НаЧас: Систем за квалитет наместо страв од контроли, инспектори и казни во образованието

Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“

  • Наместо како досега, страв од контрола и инспекции, неопходно е за се воведе систем за мерење на квалитетот во образованието, пред квантитетот, велат соговорниците во десеттата епизода „На Час“ – дискусии за подобро образование. Тема на разговор овојопат беа најавените реформи и предизвици што годинава се најавува дека ќе се случат во повеќе сфери на образованието.

    „Образованието се уште ни е во кома. Од следните чекори ќе зависи дали ќе го опоравиме или ќе го еутанизираме“, смета професорот од гимназијата „Орце Николов“, Душко Стојановски.

    Тој појаснува дека нема систем на мерење на квалитетот во образованието, а ним како професори, на час со децении им доаѓаат само инспектори чија работа е казнуваат. Помош во наставата, вели, немаат од институциите задолжени да им помогнат во осмислување на часовите. Според него, сериозен проблем е тоа што во моментов на челните позиции во средните училишта се луѓе кои не дозволуваат реформите да допрат до оние на кои се наменети.

    „Потребно е да помогнеме учениците да учат за да научат и да откријат кои се и што се. Само така ќе бидат среќни и ќе си го најдат местото во општеството. За тоа треба нови луѓе во средното образование, со овие сега тоа не е можно“, дециден е Стојановски.

    Професорката од Факултетот за драмски уметности Маја Стевановиќ, која е член и на Професорскиот пленум кој работи на забелешките на долгоочекуваниот нов Закон за високо образование, забележува дека е неопходно во законот да се воспостави систем за обезбедување квалитет, а не само за контрола на квалитетот, и тој да се применува доследно.

    „Потребно е ментално да се тргнеме од матрицата на „контрола на образованието“. Испадна дека, освен оние со политичка моќ, сите ние другите сме престапници и некој треба да не контролира“, вели Стевановиќ.

    Во однос на новиот Закон за високо образование вели дека забележале две позитивни работи, тоа што академскиот кадар е изземен од категоријата „даватели на јавни услуги“, а во управувањето на универзитетите направена е децентрализација на моќта. За негативните, кои не оспорува дека ги има, вели дека ќе коментираат во периодот кој следува.

    За неа поважен е квалитетот, од квантитетот на високообразовните инститиции, па затоа е децидна дека е потребно оптимизирање на јавното високо образование. Со тие пари кои ги имаме како држава, вели, треба да понудиме онолку студиски програми со кои ќе обезбедиме квалитетно високо образование.

    „Веќе е заситен и пазарот на дипломи и нивната вредност почна да паѓа. Главниот корисник од оваа „инфлација на дипломи“ беше јавниот сектор, администрацијата“, потсетува професорката.

    Ана Мицковска-Ралева од Центарот за истражување и креирање политики се осврна на недосигот на анализи врз кои се прават сегашните реформи.

    „Недостасува глобална визија што сакаме од нашиот образовен процес. Какви ученици, со какви компетиции… Имаме само делчиња од мозаикот, но тој треба да се дополнува“, смета Мицковска-Ралева.

    Таа вели дека постојат институции за контрола на квалитетот на образованието, но дека јавноста не знае „што точно работат и што контролираат“, а поголемиот дел анализи кои ги прават не се јавно објавени.

    „Суштината не е да се контролираат и казнуваат наставниците, туку да им се дадат насоки, да се прифати нивниот фидбек“, заклучува Мицковска-Ралева.

    *Текстот и дискусијата се направени во склоп на проектот „На час“, чии активности се финансирани и се спроведуваат во партнерство со Фондација Отворено општество – Македонија.

  • NëOrë: Sistem për cilësi në vend të frikës nga kontrolle, inspektorë dhe dënime në arsim

    12/01/2018, LAJME, ARSIM

    Në vend të jetë si deri më tani, frikë dhe kontroll dhe inspektime, nevojitet të vendoset sistem për matjen e cilësisë në arsim, para kuantitetit, thonë bashkëbiseduesit në episodin e dhjetë të “Në Orë” – diskutimeve për arsim më të mirë.  Tema e bisedës kësaj here ishin reformat e paralajmëruara dhe sfidat që këtë vit paralajmërohet se do të ndodhin në më tepër sfera të arsimit.

    “Arsimi ende është në komë. Nga hapat e ardhshëm do të varet nëse do to rimëkëmbim ose do ta eutanizojmë”, konsideron profesori në gjimnazin “Orce Nikollov”,  Dushko Stojanovski.

    Ai sqaron se nuk ka sistem për matjen e cilësisë në arsim, ndërsa atyre si profesorë, me dekada vetëm ju vijnë inspektorë, puna e të cilëve është të dënojnë.  Ndihmë gjatë mësimit, thotë, nuk kanë nga institucionet e angazhuara tu ndihmojnë në hartimin e orëve. Sipas tij, problem serioz është ajo që për momentin në pozita kryesore në shkollat e mesme janë njerëz të cilët nuk lejojnë reformat të prekin deri tek ata për të cilët janë dedikuar.

    “Nevojitet të ndihmojmë nxënësit të mësojnë dhe të zbulojnë kush janë dhe çfarë janë.  Vetëm në këtë mënyrë do të jenë të gëzuar dhe do të gjejnë vendin e tyre në shoqëri.  Për këtë nevojiten njerëz të rinj në shkollat e mesme, me këta aktualët, kjo nuk është e mundur”, është i vendosur Stojanovski.

    Profesoresha në Fakultetin për Arte Dramaturgjike Maja Stevanoviq, e cila është anëtare edhe e Plenumit të profesorëve, i cili punon në lidhje me vërejtjet e Ligjit të shumë pritur të ri për arsimin  e lartë, thotë se patjetër nevojitet në ligj të vendoset sistem për sigurimin e cilësisë, dhe jo vetëm për kontrollin e cilësisë, dhe ai të zbatohet në mënyrë konsekuente.

    “Nevojitet mentalisht të largohemi nga matrica e “kontrollit në arsim”.  Rezultoi se, përveç atyre me fuqi politike, të gjithë ne të tjerët jemi shkelës të ligjit dhe dikush duhet të na kontrollojë”, thotë Stevanoviq.

    Në lidhje me Ligjin e ri për arsimin e lartë, thotë se ka vërejtur dy gjëra pozitive, atë që kuadri akademik është përjashtuar nga kategoria “ofrues të shërbimeve publike”, ndërsa në drejtimin me universitetin është bërë decentralizimi i fuqisë.  Për çështjet negative, për të cilat nuk konteston se janë të pranishme, thotë se do të komentojnë gjatë periudhës që vijon.

    Për atë, më me rëndësi është cilësia, sesa kuantiteti i institucioneve të arsimit të lartë, dhe prandaj është e vendosur, se nevojitet të bëhet optmizimi i arsimit të lartë publik. Me ato para të cilat i  kemi si shtet, thotë, duhet të ofrojmë po aq programe studimore me të cilat do të sigurojmë arsim të lartë cilësor.

    “Tani më është ngopur edhe tregu me diploma dhe vlera e tyre po bie.  Shfrytëzuesi kryesor i këtij “inflacioni të diplomave” ishte sektori publik, administrata”, përkujton profesoresha.

    Ana Mickovska – Raleva nga Qendra për Hulumtim dhe Krijimin e Politikave, foli në lidhje me mungesën e analizave mbi të cilat bëhen reformat e tanishme.

    “Mungon vizion global për atë se çfarë duam nga procesi jonë arsimor.  Çfarë nxënës, me çfarë kompetenca… Kemi vetëm pjesëza të mozaikut, por ai duhet të plotësohet”, konsideron Mickovska – Raleva.

    Ajo thotë se ekzistojnë institucione për kontrollin e cilësisë së arsimit, por se publiku nuk e di ”çfarë punojnë më saktë dhe çfarë kontrollojnë”, ndërsa pjesa më e madhe e analizave të cilat i bëjnë nuk janë shpallur publikisht.

    “Esenca nuk është të kontrollohen dhe të dënohen mësimdhënësit, por tu jepen udhëzime, të pranohet fidbek-u i tyre”, konkludon Micevska – Raleva.

    * Teksti dhe diskutimi janë realizuar në përbërje të projektit “Në orë”, aktivitetet e të cilit financohen dhe realizohen në partneritet me Fondacionin Shoqëri e Hapur – Maqedoni.