Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Стотици граѓани попладнево маршираа низ улиците на Скопје на третиот протестен марш на кој се побара правда за младата Фросина која смртно беше прегазена на крајот на јануари, но и за сите жртви на сообраќајни несреќи.
Протестот започна кај Универзалната сала, од каде граѓаните се упатија кон Владата, но и кон Собранието каде имаше триминутен молк и ѕвездено небо. Граѓаните на маршот скандираа „Сакаме правда“, „Безбедни улици“, „Правда за жртвите“, „Системски промени“ „Правда за Фросина“, „Секој еден може да е следен“…
Крајната точка на протестниот марш во организација на граѓанската иницијатива „Кој е следен?“ која произлезе од првиот протест за правда за Фросина беше пред Апелациониот суд во Скопје.
Таму, пред насобраните граѓани се обрати сестрата на Фросина, Росица Кулакова која рече дека ова не е политички, туку системски проблем, кој опстојува веќе 30-тина години наназд.
„Ова не е политички проблем, ова е системски проблем кој опстојува веќе 30-тина години наназад. Повикувам никој да не ја злоупотреби нашата семејна трагедија. Трагедијата на семејството на Теодора, на Викторија. Никој да не се обиде да направи такво нешто. Наместо да продолжиме да го делиме народот политички, сега е време сите да се обединиме и да делуваме заедно. Само така, можеме да го собориме криминалниот и корумпиран систем што нас не’ покосува. Овде сме да бараме правда за сите обесправени семејства. За Оливер, за Викторија, за Фросина Кулакова, за Фросина Цековска, тие веќе немаат глас, но ние сме нивниот глас. Правда мора да има, за да нема следен“, рече Кулакова.
Пред Апелациониот суд во Скопје се обрати и младата Илина Банова која истакна дека денеска се присутни тука, затоа што, како што рече, одбиваат да молчат и одбиваат да прифатат систем каде криминалците одат на слобода, додека семејствата ги оплакуваат нивните најблиски.
„Денеска стоиме овде не од гнев, туку од љубов, од љубов кон нашата земја, од љубов кон нашите заедници и од љубов кон сите луѓе што заслужуваат подобро. Бидејќи правдата не е чин на одмазда, таа е основа на фер општество, и токму сега, таа основа се распаѓа. Уште колку време, уште колку животи, уште колкупати треба да слушнеме ‘епа вака стојат работите’, епа вака не треба да стојат работите. Законите постојат, но само за некои, судовите постојат, но правдата ни е на продажба. Казните постојат, но само за оние кои се без моќ и секогаш кога ќе ја прифатиме оваа неправда, секогаш кога ќе кажеме ‘епа тоа е, што е’, им даваме токму тоа што тие го сакаат, нашата тишина. Но денеска велиме не повеќе. И додека сме ние овде, барајќи правда, некои премногу удобно седат, терајќи ја нашата борба како само уште една тема за дебата. Правдата не е дебата. Правдата е право. Но, додека некои избираат да се кријат, еве не’, ги покажуваме нашите лица, не сме анонимни, ние не се плашиме, бидејќи ние не бараме и не се бориме за моќ и влијание. Ние се бориме за она што е правилно. И нема да застанеме со борбата, додека не се исполнат нашите барања“, рече Банова.
„Бараме правен систем кој штити, а не кој оправдува. Бараме одговорност од оние кои го прекршуваат законот и од оние кои не го спроведуваат законот. Бараме судство кое ќе му служи на народот и на граѓаните, а не на оние кои манипулираат со него. Одложената правда е негирана правда, а ние сме тука да се погрижиме повеќе истата да не се негира. Ние овој протест не го правиме само за Фросина, туку за сите следни фросини кои можат да ни се случат, не дај боже. Ова е протест против неправдата во сите институции на нашата држава и ова е протест на народот“, додаде Банова.
Во меѓувреме, Анастасија Павловска дополнително се осврна на системските проблеми
„Уште колку животи треба да бидат изгубени на овој коруптивен систем, за колективно да кажеме доста. Доста е од полиција што ги штити богатите и моќните. Доста е од лекари што ни бараат мито за да не’ лечат. Доста е од судство што селективно ги разгледува доказите, доста е од образование кое ја убива критичка мисла кај народот, се со цел за да не’ контролираат. Кој друг би прифатил да живее под ваков систем, систем кој што ние сите го плаќаме од сопствениот џеб за да не’ уништува. Систем кој што од моментот на нашето раѓање работи на наше поробување, умствено, духовно, културно, физичко“, рече Павловска.
На младиот човек, не само што му е тешко да напредува тука, туку, како што рече Павловска, и да опстане, додавајќи дека системот не го градат само институциите, туку сите ние.
„Запрашајте се сите, колку пати вие сте поминале на црвено, колку пати вие сте застанале на пешачка лента. Секој од нас мора да биде свесен за сопствените постапки, за потоа да бараме одговорност од институциите кои што ги плаќаме. Она што го бараме од овие институции не е научна фантастика, тоа им стои во работниот опис и попис. Потребни се длабоки и суштински промени на овој корумпиран систем. Ако не се избориме за тоа, зарем ќе имаме право да кажеме зошто младите си отишле? Нема да имаме право. Затоа, на овие тука, на тие кои што ги поминавме (н.з. институции), јасно и гласно им кажуваме, нема да се откажеме додека не видиме вистински системски промени“, рече Павловска.
Организаторите најавија дека на нивните профили на социјалните мрежи „Кој е следен?“ ќе известат за следните чекори и она што го планираат, истовремено повикувајќи ги сите заинтересираните да им се приклучат на нивната граѓанска иницијатива.
Ова беше трет протестен марш во Скопје по прегазувањето на 22-годишната Фросина.
Мартин Колоски
-
[Video] Qindra qytetarë në marsh protestues në Shkup kërkuan drejtësi për Frosinën dhe të gjitha viktimat e aksidenteve rrugore
Qindra qytetarë marshuan pasditen e sotme nëpër rrugët e Shkupit në marshin e tretë protestues, ku u kërkua drejtësi për të renë Frosina, e cila u shtyp për vdekje në fund të janarit, por edhe për të gjitha viktimat e aksidenteve në trafik.
Protesta filloi pranë Sallës Universale, prej nga qytetarët u drejtuan kah Qeveria, por edhe kah Kuvendi, ku u mbajt një heshtje tre minutëshe dhe u shfaq një qiell me yje. Qytetarët gjatë marshit brohorisnin “Duam drejtësi”, “Rrugë të sigurta”, “Drejtësi për viktimat”, “Ndryshime sistemore”, “Drejtësi për Frosinën”, “Secili mund të jetë i radhës”…
Pika përfundimtare e marshit protestues, i organizuar nga nisma qytetare “Kush është i radhës?”, që doli nga protesta e parë për drejtësi për Frosinën, ishte para Gjykatës së Apelit në Shkup.
Aty, para qytetarëve të mbledhur, foli motra e Frosinës, Rosica Kulakova, e cila tha se kjo nuk është një çështje politike, por një problem sistemor që ekziston tashmë prej 30 vitesh.
“Kjo nuk është çështje politike, por një problem sistemor që ekziston për më shumë se 30 vjet. Bëj thirrje që askush të mos e keqpërdorë tragjedinë tonë familjare. Tragjedinë e familjes së Teodorës, të Viktorijës. Askush të mos guxojë të bëjë një gjë të tillë. Në vend që të vazhdojmë ta ndajmë popullin politikisht, tani është koha të bashkohemi dhe të veprojmë së bashku. Vetëm kështu mund të rrëzojmë sistemin kriminal dhe të korruptuar që po na shkatërron. Jemi këtu për të kërkuar drejtësi për të gjitha familjet e pambrojtura. Për Oliverin, për Viktorijën, për Frosina Kulakovën, për Frosina Cekovskën – ato tashmë nuk kanë zë, por ne jemi zëri i tyre. Duhet të ketë drejtësi, që të mos ketë një të radhës”, tha Kulakova.
Para Gjykatës së Apelit në Shkup foli edhe e reja Ilina Banova, e cila theksoi se janë këtu sepse, siç tha ajo, refuzojnë të heshtin dhe refuzojnë të pranojnë një sistem ku kriminelët janë të lirë, ndërsa familjet vajtojnë të dashurit e tyre.
“Sot qëndrojmë këtu jo nga zemërimi, por nga dashuria – dashuri për vendin tonë, për komunitetet tona dhe për të gjithë njerëzit që meritojnë më mirë. Sepse drejtësia nuk është akt hakmarrjeje, por bazë e një shoqërie të drejtë – dhe pikërisht tani, ajo bazë po shembet. Edhe sa kohë, edhe sa jetë, edhe sa herë duhet të dëgjojmë ‘kështu janë punët’? Epo, kështu nuk duhet të jenë punët. Ligjet ekzistojnë, por vetëm për disa. Gjykatat ekzistojnë, por drejtësia është për shitje. Dënimet ekzistojnë, por vetëm për ata që janë pa fuqi. Dhe sa herë që e pranojmë këtë padrejtësi, sa herë që themi ‘kështu është’, ne u japim atyre pikërisht atë që duan – heshtjen tonë. Por sot themi: Jo më! Dhe ndërsa ne jemi këtu, duke kërkuar drejtësi, disa të tjerë rrinë shumë rehat dhe e përdorin këtë si temë debati. Por drejtësia nuk është debat. Drejtësia është e drejtë. Dhe ndërkohë që disa zgjedhin të fshihen, ja ku jemi ne, tregojmë fytyrat tona, nuk jemi anonimë, nuk kemi frikë – sepse ne nuk kërkojmë fuqi apo ndikim. Ne luftojmë për atë që është e drejtë. Dhe nuk do të ndalemi derisa të përmbushen kërkesat tona”, tha Banova.
“Ne kërkojmë një sistem juridik që mbron, jo që arsyeton. Kërkojmë përgjegjësi nga ata që e shkelin ligjin dhe nga ata që nuk e zbatojnë atë. Kërkojmë një drejtësi që i shërben popullit dhe qytetarëve, jo atyre që manipulojnë me të. Drejtësia e vonuar është drejtësi e mohuar, dhe ne jemi këtu për t’u siguruar që kjo të mos ndodhë më. Kjo protestë nuk është vetëm për Frosinën, por për të gjitha ‘Frosinat’ që mund të na ndodhin – mos e dhëntë Zoti. Kjo është protestë kundër padrejtësisë në të gjitha institucionet e shtetit tonë dhe kjo është protestë e popullit”, shtoi Banova.
Ndërkohë, Anastasija Pavlovska u ndal më tej në problemet sistemore:
“Edhe sa jetë duhet të humbasin në këtë sistem të korruptuar që kolektivisht të themi – mjaft më! Mjaft më me polici që mbron të pasurit dhe të fuqishmit. Mjaft më me mjekë që kërkojnë ryshfet për të na shëruar. Mjaft më me drejtësi që shqyrton selektivisht provat. Mjaft më me arsim që vret mendimin kritik te populli, vetëm që të na kontrollojnë. Kush tjetër do të pranonte të jetojë në një sistem të tillë, sistem të cilin ne të gjithë e paguajmë nga xhepi ynë për të na shkatërruar? Sistem që nga momenti i lindjes punon për të na skllavëruar – mendërisht, shpirtërisht, kulturorisht, fizikisht”, tha Pavlovska.
Të rinjve jo vetëm që u është vështirësuar përparimi, por edhe vetë mbijetesa, theksoi Pavlovska, duke shtuar se sistemin nuk e ndërtojnë vetëm institucionet, por të gjithë ne.
“Pyetni veten, sa herë keni kaluar me të kuqe, sa herë keni ndalur mbi vijat e bardha? Secili prej nesh duhet të jetë i vetëdijshëm për veprimet e veta, për të kërkuar më pas përgjegjësi nga institucionet që i paguajmë. Ajo që kërkojmë nga këto institucione nuk është fantashkencë – ajo është pjesë e përshkrimit të tyre të punës. Nevojiten ndryshime të thella dhe thelbësore në këtë sistem të korruptuar. Nëse nuk luftojmë për këtë, a do të kemi të drejtë të themi pse të rinjtë po ikin? Jo, nuk do të kemi të drejtë. Prandaj, atyre që ishin këtu rreth nesh – institucioneve – u themi qartë dhe me zë të lartë: nuk do të ndalemi derisa të shohim ndryshime të vërteta sistemore”, përfundoi Pavlovska.
Organizatorët njoftuan se në profilet e tyre në rrjetet sociale “Kush është i radhës?” do të informojnë për hapat e ardhshëm dhe planet që kanë, ndërsa u bënë thirrje të gjithë të interesuarve që t’u bashkohen iniciativës qytetare.
Ky ishte marshimi i tretë protestues në Shkup pas vdekjes së 22-vjeçares Frosina.
Martin Koloski
