Мања Величковска и Сара Миленковска
Скопскиот Прајд годинава беше прецизен во своето политичко и идеолошко позиционирање – не како форма на естетска интервенција, не како израз на либерална индивидуалност, туку како колективен гест што го препознава светот во кој се одвива, неизолиран, не чист, не неутрален, туку оптоварен со контрадикторности, со болка, со геноцид што (ни) се случува пред очи, со тела во исчезнување додека ние зборуваме за „достоинство“, за „инклузивност“, за „припадност“, како што беше потенцирано и во самиот Манифест и придружни говори во живо.
Недостатокот од способности за читање на симболичкото значење на палестинското знаме во овој контекст; не како произволен гест, не како додаток, не како тренд, туку како израз на солидарност која не бара дозвола, која не се правда, која не преговара со нормата туку ја прекинува, ја преиспитува, ја одбива, затоа што светот во кој живееме не ни дозволува да бидеме рамнодушни, а особено не на марш на Гордост, особено не ако сакаме да зборуваме за правда, особено не ако сакаме да веруваме дека нашата слобода е врзана за слободата на други тела, други народи, други борби, е загрижувачки.
Квирот, ако го сфаќаме сериозно, не е збир на индивидуални присуства, не е празен простор на различност без политичка содржина, не е арена на шаренило што не комуницира со ништо надвор од себе – туку метод, анализа, прашање за тоа кои се нашите сојузници, а кои непријатели, кои вредности ги носиме, кои борби ги признаваме за свои, и дали телата што се присутни на еден простор се навистина заедно или се само случајно разместени елементи без меѓусебна поврзаност. Застапеноста на симболи што на прв поглед можеби некои не ги поврзуваат со ЛГБТИК борбата не е сигнал за погрешен правец, туку токму спротивното, е доказ дека постои пошироко разбирање на опресијата, прекаријатот, нестабилноста, траумата и насилството што не ги зафаќаат само „нашите“, туку и Другите, и оние што никогаш нема да дојдат на дадени протести, и оние со кои никој не е солидарен, и оние кои во избезумие немаат услови да возвратат истомерно.
Кога палестинското знаме се појавува на Прајд, тоа е чин на сведочење, на барање прекин на воените злосторства, на признание дека постојат луѓе кои не добиваат шанса да се борат за својата сексуалност затоа што не добиваат ни право да преживеат, дека постојат тела чие постоење е избришано уште пред да може да се артикулира како „идентитет“ или како национално покорен субјект, на што сакаат некои мудро-глупо посочуваат кога во име на едниот декларативно признаен идентитет под националното кредо на една земја ги оправдуваат сите нејзини останати злосторства.
Преиспитувањето на употребата на знамето не е загриженост за фокусот на Прајд(овите), туку одраз на теснотијата во читањето на политичкото, на неспособност да се разбере релационата природа на борбата, на уплашеност од фактот дека квирот радикализира, се оттргнува од институционалната рамка, се претвора во непријатен субјект што не му се вклопува на државниот апарат и неговите пријатели. Обидот за враќање на квирот во просторот на тишината, на прилагоденоста, е обид за ограничување на правото на гнев, правото на непослушност, правото на јасно политичко заземање страна, дури и кога тоа заземање нема апсолутно да донесе ништо назад. Квир позицијата затоа и постои како неприфатена, нефункционална, нерентабилна критика на анестезираното доцнокапиталистичко преживување што сака да нè направи корисни. Да потсетиме, тука, во рамки на овој конзумеристички систем, опстојуваме за сѐ освен за тоа да бидеме сведувани на тела кои ќе бидат корисни.
Во срцето на неразбирањето од суштината на поврзувањето на Прајдот со одредени прашања, впрочем, лежат три клучни точки што се повторуваат, што сакаат да звучат разумно и логично, но во својата суштина се градат врз опасни претпоставки, логички извртувања и политички манипулации.
Прво, се инсистира на тоа дека во име на Прајдот се креираат некакви опасни сојузи меѓу квир движењето тука и терористички организации некаде далеку, како да постои некаков заговор, некаков скриен сојуз, некаква договорена спрега помеѓу квир телата кои маршираат во Скопје и вооружените фракции на Блискиот Исток, како да е изборот да се носи палестинско знаме автоматски сојуз со тероризам, како да не постои можност за симболичка и политичка поддршка на цивилното палестинско население без тоа да значи здружување со идеолошки апарати на насилство, како да не е можно едновремено да се зборува за Палестина, за жртвите на капитализмот во сопствената земја, за луѓето што изгореа во Кочани, и за сите други жрви на корупцијата, за безимениот прекаријат, за сите чии животи се неподносливи, уништени, избришани, и тоа токму поради истиот тој систем што одбива да ги именува, да ги жали, да ги оплакува, освен кога тие можат да му послужат за некаква морална поента.
Понатаму, се поставува прашањето „каде се традиционалните квир знамиња?“ – како да постои некој универзален, чист, прифатлив визуелен речник на борба што треба секогаш да се реплицира, секогаш да изгледа исто, секогаш да биде безбедно разбирлив за оние кои сакаат квирот да биде исклучиво естетика, испразнет од содржина, без контекст, без гнев. Повикот за „враќање на вистинските симболи“ е повик за симболичко разоружување, за симнување на секаква радикална содржина, за аполитичен, стерилен квир што нема што да каже за светот во кој живее, што не повикува на ништо освен на своето постоење, што не се дрзнува да заземе страна, што не ги меша „своите бои“ со туѓите борби.
И, трето пoвикот да си се држиме до своето, до „нашите права“ и „нашата заедница“, без да се мешаме во туѓи трагедии – е повторно обид солидарноста да се криминализира и да се сведе на идентитетски минимализам.
Држење до идејата дека борбата треба да се води само кога станува збор за сопственото тело, сопствениот живот, сопствената болка, а секоја интерсекција, секое поврзување со други борби е сомнително, непожелно, па дури и криминално – се стигнува до точка каде солидарноста станува нешто што треба да се оправдува.
Кога солидарноста се етикетира како опасна, како наивна, како инфилтрација однадвор, со што се воспоставува една исклучително реакционерна логика: дека секоја поврзаност што оди надвор од границите на идентитетот е закана, дека секоја емпатија е потенцијален предавник, дека борбата треба да се води во рамките на она што е препознатливо и прифатливо – и никако поинаку. Но, не и за нас.
Мања Величковска и Сара Миленковска, авторки, истражувачки и активистки посветени на напредување на интерсекционалната, феминистичката и квир правдата
*Ставот на Величковска и Миленковска првично е објавен на нивните социјални профили, а тука реобјавен со нивна дозвола
**Мислењата изнесени во рубриката „Став“ се на авторот и ненужно ги рефлектираат позициите и уредувачката политика на Радио МОФ.
