем диверзитет. Да ги користиме различностите како можност и богатство на сите нас, а не да се поделиме уште повеќе меѓу нас.
Фари Хисени, Младински образовен форум
-
(Qëndrim) Leksion i shkurtë për Ana Frank dhe për pasurinë e diversiteteve
“Kujtoju në gjithë bukurinë e cila gjendet përreth teje dhe qëndro i gëzuar”- Ana Frank.
Në këtë ditë, para 90 vjet, gëzim i madh në familjen Frank, lindi fëmija e tyre e dytë Ana Frank. Njëlloj si prindërit e saj, ashtu edhe Ana Frank lindi në Gjermani. Aso kohe rreth 500.000 Hebrenj, përbënin popullatën e Gjermanisë.
Gjermania pas Luftës së Parë Botërore, pësoi krizë të madhe ekonomike, varfëri dhe papunësia kaploi përfshiu numrin më të madh të shoqërisë, por megjithatë njerëzit ishin të lirë, pa dallim se cilit komuniteti i takonin. Ata së bashku punonin, shoqëroheshin, shkollat kanë qenë me nxënës të komuniteteve të ndryshme, martesat e përziera nuk kanë qenë problem. Thjesht, të gjithë ishin qytetarë të Gjermanisë.
E gjithë situata ndryshon pasi pas zgjedhjeve që u mbajtën në vitin 1932, në pushtet vjen Partia Punëtore Gjermane Nacional – Socialiste (PPGjNS), në krye me Adolf Hitlerin.
Ky ndryshim nuk ka paraqitur problem vetëm për familjen Frank ose vetëm për Hebrenjtë Gjerman, por për të gjitha komunitetet të tjera të cilat nga prizmi nazist janë trajtuar si racë inferiore. Në fillim është iniciuar bojkoti i të gjitha bizneseve pronarë të të cilave ishin Hebrenj nga Gjermania, ndërsa pas disa vjet, respektivisht në vitin 1935 hyjnë në fuqi ligjet e Nirnbergut ose të njohur si ligjet racore. Nga ky moment, Hebrenjtë janë detyruar të mbajnë yllin e verdhe të Davidit, të mësjnë në klasa “të pastra” të veçanta. Nuk guxojnë të lidhin martesë me persona të cilët nuk janë hebrenj, nuk guxojnë të jenë pronarë të bizneseve. JO!
Me ardhjen e PPGjNS-së në pushtet, familja Frank vendosin të largohen nga Gjermania dhe zhvendosen në Mervedeplejn, Amsterdam.
Holanda ka qenë vend i qetë dhe i sigurt. Ana e vogël është regjistruar në shkollë në Montesori, ku njoftohet me miq të rinj. Jetojnë të gëzuar. Fotografitë dëshmojnë për ditët e bukura të kaluara në det dhe lojërat e Anës me miqtë që sapo i kishte njoftuar, gjithashtu edhe për zhvillimin e suksesshëm të biznesit të Oto Frank i cili është marrë me prodhimin e emulgatorit për xhem.
Por, problemi arrijnë edhe në Holandë.
Në vitin 1940, Gjermania naziste okupon Holandën. Përsëri paraqitet pasiguria dhe frika.
“Kush tjetër përpos mua, ndonjëherë do t’i lexojë këto letra?“- Ana Frank.
Për ditëlindjen e saj t ë13-të, Ana Frank ka fituar dhuratë – ditar nga babai i saj. Ditari ka fituar emër, Kiti, dhe bëhet mikja e saj më e afërt dhe më e besueshme.
Tre javë pas ditëlindjes në shtëpinë e familjes Frank, vjen një letër, me të cilën thërritet motra e saj Margo, në kap punëtorësh. Të gjithë e kanë ditur se nëse nuk i përgjigjet thirrjes, nazistët do të vijnë. Pas këtij momenti, zgjidhja e tyre e vetme ka qenë të fshihen. Strehimorja e tyre do të jetë magazina e firmës së Oto Frank, e njohur edhe si aneksi sekret, prej nga edhe Ditari e fiton emrin e njëjtë.
Dy vjet familja fshihet, acarimi shprehej shpesh, ndërsa së bashku me ata ishte vendosur edhe një familje tjetër.
“Unë ende besoj se njerëzit janë vërtet të mirë në zemër” – Ana Frank.
Më 4 gusht të gjithë banorët e aneksit sekret janë zbuluar dhe arrestuar.
Ana Frank në vitin 1945 vdes në kampin përqendrimit në Bergen Belsen, nga tifusi.
Nga perspektiva e sotme Ana Frank, është simbol i viktimave të Holokaustit. Storja personale e Ana Frank dhe familjes së saj nuk është e vetmja e tillë gjatë Luftës së Dytë Botërore de fashizmi, por edhe milionë njerëz të tjerë në mënyrën më mizore kanë humbur jetët e tyre.
Atë që e ka shkruar Ana në ditarin e saj, na mëson kjo mos përsëritet asnjëherë.
Ne jemi shoqëri me diversitet të madh. Të shfrytëzojmë këto diversitete si mundësi dhe pasuri të të gjithë neve dhe të mos ndahemi akoma më tepër ndërmjet nesh.
Fari Hiseni, Forumi Arsimor Rinor
