Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Кога синоќа почнаа дождот и грмотевиците над Скопје, на жителите на населбата Ченто им застанал здивот. Стравувајќи дека ќе се повтори катастрофата од претходната вечер, никој од нивните семејства не можел да заспие. Без струја во целата населба и без информации, биле отсечени од остатокот од Македонија.
Семејството Димитриевиќ
„Дежуравме еден по друг. На секоја грмотевица скокавме. Бевме договорени доколку повторно надојде поплава, целото семејство да се качиме на кровот за да се спасиме“, ни рече Добринка Димитриевиќ, која со нејзиниот син и семејството го чистеа дворот од кал и вода во еден од најпогодените делови од населбата Ченто.
Потребни им се основни намирници, посебно бебешка храна, пелени и грејно тело кое не е на струја за седуммесечната внука. Немаат никакви информации дали и кога ќе добијат помош.
Сè што купила минатите години двоејќи од својата пензија е уништено и исчезнало во калта и водата. Наоколу растурен мебел, распадната каллива облека и потопени електрични апарати. Околу три илјади евра штета, вели. Сепак најважно е што се здрави и живи, коментираат, додавајќи дека во соседната куќа, внуче и дедо го загубиле животот во поплавите.
Беџет Статовци
Една улица подалеку во својот поплавен подрум го сретнавме Беџет Статовци. Синоќа, некаде околу еден часот по полноќ, кога дождот се засилил, со синот врзале јаже до соседната куќа и едно по едно ги пренеле трите внучиња на сигурно место бидејќи се плашеле дека може да се случи нова поплава. За среќа, дождот не направил нови штети и поплави.
Претходната ноќ, Беџет раскажува дека избегнале трагедија во последен момент, кога внуците поврзани за раце меѓу себе успеале да се искачат спрат погоре и да ја избегнат надојдената вода која за неколку минути направила невидена катастрофа.
Жителите објаснуваат дека големината на канализационите цевки е мала за да ја примат поплавата која дошла оддеднаш. Се сомневаат дека е можно да попуштила и браната од Смилковското Езеро и дека тоа допринело за огромното количество вода.
„Никој ништо не нè прашал“
Полициски и армиски возила, како и екипи од службите за расчистување на теренот можеа да се забележат по главниот пат кој поминува низ Ченто, но поголемиот дел од нив продолжуваа кон Стајковци. Има и пунктови за храна и вода кои се наоѓаат во основното училиште и во дворот на џамијата, каде група на луѓе чекаше помошта да се распредели. Дел од граѓаните, со солзи во
очите, велат дека целата помош е неорганизирана и не доаѓа до луѓето на кои им е најпотребна.Сите од нив чекаат на некоја помош од надлежните институции. Дали ќе им биде надоместена штетата? Кога ќе добијат струја? Кога ќе добијат храна и намирници? Каде треба да ја добијат таа помош? Ова се дел од прашањата кои си ги поставуваат.
„Гледа
м дека прават реклами на телевизија, ама овде никој нема поминато. Сами се бориме со соседите овие два дена. Сами се организираме. Никој не дојде да нè праша – што можеме да ви помогнеме“, вели Злате Божиновски, кој го расчистуваше шутот кој завршил во неговиот двор.За него е најважно надлежните да им го тргнат ѓубрето кое е натрупано во населбата. Веднаш до неговата куќа поплавата донела неколку автомобили кои се заглавиле во улицата. Соседниот двор е скоро цел прекриен од надојдено ѓубре.
„Сè што можело да се упропасти – упропастено е. Претходно имало проблеми. Доаѓало вода, ќе се наполни во подрумот неколку сантиметри, ќе помине дождот и остатокот ќе го собере канализацијата. Но, ова не можеше да го собере. Оваа наша канализација е запушена цел живот, откако памтам. Не доаѓаат да го средат тоа. Еве сега на 195 да свртиш, никој не се јавува. Вртиме 24 часа и никој не се јавува. Јас не барам од нив кој знае што. Барем да ја исцрпиме водата и да се исфрли ѓубрево“, вели Божиновски.
Глетката низ Ченто беше ужасна и денес. Пустош и ѓубре на сите страни, поплавени и празни домови, улици покриени со кал и матна вода, која направила цело езеро. Луѓето во меѓувреме растрчани и со многу прашања кои нема кој да им ги одговори.
Во катастрофалните поплави кои го опфатија реонот на Ченто, Стајковци, Арачиново и Смилковци загинаа 21 лице. Најмладата жртва имаше само две години.
Даниел Евросимоски
-
BANORË TË ÇENTOS:ishim kujdestar gjithë natën, askush nuk na pyeti asgjë
Natën e mbrëmshme kur filluan reshjet e shiut dhe gjëmimet në Shkup, banorëve të lagjes Çento ju ndal fryma. Të frikësuar se mos përsëritet katastrofa e natës së kaluar, askush nga anëtarët e familjeve nuk mundën të flenë. Pa rrymë në gjithë lagjen dhe pa informata, ishin të shkëputur nga pjesa tjetër e Maqedonisë.
Familja Dimitrieviq
“Ndenjëm kujdestar një nga një. Gjatë çdo gjëmimi, trishtoheshim. U morëm vesh nëse përsëri fillojnë vërshimet, e gjithë familja do të hipim në kulm që të shpëtojmë”, na tha DobrinkaDimitrieviq, e cila me djalin e saj dhe me familjen e pastronin oborrin balta dhe uji, në një nga pjesët më të dëmtuara në lagjen Çento.
Ju nevojiten sendet themelore, në veçanti ushqim për foshnja, pelena dhe mjet për nxehje që nuk punon me rrymë për mbesën që ka shtatë muaj. Nuk kanë aspak informata nëse dhe kur do të marrin ndihmë.
Gjithçka që ka blerë vitin e kaluar duke kursyer nga pensioni është shkatërruar dhe është zhdukur në baltën dhe ujin. Përreth ka mobile të shkatërruara, veshje që është shpërbërë nga balta dhe aparate elektrike të përmbytura. Rreth tre mijë euro dëm, thotë.Megjithatë, më e rëndësishme është që jemi shëndoshë e mirë, komentojnë duke shtuar se në shtëpinë fqinje nipi dhe gjyshi kanë humbur jetën gjatë vërshimeve.
Беџет Статовци/BexhetStatovci
Një rrugë më poshtë në podrumin e tij të vërshuar e takuam BexhetStatovcin. Mbrëmë, diku një orë mbas mesnate, kur reshjet e shiut u shpeshtuan, me djalin kanë lidhur litar deri të shtëpia fqinje dhe një nga një i kanë kaluar tre nipërit në vend të sigurt sepse janë frikësuar se mund t’ju ndodhë vërshim i ri. Për fat të mirë, shiu nuk shkaktoi dëme të reja dhe vërshime.
Natën e kaluar, sqaron Bexheti kanë evituar tragjedi në çastin e fundit, kur nipërit që ishin kapur për dorë ndërmjet vete ia kanë dalë të hipin një kat më lartë dhe të evitojnë ujin që kishte ardhur i cili vetëm për disa minuta shkaktoi një katastrofë të vërtetë.
Banorët sqarojnë se madhësia e gypave të kanalizimit janë të vogla që të pranojnë vërshimin i cili u shkaktua përnjëherë. Dyshojnë se është e mundshme të ketë lëshuar edhe penda në Liqenin e Smilkovcës dhe se kjo ka kontribuuar për sasinë e madhe të ujit.
“Askush nuk na pyeti asgjë”
Automjete të policisë dhe ushtrisë, si dhe ekipe të shërbimeve për pastrimin e terrenit mund të vëreheshin në rrugën kryesore e cila kalon nëpër Çento, por pjesa më e madhe e tyre vazhduan në drejtim të Stajkovcit. Ka edhe pika për ushqim dhe ujë të cilat ndodhen në shkollën fillore dhe në oborrin e xhamisë, ku një grup njerëzisht prisnin të shpërndahej ndihma. Një pjesë e qytetarëve me lot në sy, thoshin se e gjithë ndihma është e pa organizuar dhe nuk arrin deri të njerëzit të cilëve ju nevojitet.
Të gjithë ata janë në pritje të një farë lloj ndihme nga institucionet kompetente. A do tu kompensohet dëmi?Do të furnizohen me rrymë? Kur do të kenë ushqim dhe produkte themelore?Ku duhet ta sigurojnë këtë ndihmë?Këto janë një pjesë e pyetjeve të cilat i paraqesin.
“Shoh se po bëjnë reklama në televizion, por këtu nuk ka kaluar askush. Vetë luftojmë me fqinjët, gjatë këtyre dy ditëve.Vetë u organizuam. Askush nuk erdhi të na pyesë – si mund tu ndihmojmë”, thotë ZllateBozhinovski, i cili pastronte mbeturinat që kishin përfunduar në oborrin e tij.
Për atë më me rëndësi është kompetentët tua heqin plehrat të cilat janë grumbulluar në lagje. Menjëherë afër shtëpisë së tij vërshimi ka sjellë disa automjete të cilat janë bllokuar në rrugë. Oborri fqinj pothuajse i gjithi është mbuluar me plehrat që i ka sjellë uji.
“Gjithçka që mund të shkatërrohej – është shkatërruar. Edhe më parë ka pasur probleme, Ka ardhur ujë, na janë vërshuar podrumet nga disa centimetra, do të kalonte shiu dhe pjesën tjetër do ta merrte kanalizimi. Por, këtë nuk e morri dot. Ky kanalizimi jonë është i zënë i bllokuar gjatë gjithë kohës, prej çdo herë, që kur mbaj mend. Nuk vinë ta rregullojnë. Ja tani të kërkosh numrin 195, nuk paraqitet askush. Kemi bërë thirrje 24 orë, askush nuk paraqitet. Unë prej tyre nuk kërkoj kushedi se çfarë. Kërkoj ta thithin ujin dhe ti largojnë mbeturinat”, thotë Bozhinovski.
Pamja nëpër Çento, sot ishte e tmerrshme. Shkatërrim dhe mbeturina në të gjitha anët, shtëpi të vërshuara dhe të zbrazura, rrugë të mbuluara me baltë dhe ujë të turbullt, i cili ka krijuar një liqen të tërë. Njerëzit në ndërkohë nxitojnë të hutuar dhe kanë shumë pyetje, për të cilat nuk ka kush tu japë përgjigje.
Gjatë vërshimeve katastrofike të cilat e kapluan rajonin e Çentos, Stajkovcit, Haraçinës dhe Smilkovcit, humbën jetën 21 persona. Viktima më e re në moshë ishte vetëm dy vjeç.
DanielEvrosimoski