Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Рубриката #ШтоТиТежи постои за одговарање конкретни прашања што ги мачат младите. Група на психолози-психотерапевти ќе дадат стручно мислење и совет на прашања поставени од страна на нашите читатели, а прашањата и одговорот на психологот секој четврток ќе бидат објавувани на нашиот сајт, секако анонимно.
Година и половина имам анксиозност што ми предизвикува сериозни здравствени проблеми. Страшна болка во гради за време на стресни ситуации. Не се чувствувам прифатено, ниту од моето семејство, ниту од мојот партнер. Не знам како да се помогнам, освен што понекогаш знам да напишам нешто што ми тежи. Како да се ослободам од анксиозноста, веригите кои ме влечат надолу, непочитувањето од моето семејство, напнатиот однос со партнерот и како да обезбедам само еден среќен дека земајќи во предвид дека сум „алергична“ на луѓе.
Ти благодарам што го сподели она што ти тежи. Се надевам дека преку овој одговор ќе отвориме некои можни перспективи и идеи за објаснување и надминување на состојбата.
Она што можам да го добијам како информација е најпрвин твојата психосоматска состојба на вознемиреност (анксиозност) и болки во градите. Многу често се случува доколку имаме некој психолошки проблем, тој истовремено да биде пропратен и со телесни манифестации. Можно е некои наши чувства да бидат проследени и со телесни симптоми. Тогаш можеме да увидиме дека и телото ни дава сигнали дека се изложуваме на некој притисок кој е поинтензивен во определен период. Истовремено, овие телесни симптоми можат да бидат водич кон нашите чувства, доколку се насочиме и се посветиме на нивно истражување.
Она што можеш да го направиш кога ќе почувствуваш напнатост и болка во градите е да размислиш и препознаеш која емоција е во основата на оваа состојба. Во вакви случаи можат да помогнат и различни техники на опуштање како што се техники на дишење и слично.
Исто така, она што го забележувам како значајна информација од твоето прашање е чувство на неприфатеност кое се однесува на семејната и партнерската сфера. Честопати, од нашето доживување на светот зависи и како ќе ги доживуваме релациите со луѓето во околината. Можеби ова можеме да го поврземе и со односите во семејството. Во семејството учиме да градиме доверба со околината. Доколку семејната средина е покрута и исполнета со недоверливост, критика и насилство, детето ќе ги усвои овие пораки и врз основа на нив ќе ја формира и сопствената слика за светот околу себе.
Кога сме жртви на критика и насилство, многу често се случува и самите да го перцепираме светот како непријателско место, бидејќи такви се пораките кои ги добиваме од околината, а ние реагираме со нашето однесување на нив. Понекогаш и врз основа на овие искуства, детето ја гради сопствената перцепција на светот. Тешко ни е да изградиме доверба кон луѓето доколку немаме доверба или ги доживуваме како критичари или како некои кои не не прифаќаат. Доколку ние го прогласиме светот како непријателско место за нас, тогаш ќе сме во постојан грч да се заштитиме од „страшниот и непријателски свет“. Ова на микро план може да се доживее и како неприфатеност од најблиските и околината. Секако ова е тема на која би можел да работиш и попродлабочено низ тераписка сесија.
Односите со другите луѓе, особено блиските, се во постојана промена. Некои идеи и прашања за размислување би биле: што јас како личност правам за да се чувствувам неприфатено, како реагирам и се справувам со критиките на блиските, со колку доверба им пристапувам на другите, како имам доживување дека само мене не ме прифаќаат и разбираат, дали споделувам и разговарам со блиските за моите чувства на неприфатеност и сл.
Во оваа прилика би сакала да те охрабрам да се посветиш и на својот личен раст и развој. Се надевам дека успеав преку овој одговор да дадам некои идеи и насоки за справување со актуелната состојба.
Одговара Ана Попризова, училиштен психолог, психотерапевт и тренер во Гешталт Институт „Синергија“ – Скопје
-
ÇfarëTëRëndon: Si të lirohem nga ankthi?
Rubrika # ÇfarëTëRëndon ekziston që t’i përgjigjet pyetjeve specifike që i shqetësojnë të rinjtë. Një grup i psikologëve-psikoterapeutëve do të japin mendimin profesional dhe këshilla për pyetjet e bëra nga lexuesit tanë dhe pyetjet dhe përgjigjet e psikologut do të postohen në faqen tonë çdo të enjte, gjithsesi në mënyrë anonime.
Për një vit e gjysmë kam ankth që më shkakton probleme serioze shëndetësore. Dhimbje të tmerrshme në gjoks gjatë situatave stresuese. Nuk ndihem e pranuar as nga familja as nga partneri im. Nuk e di se si t’i ndihmoj vetes, përveç se ndonjëherë di të shkruaj diçka që më rëndon, brengos. Si të lirohem nga ankthi, zinxhirët që më tërheqin poshtë, mosrespektimi nga familja ime, marrëdhënia e tendosur me partnerin dhe si të siguroj vetëm një me fat, duke marrë para sysh që jam “alergjike” në njerëz.
Faleminderit që ndave me ne atë që të rëndon. Shpresoj që përmes kësaj përgjigje të hapim disa këndvështrime dhe ide të mundshme për shpjegimin dhe tejkalimin e situatës.
Atë që mund ta marr si informacion është së pari gjendja juaj psikosomatike e shqetësimit (ankthit) dhe dhimbjeve të gjoksit. Shpesh ndodh që nëse kemi problem psikologjik, ai mund të shoqërohet me shfaqje të simptomave trupore. Disa nga ndjenjat tona mund të shoqërohen me simptoma trupore. Atëherë mund të shohim që trupi sinjalizon se po i ekspozohemi një presioni që është më intensiv në një kohë të caktuar. Në të njëjtën kohë, këto simptoma trupore mund të jenë udhërrëfyes ndaj emocioneve tona, nëse drejtohemi dhe i përkushtohemi hulumtimit të tyre.
Ajo që mund të bëni kur ndjen tension dhe dhimbje në gjoks është të mendosh dhe të njohësh se çfarë emocioni ka në themel të kësaj gjendje. Në raste të tilla, mund të ndihmojnë teknikat e ndryshme të relaksimit si teknikat e frymëmarrjes dhe të ngjashme.
Gjithashtu, ajo që unë vë re si informacion të rëndësishëm në pyetjen tënde është një ndjenjë e papranueshmërisë në sferat e familjes dhe partnerit. Shpesh, kjo varet nga ajo si e perceptojmë botën do të varet dhe mënyra se si lidhemi me njerëzit përreth nesh. Ndoshta këtë mund ta lidhim edhe me marrëdhëniet familjare. Në familje, mësojmë të ndërtojmë besim me mjedisin. Nëse mjedisi familjar është më i ashpër dhe e mbushur me mosbesim, kritikë dhe dhunë, fëmija do t’i përvetësojë këto mesazhe dhe në bazë të tyre do të formojë imazhin personal të botës përreth vetes.
Kur ne jemi viktimë e kritikës dhe dhunës, shpesh ndodh që ne e edhe vetë ta perceptojmë botën si një vend armiqësor, sepse të tilla janë porositë që marrim nga mjedisi dhe ne i përgjigjemi me sjelljen tonë. Ndonjëherë bazuar në këto përvoja, fëmija ndërton perceptimin e tij ose të saj për botën. Është e vështirë të ndërtojmë besim te njerëzit nëse nuk u besojmë atyre ose i përjetojmë si kritikë ose si dikush që nuk na pranon. Nëse ne e shpallim botën vend armiqësor për ne, atëherë do të jemi në ngërç të vazhdueshëm që të mbrohemi nga “bota e tmerrshme dhe armiqësore”. Kjo në planin mikro mund të përjetohet edhe si mos pranim nga më të afërmit dhe rrethi. Sigurisht që kjo është temë për të cilën mund të punosh edhe më thellë përmes një sesioni terapie.
Marrëdhëniet me njerëzit e tjerë, veçanërisht me të afërmit, janë në ndryshim të vazhdueshëm. Disa ide dhe pyetje për mendim do të ishin: çfarë po bëj unë si personalitet që të ndjehem i/e pa pranuar, si reagoj dhe i trajtoj kritikat e të afërmve, me sa besueshmëri ju qasem të tjerëve, pse kam përjetime se vetëm mua nuk më pranojnë dhe nuk më kuptojnë, vallë bisedoj dhe ndaj informacione për ndjenjat e mia të mospranimit dhe ngjashëm.
Me këtë rast, do të dëshiroja të të inkurajoja t’i përkushtohesh rritjes dhe zhvillimit tënd. Shpresoj që përmes kësaj përgjigje të të jap disa ide dhe udhëzime për trajtimin e situatës aktuale.
Anna Poprizova, psikologe shkollore, psikoterapiste dhe trainer në Institutin Gestalt “Synergy” – Shkup