Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Со извршената ревизија утврдени се слабости во спроведувањето на инспекцискиот надзор во студентските домови и воспитно-образовните установи, што резултира со недоволна контрола врз процесите на прием, сместување и евидентирање на студентите, како и со намалена ефикасност во оценувањето на квалитетот на образовните институции. Недостигот на редовни и вонредни инспекции, кадровските слабости и отсуство на имплементација на препораките од претходните ревизии создаваат ризик за несоодветно функционирање и неисполнување на законските обврски.
Државниот завод за ревизија (ДЗР) изрази неповолно мислење по извршената ревизија на финансиските извештаи заедно со ревизија на усогласеност на Државниот просветен инспекторат за 2023 година и за реалноста и објективноста на финансиските извештаи и за усогласеноста со законската регулатива, упатства и воспоставените политики.
Со ревизијата се утврдени слабости и недоследности во спроведувањето на инспекцискиот надзор, што влијае на ефективноста и законитоста на контролите во студентските домови и воспитно-образовните установи.
„Согласно законските одредби Државниот просветен инспекторат има обврска да врши инспекциски надзор најмалку еднаш годишно во студентските домови и да достави извештај до МОН и Владата во рок од 60 дена по завршувањето на сместувањето на студентите. Со ревизијата утврдено е дека последниот инспекциски надзор бил извршен во 2019 година, по што не се извршени нови контроли, ниту се изготвени записници за извршени надзори. Недостигот на редовни и вонредни контроли во процесот на прием, евидентирање и сместување на студентите, како и на точноста на податоците во документацијата на студентските домови, го оневозможува нивното правилно функционирање и исполнување на целта за обезбедување соодветни услови за студентите“, се посочува во соопштението на ДЗР.
Дополнително, ревизијата утврдила дека инспекциски надзор не бил извршен ниту во 2024 година, што укажува на непостапување според препораките на овластениот државен ревизор, утврдено во Конечниот извештај од ревизијата на успешноста на Државниот завод за ревизија, на тема „Ефикасност на мерките, политиките и проектите за исполнување на условите во кои функционираат државните студентски домови“.
„Исто така, Државниот просветен инспекторат има законска обврска да спроведува редовни, вонредни и контролни инспекциски надзори, како и интегрална евалуација на работата на воспитно-образовните установи. Во 2023 година, планирани се вкупно 7.691 инспекциски надзор, од кои само 4.446, или 58% од планираното, се извршени“, велат од ДЗР.
Државниот просветен инспекторат располага со 138 систематизирани работни места, велат од ДЗР, од каде додаваат дека 100 се пополнети, а тоа значи дека една третина од потребниот кадар не е пополнет. Најизразен недостаток има во Секторот за инспекциски надзор и оценување на квалитетот, каде што недостасуваат просветни инспектори, што ја отежнува реализацијата на основната дејност, посочуваат од ДЗР, а посебно за подрачјето на општините Охрид, Гостивар, Кавадарци и Ресен, поради пензионирање на просветните инспектори.
„Исто така, дел од нововработените инспектори не ја завршиле неопходната обука, што носи ризик за грешки и слабости во работењето. Заедно со недостигот на техничко-административен кадар, овие проблеми ја нарушуваат ефикасноста на инспекцискиот надзор и ја отежнуваат неговата целосна примена“, децидни се од ДЗР.
Законот за просветна инспекција ја регулира постапката за вршење на инспекциски надзор, при што еден од методите е интегралната евалуација на воспитно-образовните установи, истакнуваат од ДЗР и додаваат дека е утврдено оти дел од основните и средните училишта не се опфатени со интегралната евалуација секоја трета учебна година, како што предвидува член 20 од Законот.
„Причините за оваа состојба се пандемијата со Ковид-19 во претходниот период, како и недостатокот на кадар, предизвикан од постојаниот одлив на просветни инспектори поради пензионирање или други причини. Ваквата состојба влијае на организацијата и реализацијата на наставата, условите во воспитно-образовните установи, како и на исполнувањето и вреднувањето на работните задачи на наставниците и стручните соработници“, велат од ДЗР.
Во текот на 2023 година, Државниот просветен инспекторат, имајќи ја предвид природата на својата дејност и дисперзираноста на субјектите под инспекциски надзор, располагал со 5 службени возила во возна состојба, велат од ДЗР.
Поради недостигот на моторни возила и со цел да се зголеми функционалноста на институцијата, оттаму објаснуваат дека е донесен Правилник за надоместок на патни трошоци при користење на сопствени возила за службени потреби, и по овој основ биле исплатени надоместоци за патни трошоци во вкупен износ од 1.02 милиони денари.
„Со извршената ревизија утврдени се неправилности кои влијаат на законскиот начин на користење на средствата за службените и сопствените возила за службени цели. Имено, најголем дел од патните трошоци се исплатени за дестинации на кои постои организиран автобуски превоз, бројни патни налози не се уредно пополнети, не се архивирани, недостасуваат податоци за изминати километри, а истите не се одобрени од непосредните претпоставени и не се изготвуваат писмени налози за користење службените возила“, истакнуваат од ДЗР.
Исто така, со ревизијата се истакнува дека Државниот просветен инспекторат се соочува и со несоодветни услови за работа, недостаток на современа софтверска и ИТ опрема (харверд и софтвер).
Ревизијата утврди слабости исто така и во финансиското управување, вклучувајќи неусогласеност на сметководствената евиденција со фактичката состојба, неправилности во евидентирањето на обврските кон добавувачите и расходи без соодветна документација, дополнително потенцирајќи го отсуството на ефективни внатрешни контроли, велат од ДЗР.
За утврдените состојби, од ДЗР дале препораки, чија имплементација би обезбедила надминување на проблемите.
-
ESHR: Mungesa e mbikëqyrjes inspektuese e ul efektivitetin e kontrolleve në konviktet studentore
Përmes një auditimi të kryer, janë konstatuar dobësi në zbatimin e mbikëqyrjes inspektuese në konviktet studentore dhe institucionet arsimore-edukative, që rezultojnë me kontroll të pamjaftueshëm mbi proceset e pranimit, akomodimit dhe regjistrimit të studentëve, si dhe me efikasitet të ulët në vlerësimin e cilësisë së institucioneve arsimore. Mungesa e inspektimeve të rregullta dhe të jashtëzakonshme, dobësitë në kuadërin e stafit dhe moszbatimi i rekomandimeve nga auditimet e mëparshme krijojnë rrezik për funksionim të papërshtatshëm dhe mosrealizim të obligimeve ligjore.
Enti Shtetëror i Revizionit (ESHR) dha mendim të pafavorshëm për auditimin e pasqyrave financiare, bashkë me auditimin e përputhshmërisë në Inspektoratin Shtetëror të Arsimit për vitin 2023, si për realitetin dhe objektivitetin e pasqyrave financiare, ashtu edhe për përputhshmërinë me rregullativën ligjore, udhëzimet dhe politikat e vendosura.
Auditimi ka konstatuar dobësi dhe mospërputhje në zbatimin e mbikëqyrjes inspektuese, çka ndikon në efektivitetin dhe ligjshmërinë e kontrolleve në konviktet studentore dhe institucionet edukativo-arsimore.
“Sipas dispozitave ligjore, Inspektorati Shtetëror i Arsimit ka për obligim të kryejë mbikëqyrje inspektuese të paktën një herë në vit në konviktet studentore dhe të dorëzojë raport deri te Ministria e Arsimit dhe Qeveria brenda 60 ditëve pas përfundimit të akomodimit të studentëve. Me auditimin u konstatua se inspektimi i fundit është bërë në vitin 2019, pas së cilës nuk janë realizuar kontrolle të reja dhe as janë përgatitur procesverbale për inspektimet e kryera. Mungesa e kontrolleve të rregullta dhe të jashtëzakonshme në procesin e pranimit, regjistrimit dhe akomodimit të studentëve, si dhe e saktësisë së të dhënave në dokumentacionin e konvikteve studentore, e pamundëson funksionimin e duhur të tyre dhe realizimin e qëllimit për ofrim të kushteve adekuate për studentët,” thuhet në njoftimin e ESHR.
Gjithashtu, auditimi ka vërtetuar se as në vitin 2024 nuk është kryer mbikëqyrje inspektuese, gjë që tregon për mospërfillje të rekomandimeve të revizorit shtetëror të autorizuar, të konstatuara në Raportin Final të auditimit të suksesshmërisë nga ESHR me temën “Efikasiteti i masave, politikave dhe projekteve për përmbushjen e kushteve në të cilat funksionojnë konviktet shtetërore studentore”.
“Po ashtu, Inspektorati Shtetëror i Arsimit ka për obligim ligjor të zbatojë inspektime të rregullta, të jashtëzakonshme dhe kontrolluese, si dhe vlerësime integrale të punës së institucioneve arsimore-edukative. Në vitin 2023 janë planifikuar gjithsej 7.691 inspektime, nga të cilat janë realizuar vetëm 4.446 ose 58% e planifikuar,” thuhet nga ESHR.
Inspektorati posedon 138 vende pune të sistematizuara, prej të cilave 100 janë të mbuluara – që do të thotë se një e treta e stafit të nevojshëm mungon. Mungesat më të mëdha janë në Sektorin për mbikëqyrje inspektuese dhe vlerësim të cilësisë, ku mungojnë inspektorë arsimorë, sidomos në rajonet e Ohrit, Gostivarit, Kavadarcit dhe Resnjës, për shkak të pensionimit të inspektorëve arsimorë.
“Gjithashtu, disa nga inspektorët e sapopunësuar nuk kanë përfunduar trajnimet e nevojshme, gjë që sjell rrezik për gabime dhe dobësi në punë. Së bashku me mungesën e stafit teknik-administrativ, këto probleme e pengojnë efikasitetin dhe zbatimin e plotë të mbikëqyrjes inspektuese,” thekson ESHR.
Ligji për inspektimin arsimor e rregullon procedurën për kryerjen e inspektimeve, dhe një nga metodat është vlerësimi integral i institucioneve arsimore-edukative. Është konstatuar se disa shkolla fillore dhe të mesme nuk janë përfshirë në vlerësimin integral çdo të tretin vit shkollor, siç kërkon neni 20 i Ligjit.
“Arsyet për këtë gjendje janë pandemia e Covid-19 në periudhën paraprake dhe mungesa e stafit, e shkaktuar nga largimi i vazhdueshëm i inspektorëve për shkak të pensionimit apo arsyeve të tjera. Kjo gjendje ndikon në organizimin dhe zbatimin e mësimit, kushtet në institucionet arsimore-edukative dhe në vlerësimin e punës së mësimdhënësve dhe bashkëpunëtorëve profesionalë,” thuhet nga ESHR.
Gjatë vitit 2023, Inspektorati Shtetëror i Arsimit, duke marrë parasysh natyrën e punës së vet dhe shpërndarjen e subjekteve nën mbikëqyrje, kishte vetëm 5 automjete në gjendje funksionale, thuhet nga ESHR.
Për shkak të mungesës së automjeteve dhe me qëllim të rritjes së funksionalitetit, është miratuar Rregullore për kompensim të shpenzimeve të udhëtimit për përdorimin e veturave private për nevoja zyrtare, dhe mbi këtë bazë janë paguar gjithsej 1.02 milion denarë për shpenzime udhëtimi.
“Gjatë auditimit u konstatuan parregullsi që ndikojnë në mënyrën ligjore të përdorimit të mjeteve për automjetet zyrtare dhe ato private për qëllime zyrtare. Shumica e shpenzimeve të udhëtimit janë paguar për destinacione që kanë transport të organizuar me autobus; shumë urdhëresa udhëtimi nuk janë të plotësuara siç duhet, nuk janë arkivuar, mungojnë të dhënat për kilometrat e përshkuar, nuk janë të miratuara nga eprorët e drejtpërdrejtë dhe nuk janë përgatitur urdhëresa të shkruara për përdorimin e automjeteve zyrtare,” thekson ESHR.
Gjithashtu, auditimi thekson se Inspektorati Shtetëror i Arsimit përballet me kushte të papërshtatshme pune, mungesë të pajisjeve të avancuara softuerike dhe IT (hardware dhe software).
Janë konstatuar edhe dobësi në menaxhimin financiar, përfshirë mospërputhje mes evidencës kontabël dhe gjendjes reale, parregullsi në regjistrimin e detyrimeve ndaj furnitorëve dhe shpenzime pa dokumentacion të duhur – duke theksuar mungesën e kontrolleve të brendshme efektive, thuhet nga ESHR.
Për gjendjet e konstatuara, ESHR ka dhënë rekomandime, zbatimi i të cilave do të mundësonte tejkalimin e problemeve.
