Во К.С.П. „Јадро“ на 15 октомври од 20 часот ќе биде отворена изложба и ќе има презентација на проектот „Човек во размер – (ре)откривање на јавен простор“ на Максим Наумовски и Иван Ивановски.
„Урбаниот развој на Скопје мора да произлегува од сопствениот дух и топографија, наместо од брзо и некритичко прифаќање на униформни урбанистички решенија што ја бришат локалната меморија и човечката мера. Градот треба да се развива преку процес на постепено „допишување“ односно внимателно читање и надградување на постојното, каде секоја интервенција произлегува од контекстот и слоевитоста на местото. Наместо апстрактни планерски концепти, потребен е пристап што ја препознава улогата на архитектурата што одговара на размерот на човекот, на улицата и на јавниот простор како сцена на секојдневниот живот.
Проектот ги испитува овие прашања преку заедничко дејствување на архитектурата и визуелната уметност. Наместо да го третира градот како фиксен систем на форми, тој го разгледува како променлива структура обликувана од секојдневни практики, материјални остатоци и навики на користење. Работата започнува со еден фрагмент од Скопје, кој го опфаќа Културниот центар Јадро и околниот простор кој во последните години го изгубил својот јавен карактер. Со потенцијал за собирање и размена, тој постепено се испразнил од својот граѓански живот, претворен во подлога за складирање наместо место за средба.
Во рамките на овој урбан контекст, скулптурите се поставени како барикади кои се појавуваат како просторни маркери и симболи на отпор. Нивниот изглед е втемелен во бруталистичката традиција на сирова материјална искреност и јасна, недекоративна форма. Масивноста, тежината и грубата текстура ја комуницираат идејата за итност на делување. Тие изгледаат како да повикуваат на акција — на окупација на просторот од страна на граѓаните, на негово зацврстување и зацементирање пред да биде одземен, приватизиран или избришан од јавната меморија. Со своето поставување, барикадите го насочуваат, запираат и дефинираат движењето, создаваат нови траектории и нова функционалност во просторот каде минувачот е принуден повторно да ја прочита својата патека, да застане, да забави, да се соочи со формите околу себе. Овие објекти можат да се гледаат истовремено како скулптури со своја автономна естетика, како архитектонски елементи што го редизајнираат просторот, или како урбанистички алатки што го маркираат колективниот однос кон јавниот простор. Во нивната суштина тие раскажуваат приказна за борбата за простор – за границата помеѓу јавниот и приватниот интерес, за постојаниот судир меѓу граѓаните и институциите.
Преку процесот на моделирање, оваа состојба е истовремено документирана и преосмислена: зградите, автомобилите и улиците се реконструирани, само за потоа да бидат покриени со континуиран слој од хартија и лепак, спојувајќи ги сите елементи во единствена топографија. Така настанува пејзаж кој е истовремено апстрактен и допирлив, осцилирајќи меѓу присуство и отсуство, град и скулптура, меморија и бришење.
Процесот на моделирање ја комбинира документацијата и трансформацијата на постојниот простор. Архитектонските и инфраструктурните елементи се реконструираат и потоа се прекриваат со континуиран материјален слој кој ги обединува во единствена површина. Овој слој функционира како аналитички медиум — создава нова топографија што истовремено открива и апстрахира. Преку него, проектот ги интегрира трагите на секојдневното користење, како што се ритамот на паркирањето, движењето на пешаците и текстурата на подлогата. Она што обично останува незабележано – инфраструктурното и остаточното – тука станува основа за анализа и редефинирање.
Овој гест — да се покрие, да се обвие, да се направи континуитет – произлегува од внимателното читање на латентните услови на конкретното место, признавајќи дека секоја интервенција мора да израсне од физичките и психолошките траги што веќе се врежани во него. Наместо да наметнува нова слика, делото ја црпи својата материја од она што постои: остатоците од движењето, ритамот на паркираните возила, текстурата на земјата. Со овој пристап, она што обично останува незабележано – обичното, остатокот, инфраструктурното – се претвора во медиум на размислување. Преку повторно конфигурирање на овие секојдневни урбани елементи, проектот суптилно го превртува нивниот однос со контекстот, дозволувајќи му на просторот да ги присвои објектите што го окупираат. Она што некогаш изгледало доминантно – ригидната геометрија на автомобилите, рамнината на асфалтот – сега делува како впиено во самото ткиво на градот, како површината да се издигнува и го обвива она што го прекинува.
Создадениот модел и скулптури лебдат некаде помеѓу мапирање и меморија, нудејќи му на набљудувачот можност да го замисли отсутниот јавен простор. Дури и во својата неподвижност, тие сугерираат дека јавноста може да се врати не преку големи гестови, туку преку мали, внимателни интерпретации, преку способноста да се препознае вредноста во она што било занемарено. Со спојување на уметноста и архитектурата, критиката и емпатијата, проектот го преобразува просторот на запоставеност во поле на размислување.
Низ оваа перспектива, овој фрагмент од Скопје станува микрокосмос на самиот град: место каде обичното/секојдневното повторно не воодушевува. Хартиената прекривка, кревка но континуирана, предлага нов вид урбана имагинација, заснована на внимание, грижа и повторно откривање на заедничкото тло“, стои во најавата за настанот.
Настанот е во организацина на Фликер Студио во партнерство со архитектонското студио К87с и К.С.П. Јадро, а се реализира со поддршка на Министерство за култура и туризам.
