Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Повеќе од еден месец Благоја живее во Сигурната куќа за ЛГБТ лица. Семејните расправии и постојаните притисоци поради неговата сексуална определба го принудиле 19-годишникот да замине од дома. Најсилниот притисок дошол од родителите. Кавгата го вторпат преминала во физичката пресметка. Се спакувал скришно, и заминал во Сигурната куќа.
„Најболното нешто за мене е што немам многу поддршка од семејството. Цела 2018 бев притискан од нив и носен по доктори, психолози, психијатри, за да се обидат, на некој начин ме сменат. Некои од докторите беа еманципирани и информирани дека ова не е болест, дека мајка ми и татко ми треба да намалат со притисокот кон мене, но сепак имаше и некои поконзервативни кои се обидуваа да ми ја тргнат моменталната емоционална конекција која ја имам со некого“, раскажува Благоја.
И околината не била нешто многу потолерантна кон младиот човек. Посебно, кога дознале дека е геј.
„До пред некој период не бев аут, но кога во Тетово почнаа да се слушаат гласини за мене, тогаш сфатив како влијае средината за мене како индидидуа. Откако луѓето дознаа дека сум геј, јас немав физички напади, но имаше многу психолошки напади од типот на педер, што правиш во соба со машки, кој ти е дечко, па дури и дотаму, дали сакаш да бидеш камшикуван…“ додава тој.
Во Сигурната куќа својот мир го нашол и неговиот цимер. Двојно е постар од Благоја. Не сака да се споменува неговото име од страв дека дополнително ќе биде обележан.
„Избегав од големиот притисок дома, од моето семејство, избегав од прашањата кои ми ги поставуваат секој пат, кога ќе те жениме. Тие сакаат да створам семејство, да се женам, деца…тоа е најважно. Најважно им е што ќе кажат другите. А јас, јас сакам слобода. Не сакам да го правам она што многумина го прават, посебно кај нас Албанците, се женат, живеат со маски и живеат двоен живот“, вели тој..
Тука е сместен неколку месеци. Проблемот избил откако сестра му прислушува телефонскиот разговор со неговиот поранешниот партнер и веднаш им кажала на родителите дека нејзиниот брат има дечко. Маж. Шокот бил страшен.
„Мојата сестра, значи колку и да е шокирана, колку и да не сака да го сфати тоа…мене ми беше болно тоа кога ми рече – јас немам брат… тоа е исто како да сум умрел за неа“, се потсетува.
И Благоја и неговиот сегашен цимер, во Сигурната куќа го пронашле својот мир. Овде можат да останат до 6 месеци. Основните потреби им се подмирени, добиваат и психосоцијална поддршка. Сигурната куќа функционира две години, а една година во неа како негувателка работи Христина Христова. Ја дели ноќната смена со уште тројца колеги. Одговара и на дежурниот телефон 0800 66 6 66. Посветена активистка е за ЛГБТИ правата. Затоа и вистински е разочарана кога ќе види дека најблиските ги напуштаат своите деца, само поради тоа што се поинакви од тоа што очекувале.
„Не можеш да им отидеш дома и да кажеш луѓе па видете колку прексрасни деца имате, какви прекрасни луѓе се тие тука. Па дури и тоа што тие што можеби тие го сметале за непрекрасно или недобро, можеби настанало баш поради тоа што сакале да им наметнат некој патерн на однесување, некое тело, некој ум којшто не е нивен“, вели Христова.
Сигурната куќа има капацитет да прими 7 лица во ист момент. Досега низ неа минале 27 штитеници. Поради безбедност, локацијата се чува во тајност. Како што објаснува нејзината менаџерка, Зорица Николова, за ова место да опстои најголемиот предизвик се финансиите. Затоа, вели, покрај проектите, неопходна е институционална поддршка.
„Тоа што го нудиме е привремено домување за лица на кои им е потребно, пред се за лица припадници на ЛГБТИК заедницата, понатаму лица кои се во ризик од бездомништво и лица кои имаат претрпено секаков вид насилство“, вели Николова и појаснува дека од досегашното искуство, најчесто се работи за семејно или партнерско насилство.
Сигурната како социјален шелтер нуди кризно сместување кое трае 24 до 48 часа или најчесто 6 месечно сместување, период во кој штитениците треба да застанат на стабилни нозе и да продолжат напред.
Желбата на Благоја е да стане професор по англиски јазик, и да работи со младите за надминување на зацементираните стереотипи за ЛГБТИ лицата во македонското општество. Не планира да се врати дома, кај своите родители.
Неговиот цимер пак иднината не ја гледа во земјава. Единствено посакува неговите родители и сестра му да го прифатат таков каков што е.
Јасмина Јакимова
*текстот е првично објавен во последниот подкаст Мегафон на Радио МОФ
-
Në Shtëpinë e sigurt për LGBT persona në Shkup
Më tepër se një muaj Bllagoja jeton në Shtëpinë e sigurt për LGBTI persona. Grindjet familjare dhe presionet e vazhdueshme për shkak të përcaktimit të tij seksual e kanë detyruar 19 vjeçarin të largohet nga shtëpia. Presioni më i fuqishëm ka ardhur nga prindërit. Grindja herën e dytë ka kaluar në përleshje fizike. Ka mbledhur valixhet fshehurazi dhe është larguar në Shtëpinë e sigurt.
“Gjëja më e dhimbshme për mua është se nuk kam shumë mbështetje nga familja. Gjithë vitin 2018 isha nën presionin e tyre dhe më çonin nëpër mjekë, psikologë, psikiatër, që të përpiqen, në ndonjë mënyrë të më ndryshojnë. Disa nga mjekët ishin të emancipuar dhe të informuar se kjo nuk është sëmundje, se nëna dhe babi im duhet mos ushtrojnë presion ndaj meje, por megjithatë kishte edhe disa më konservativë të cilët përpiqeshin të më heqin koneksionin momental të cilën e kam me dikë”, sqaroi Bllagoja.
Edhe rrethina nuk ka qenë shumë më tolerantë ndaj të riut. Në veçanti, kur kanë kuptuar se është gej.
“Deri para një periudhe nuk isha aut, por kur filluan në Tetovë të dëgjohen thashetheme për mua, atëherë e kuptova si ndikon mjedisi për mua si individ. Mbasi njerëzit kuptuan për mua se jam gej, unë nuk kisha sulme fizike, por kisha shumë sulme psikologjike të llojit peder, çfarë bën në dhomë me meshkuj, kush është i dashuri tënd, madje shkonin deri atje, nëse dëshiron të të kamxhikonin…” shton ai.
Në Shtëpinë e sigurt, paqen e vet e ka gjetur edhe shoku i tij i dhomës. Është dy herë më i moshuar se Bllagoja. Nuk dëshiron të përmendet emri i tij nga frika se në mënyrë plotësuese do të njolloset.
“U largova nga presioni i madh në shtëpi, nga familja ime, u largova nga pyetjet të cilat mi bënin përditë, kur do të martojmë. Ata donin të hap familje, të martohem, fëmijë…kjo është më e rëndësishme. Më e rëndësishmja për ata është çfarë do të thonë tjerët. Ndërsa unë, unë dua liri. Nuk dua ta bëj atë që e bëjnë shumica, në veçanti tek ne shqiptarët, martohen, jetojnë më maska dhe jetojnë jetë të dyfishtë”, thotë ai.
Këtu është vendosur disa muaj. Problemi ka shpërthyer pasi motra e tij, i ka përgjuar bisedat telefonike me ish partnerin e tij dhe menjëherë ju ka treguar prindërve se vëllai i saj ka të dashur. Burrë. Tronditja ka qenë e tmerrshme.
“Motra ime, domethënë sado që të jetë e tronditur, sado mos dojë ta kuptojë këtë… për mua ishte e dhimbshme kur më tha – unë nuk kam vëlla…kjo është njëlloj sikur kam vdekur, për të.” kujtohet.
Edhe Bllagoja dhe shoku i tij i dhomës aktual në Shtëpinë e sigurt e ka gjetur paqen e tij. Këtu mund të qëndrojnë deri në 6 muaj. Nevojat themelore i kanë, fitojnë edhe mbështetje psiko – sociale. Shtëpia e sigurt funksionon dy vjet, ndërsa një vit, si kujdestare atje ka punuar Hristina Hristova. E ndajnë turnin e natës me tre kolegë të tjerë. Ju përgjigjet edhe thirrjeve në telefonin kujdestar 0800 66 6 66. Është aktiviste e përkushtuar për LGBTI të drejtat. Prandaj, është vërtet e dëshpëruar kur sheh se më të afërmit i braktisin fëmijët e tyre, vetëm për shkak se janë më ndryshe nga ajo që ata kanë pritur.
“Nuk mund t’u shkosh në shtëpi dhe t’u thuash, njerëz shikoni sa fëmijë të shkëlqyer keni, sa njerëz të mrekullueshëm janë ata. Madje edhe ajo që ndoshta ata e kanë konsideruar si jo të bukur ose jo të mirë, ndoshta është shkaktuar pikërisht për atë se kanë dashur t’u imponojnë ndonjë mënyrë të sjelljes, ndonjë trup, ndonjë mendje e cila nuk është e tyrja”, thotë Hristova.
Shtëpia e sigurt ka kapacitet të pranojë 7 persona në të njëjtën kohë. Deri tani në të kanë kaluar 27 banorë. Për shkak të sigurisë, lokacioni rruhet sekret. Siç sqaron menaxherja, Zorica Nikollova, në mënyrë që të ekzistojë ky vend sfida më e madhe janë financat. Prandaj, thotë, përpos projekteve, nevojitet edhe mbështetje institucionale.
“Atë që e ofrojmë është akomodim i përkohshëm për persona të cilëve u nevojitet, para së gjithash për personat pjesëtarë të LGBTI komunitetit, më pas personat të cilët janë në rrezik të jenë të pastrehë dhe persona të cilët kanë vuajtur nga çdo lloj i dhunës”, thotë Nikollova dhe sqaron se nga përvoja e deritanishme, zakonisht bëhet fjalë për dhunë familjare ose nga partneri.
Shtëpia e sigurt si sportel social ofron akomodim krize, që zgjat 24 deri në 48 ore ose zakonisht akomodim 6 mujor, periudhë gjatë së cilës banorët duhet të qëndrojnë në këmbë të shëndosha dhe të vazhdojnë përpara.
Dëshira e Bllagojës është të bëhet profesor i gjuhës angleze dhe të punojë me të rinjtë për kalimin e stereotipeve të betonuara për LGBTI personat në shoqërinë maqedonase. Nuk planifikon të kthehet në shtëpi, te prindërit e tij.
Shoku i tij i dhomës, të ardhmen nuk e sheh në vendin tonë. E vetmja që dëshiron është prindërit dhe motra e tij, ta pranojnë ashtu siç është.
Jasmina Jakimova
