Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
„На дневен ред на вчерашната 53-та седница на Собранието ВМРО, СДСМ, ЗНАМ и ВЛЕН здружено поставија предлог-закон за измена и дополнување на Изборниот законик, повторно по скратена постапка, со кој ѝ плукаат во лице на уставноста и со кој дрско ја погазуваат одлуката што ја донесе Уставниот суд за укинување на претходните противуставни измени на Изборниот законик што Собранието ги донесе во март 2024 г“, реагираат здружените независни граѓански иницијативи за најновите случувања во законодавниот дом.
Нивната реакција ја пренесуваме интегрално:
„Пратеничките состави се менуваат, но тенденцијата да ги подметнуваат истите валкани сопки останува. Не затоа што независните не се доволно добри, туку затоа што се доволно опасни — по нивниот монопол. Ова не е изборен закон. Ова е акт на страв! Страв од гласот што не го контролираат, ама нема да им помине!
Овие измени на Изборниот законик се во колизија со одлуката со која Уставен суд ги укина претходните противуставни одредби од 1%. Сега предложените прагови за потписи се дури и повисоки од 1% за голем број на општини каде што се наоѓаат најголем број од избирачите. Уставниот суд наведе дека зголемувањето на потребниот број на потписи за предлагање на независни кандидати претставува вмешување во остварувањето на избирачкото право на граѓаните што е гарантирано со член 22 од Уставот бидејќи со оспорената измена се отежнати или оневозможени условите под кои граѓаните ќе можат да избираат независни кандидати.
Претходните одредби беа применувани безмалку две децении и се поставува прашањето зошто пратениците во 2024 г. се одлучија да ги изменат по 18 години нивна примена во практиката без доволно аргументирано објективно образложение. Истото се случува и со сегашните предлози.
Овие измени на Изборниот законик не се во функција на поттикнување, туку во функција на ограничување на плурализмот на политичките ставови и мислења, што е прекршување на уставно загарантираното право на кандидирање за јавна функција што го има секој граѓанин на Македонија уредено во чл. 23 од Уставот. Ова право воедно е и една од темелните вредности на македонскиот уставен поредок. Предложените измени не создаваат услови за плуралистичка политичка клима, фер изборен натпревар и средина во која ќе се промовира учество не само на политичките партии, туку и на другите групи и поединци во политичкиот и јавниот живот, во која и граѓаните како поединци ќе можат слободно, како независни кандидати да ги изнесуваат своите ставови и мислења кои најчесто се различни и спротивни од оние на политичките партии и партиските кандидати.
Недозволиво е флагрантно непочитување и газење на одлуката на Уставниот суд, која јасно вели — не смее да има зголемување на потребниот број на потписи за предлагање независни кандидати. Ние ќе поднесеме амандмани на предложените измени на партиите, во согласност со мислењето на Уставниот суд и Уставот.
Со предложените измени, партиите здружено и ефективно си ја штитат злоупотребата на политичката моќ и вештачки ја одржуваат својата застапеност во законодавниот орган извитоперувајќи ги правилата на политичкиот натпревар во сопствена корист, а на штета на другите политички групи и непартиски кандидати.
Наместо да се борат за доверба, партиите во Македонија се борат против независните кандидати — на терен што го подготвуваат тие самите, со удари кои не се само под појас, туку и од зад грб“, стои во јавната објава.
На неа се потпишани: Независни за Карпош – За заштита на Карпош, Шанса за Центар, Зелен хуман град, Зелените од Гази Баба, Подобро за Тетово, Поинаку, Стига е – Струмица, Стига е Ново Село, Стига е – Босилево.
-
Iniciativat qytetare: Kodi zgjedhor është bërë armë kundër të pavarurve
“Në rend dite të seancës së djeshme të 53-të të Kuvendit, VMRO, LSDM, ZNAM dhe VLEN kanë paraqitur së bashku propozim-ligj për ndryshimin dhe plotësimin e Kodit zgjedhor, përsëri në një procedurë të shkurtuar, me të cilën i pështyjnë në fytyrë kushtetutshmërisë dhe me të cilën shkelin me guxim vendimin e marrë nga Gjykata Kushtetuese për të shfuqizuar ndryshimet e mëparshme antikushtetuese në Kodin zgjedhor që Kuvendi miratoi në mars 2024,” reaguan iniciativat e përbashkëta të pavarura civile mbi zhvillimet e fundit në legjislaturë.
Përcjellim reagimin e tyre në mënyrë integrale:
“Përbërjet parlamentare ndryshojnë, por tendenca për të hedhur të njëjtat kurthe të pista mbetet. Jo sepse të pavarurit nuk janë mjaft të mirë, por sepse janë mjaft të rrezikshëm — për monopolin e tyre. Ky nuk është një ligj zgjedhor. Ky është një akt frike! Frika nga zëri që ata nuk e kontrollojnë, por nuk do t’ia dalin!
Këto ndryshime në Kodin zgjedhor janë në kundërshtim me vendimin me të cilin Gjykata Kushtetuese shfuqizoi dispozitat e mëparshme antikushtetuese prej 1%. Tani pragjet e propozuara për nënshkrime janë edhe më të larta se 1% për një numër të madh të komunave ku ndodhen shumica e votuesve. Gjykata Kushtetuese deklaroi se rritja e numrit të kërkuar të nënshkrimeve për emërimin e kandidatëve të pavarur është një ndërhyrje në ushtrimin e së drejtës së votës së qytetarëve, e cila garantohet nga neni 22 i Kushtetutës sepse ndryshimi i kontestuar ka bërë më të vështirë ose të pamundur kushtet në të cilat qytetarët do të jenë në gjendje të zgjedhin kandidatë të pavarur.
Dispozitat e mëparshme u zbatuan për gati dy dekada dhe lind pyetja se pse deputetët në vitin 2024 vendosën t’i ndryshojnë ato pas 18 vitesh nga zbatimi në praktikë pa shpjegime të mjaftueshme të arsyetuara objektive. E njëjta gjë po ndodh me propozimet aktuale.
Këto ndryshime në Kodin zgjedhor nuk janë në funksion të inkurajimit, por në funksion të kufizimit të pluralizmit të pikëpamjeve dhe mendimeve politike, gjë që është shkelje e të drejtës së garantuar kushtetuese për të kandiduar për funksione publike që e ka çdo qytetar i Maqedonisë, e rregulluar në nenin 23 të Kushtetutës. Kjo e drejtë është gjithashtu një nga vlerat themelore të rendit kushtetues të Maqedonisë. Ndryshimet e propozuara nuk krijojnë kushte për një klimë politike pluraliste, konkurrencë të ndershme zgjedhore dhe një mjedis në të cilin do të promovohet pjesëmarrja jo vetëm e partive politike, por edhe e grupeve dhe individëve të tjerë në jetën politike dhe publike, në të cilin qytetarët si individë do të jenë në gjendje të shprehin lirshëm pikëpamjet dhe mendimet e tyre si kandidatë të pavarur, të cilat shpesh janë të ndryshme dhe të kundërta me ato të partive politike dhe kandidatëve të partive.
Është e papranueshme të mosrespektohet dhe të shkelet në mënyrë flagrante vendimi i Gjykatës Kushtetuese, i cili shprehet qartë — nuk duhet të ketë rritje të numrit të kërkuar të nënshkrimeve për propozimin e kandidatëve të pavarur. Ne do të paraqesim amendamente për ndryshimet e propozuara të partive, në përputhje me mendimin e Gjykatës Kushtetuese dhe Kushtetutës.
Me ndryshimet e propozuara, partitë mbrojnë bashkërisht dhe në mënyrë efektive keqpërdorimin me pushtetin politik dhe ruajnë artificialisht përfaqësimin e tyre në organin legjislativ duke manipuluar rregullat e konkurrencës politike në dobi të tyre, në dëm të grupeve të tjera politike dhe kandidatëve jopartiakë.
Në vend që të luftojnë për besim, partitë në Maqedoni po luftojnë kundër kandidatëve të pavarur — në terren që e përgatitin vetë, me goditje që nuk janë vetëm të ulëta, por edhe nga prapa shpinës”, thuhet në njoftimin publik.
Në të u nënshkruan: Të pavarur për Karposhin – Për mbrojtjen e Karposhit, Shans për Qendrën, Qyteti i Gjelbër Human, Të Gjelbrit nga Gazi Baba, Më mirë për Tetovën, Ndryshe, Stiga e– Strumicë, Stiga Novo Sellë, Stiga e– Bosilevë.
