Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Она што го почна Општина Карпош и беше критикувано како изолиран случај на регресивно однесување, за жал, почнаа да го копираат и другите скопски општини Општина Центар – Горан Герасимовски и Општина Кисела Вода – Орце Ѓорѓиевски. Во време кога е повеќе од евидентно дека треба да се намали употребата од персонални автомобили, пред сѐ од урбанистички и сообраќаен аспект, но и од еколошки и безбедносен, општинските татковци почнаа да ги стимулираат младите повеќе да возат коли!, реагираат од иницијативата НаТочак.
По неколку страшни сообраќајни судири во кои виновниците се млади возачи на автомобили, велат активистите, наместо градоначалниците да имаат зголемени активности и инвестиции во овозможување безбедна и незагадувачка урбана мобилност за младите (подобри услови за пешчење, движење во инвалидска или бебешка количка, возење велосипед, тротинет, ролшули, итн.) тие решаваат да ги стимулираат тинејџерите побрзо да добијат возачка дозвола за управување со автомобил.
„Овие градоначалници треба да се засрамат што свесно се одлучуваат за мерка што не беше прифатлива ни во минатиот век, а камо ли денес кога сме преплавени од автомобили, небезбедност, хаос, ужасен град за еден млад човек, и она што ни треба сигурно не е уште поголемо поттикнување на таа автоцентрична култура“, забележуваат од НаТочак.
Дополнително, велат тие, овој тип на таргетирана субвенција даден на штотуку полнолетни лица во изборна година може да се смета за лесно и директно влијание на новите гласачи.
Она за што градов е очаен не се популистички мерки! Она што на Скопје очајно му треба се храбри политичари кои ќе го намалат бројот на автомобили на улиците, ќе ги ослободат тротоарите, ќе го развијат јавниот превоз да биде беспрекорен (чист, достоинствен, редовен, побрз од автомобилите), ќе ја доразвијат велосипедската мрежа, ќе го смират сообраќајот и ќе направат животот на младите (и сите!) да може да функционира совршено дури и без автомобил или со минимална употреба на автомобил. Но, за тоа треба визија, храброст, знаење, многу работа, меѓуинституционална соработка, многу конфликти со востановени практики, промена на културата. За субвенции, од друга страна, треба само еден јавен повик!“, стои во реакцијата.
И субвенциите за точаци, дополнуваат тие, не се за замена за инфраструктурни мерки, затоа и ги критикувале кога ги распишувале без подобрување на инфраструктурата.
„Нив сме ги прифатиле единствено како реклама, подобро е субвенции за точаци, отколку билборди со реклами: ‘Вози точак’. Слично и овие субвенции се со тежина на реклама и ништо повеќе. Нема да имаат никаков ефект на безбедноста. Само го рекламираат возењето кола и собираат лесни поени за политичарите“, се вели во реакцијата на НаТочак.
Инаку, Радио МОФ неодамна пак анализираше за проблемите со сообраќајната култура, инфраструктура и градската автоцентричност. Освен по сообраќајниот грч, по немањето брз и целосно фунцкионален јавен превоз, по узурпираните пешачки и вело-патеки од возачи „што се враќаат за 5 минути“ и по давањето предност на улици каде не се скротува брзото и небезбедно возење, автоцентричноста може да се мери и по бројот на возила. Не е тајна дека популарноста на колите расте, а на јавниот превоз опаѓа. Во главниот град во 2023-та, при последната евиденција, имало 218.002 возила, од кои 184.646 се регистрирани патнички автомобили, што е скок за дури 54.000 за една деценија. Ова значи, скоро третина од регистрираните коли во Скопје дошле само за една деценија.
-
NaToçak: Në vend që t’i zvogëlojnë veturat, kryetarët e komunave po nxisin kulturë të përqendruar te makina
Ajo që e nisi Komuna e Karposhit dhe u kritikua si rast i izoluar i sjelljes regresive, për fat të keq, ka filluar të kopjohet edhe nga komunat e tjera të Shkupit – Komuna Qendër nga Goran Gerasimovski dhe Komuna Kisella Vodë nga Orce Gjorgjievski. Në një kohë kur është më se e qartë që duhet të zvogëlohet përdorimi i makinave personale – para së gjithash nga aspekti urbanistik dhe ai i trafikut, por edhe nga ai ekologjik dhe i sigurisë – udhëheqësit komunalë kanë nisur t’i stimulojnë të rinjtë që të ngasin më shumë makina!, reagojnë nga iniciativa NaToçak.
Pas disa aksidenteve të tmerrshme rrugore ku fajtorë ishin shoferë të rinj, aktivistët thonë se në vend që kryetarët e komunave të rrisin aktivitetet dhe investimet për të mundësuar një mobilitet urban të sigurt dhe të pastër për të rinjtë (kushte më të mira për ecje, lëvizje me karrocë për persona me aftësi të kufizuara apo fëmijë, biçikleta, trotinetë, patina etj.), ata vendosin t’i stimulojnë adoleshentët që më shpejt të marrin patentë shoferi për veturë.
„Këta kryetarë komunash duhet të ndihen të turpëruar që me vetëdije po zgjedhin masa që nuk ishin të pranueshme as në shekullin e kaluar, e lëre më sot, kur jemi të përmbytur nga makina, pasiguri, kaos – një qytet i tmerrshëm për një të ri. Dhe ajo që na duhet, me siguri, nuk është nxitja e mëtejme e kësaj kulture të përqendruar te makina“, theksojnë nga NaToçak.
Për më tepër, sipas tyre, ky lloj subvencioni i drejtuar ndaj personave sapo të rritur, në një vit zgjedhor, mund të shihet si ndikim i drejtpërdrejtë dhe i lehtë mbi votuesit e rinj.
„Ajo që i mungon dëshpërimisht qytetit nuk janë masat populiste! Ajo që i duhet Shkupit është politikanë të guximshëm që do ta zvogëlojnë numrin e veturave nëpër rrugë, do t’i lirojnë trotuaret, do ta zhvillojnë transportin publik që të jetë i përkryer (i pastër, dinjitoz, i rregullt, më i shpejtë se makinat), do ta zgjerojnë rrjetin e biçikletave, do ta qetësojnë trafikun dhe do ta bëjnë jetën e të rinjve (dhe të gjithëve!) të funksionojë për mrekulli edhe pa veturë ose me përdorim minimal të saj. Por për këtë nevojitet vizion, guxim, dije, shumë punë, bashkëpunim ndërinstitucional, përplasje me praktikat e rrënjosura dhe ndryshim kulture. Për subvencione, nga ana tjetër, mjafton vetëm një thirrje publike!“, thuhet në reagim.
Edhe subvencionet për biçikleta, shtojnë ata, nuk janë zëvendësim për masa infrastrukturore – prandaj edhe i kanë kritikuar kur janë dhënë pa përmirësuar infrastrukturën.
„Ne i kemi pranuar vetëm si reklamë – më mirë subvencione për biçikleta, sesa bilborde me slogane: ‘Ngas biçikletë’. Edhe këto subvencione të fundit kanë vlerën e një reklame dhe asgjë më shumë. Nuk do të kenë asnjë efekt mbi sigurinë. Vetëm e reklamojnë ngarjen e veturës dhe mbledhin pikë të lehta për politikanët“, thuhet në reagimin e NaToçak.
Përndryshe, Radio MOF analizoi së fundmi problemet me kulturën rrugore, infrastrukturën dhe përqendrimin e qytetit te vetura. Përveç bllokimit të trafikut, mungesës së transportit publik të shpejtë dhe funksional, uzurpimit të shtigjeve për këmbësorë dhe biçikleta nga shoferë „që kthehen për 5 minuta“, dhe dhënies përparësi rrugëve ku nuk frenohet shpejtësia e lartë dhe e rrezikshme – autoqendrizmi mund të matet edhe me numrin e automjeteve. Nuk është sekret se popullariteti i veturave po rritet, ndërsa ai i transportit publik po bie. Në kryeqytet, në vitin 2023, sipas regjistrimit të fundit, ka pasur 218.002 vetura, nga të cilat 184.646 ishin vetura pasagjerësh të regjistruara – që është rritje për plot 54.000 për vetëm një dekadë. Kjo do të thotë se gati një e treta e veturave të regjistruara në Shkup kanë ardhur vetëm gjatë një dekade.
