Во продолжение следи најновата рецензија на Новинарскиот пленум на вестите на МРТ:
Сувопарно, техничко и површно проследување на информациите
Датум: 1 мај 2015
Дневник 2, МТВ1 – 19:30
Уредник и водител: Катерина Топалова
Резиме:
Празничниот дневник на националниот сервис беше содржински солидна, но телевизиски несоодветно подготвена мешавина од стандардните првомајски информации за празнувањето, излетите и протестите, „зачинета“ со по некоја политичка содржина.
Застапени се темите и настаните што го одбележаа денот, но ова се телевизиски вести само по својата општа форма – прилозите и изјавите беа распоредени по редослед што го збунува гледачот, а имаше неколку содржини кои „висат“ и за кои нема новинарско оправдание зошто се нашле во овој дневник. Во дел од прилозите се чувствува неизбалансираност, односно пристрасност кон политиките и
позицииите на власта. Целиот дневник остава впечаток на сувопарно, премногу техничко и површно проследување на информациите кои се на располагање, без ниту најмал обид некоја од темите да се обработи подлабоко и посеопфатно.
Во форшпанот:
– Работниците излегоа на протест (инсерти и дел од барањата само на маршот на ССМ, протестот на граѓанските здруженија и независни синдикати не се спомнува)
– Поднесено обвинение за случајот „Пуч“, лидерот на опозицијата четвртообвинет, се товари за насилство кон претставници на највисоките државни органи. Поранешниот прв човек на УБК се товари за шпионажа и неовластено тонско снимање
– И по преговорите со образовните власти, средношколците остануваат пред МОН – двете страни не успеаја да најдат компромис, и покрај направените отстапки во процесот на спроведување на реформата
Содржина:
Во првиот прилог, се известува за Маршот на Сојузот на синдикатите, кој се нарекува „традиционален“, иако во изминатите години ССМ повеќепати ја запираше оваа некогашна традиција. Во првиот дел од прилогот има две изјави од учесниците на овој марш – Благоја Ралповски од КСС, како и од претседателот на ССМ Живко Митревски, кој ги пренесува барањата, меѓу кои е и „разрешување на сите економски, социјални и политички кризи, како би се овозможиле мир и спокоен живот на работниците и на граѓаните на Република Македонија“. Во вториот дел од прилогот, се известува и за протестот на Повелбата за солидарност. Новинарката не објаснува за кои здруженија и синдикати се работи, а во функција на „запознавање“ на гледачите со организаторите и учесниците на овој протест, се користат неколку крупни кадри од луѓе, со избор кој не изгледа како да е случаен – предводничката на стечајците Лилјана Поповска, Драган Антоновски од Новинарскиот синдикат, активистот Здравко Савески. Низ неколку инсерти ја гледаме атмосферата од протестот, а тонски е пренесен и дел од говорот на Пеце Груевски од синдикатот на УПОЗ. Не е пренесен фактот што двата протести имаа повеќе точки на конфронтација, односно дека едниот протест е своевидна реакција на неактивноста и врските на ССМ со власта, што е важно прашање за кое гледачите мораа да дознаат повеќе.
Вториот прилог е за првомајските протести низ светот. Се пренесуваат информации за протестите и собирите во Грција, Турција, Јужна Кореја, Тајван, Хонг Конг, Филипините и Русија. Изјави на дел од учесниците на овие собири.
Следи информација за обвинението за случајот „Пуч“. Во најавата, но и во прилогот, во кој нема тонски изјави, не се спомнуваат имињата на обвинетите. Новинарот одбрал пристап што во исто време е интересен и сосема нелогичен – се појавува снимка од Зоран Заев, но тој се ословува како „лидерот на најголемата опозициона партија“. Слично е и со З. Верушевски, кој се именува како „поранешниот прв човек на УБК“, како и со „сопругата на поранешниот разузнавач“, „вработен во струмичката општина“ и „поранешен полицаец“. На прв поглед, се добива впечаток дека причината за необјавувањето на имињата на обвинетите во овој прилог е почитувањето на пресумпцијата на невиност.
Ова, сепак, е целосно нелогично во оваа фаза од известувањето за овој случај – Македонската телевизија досега исцрпно јавуваше за сите фази од истрагата и многупати ги објави имињата на сите обвинети и вклучени во случајот. Се пренесуваат детали од обвинението, односно за што се товари секој од обвинетите посебно, како и колкави се казните предвидени за тие кривични дела. Името на шестообвинетиот Звонко Костовски, пак, се појавува во прилогот, заедно со информацијата дека тој се спогодил со Обвинителството и дека добил тригодишна затворска казна.
По ова, следи куса техничка вест во која се пренесува мал дел од реакцијата на СДСМ по повод обвинителниот акт за случајот „Пуч“. Следи најава во која се вели дека „Сценариото за деструкција на првиот опозиционер не е успешно, а доказите кои тој ги понуди како одбрана се покажале како лажни, сметаат аналитичарите“. Се најавува разговор на новинарка со Александар Пандов, а се емитува само куса изјава на Пандов, поместена од анализа од некое претходно издание на вестите на МТВ.
Пандов, под кајрон „Пандов: Јасно е кој бил таргет на прислушкување“ зборува за тоа дека Заев е неподготвен и дека нуди сведоци кои не се прифатливи, поентирајќи дека „господинот Заев се има изгубено во простор и време и не знае што прави сега во моментов“. Оваа изјава нема новинарско „покритие“ во овие вести – се добива впечаток таа се емитува само за да се засили ефектот од обвинението за „Пуч“, да се оцрни лидерот на опозицијата и неговата позиција во случајот да се прикаже како однапред изгубена.
По ова, во деветтата минута од вестите, се емитува техничка вест – најава за конгресот на ВМРО-ДПМНЕ, кој се одржува во следните два дена (утре и задутре во моментот кога се емитуваат вестите). Во веста, која трае повеќе од една минута и во која нема тонски изјави, се пренесува соопштението од партијата, во кое се вели дека единствен кандидат за претседател е Никола Груевски, како и дека на конгресот ќе учествуваат истакнати интелектуалци, членови на партијата, лидери на поранешни партии со предзнакот ВМРО.
Следи прилог за средношколците и нивните преговори со Владата. Во најавата и во прилогот, иако тоа не е експлицитно кажано, провејува заклучок дека Владата прави напори и отстапки, а средношколците и покрај ова остануваат неконструктивни и продолжуваат со бојкотот и кампувањето пред МОН.
Се емитува вчерашна изјава на Владимир Пешевски, кој вели дека нема време за натамошни разговори, затоа што времето за организирање на државната матура доаѓа. Пренесен е и став (без тонска изјава) на претставниците на Хелсиншкиот комитет и Меѓаши, кои сметаат дека ставовите на средношколците треба да бидат почитувани и слушнати. По ова, кога гледачите очекуваат изјава од претставник на една од овие организации, следи изјава од претставник на Средношколскиот пленум, од што се добива погрешен впечаток дека тој ги претставува претходно спомнатите организации. Тој вели дека бојкотот продолжува, како и дека Пленумот цврсто останува на своите барања. Барањата на средношколците не се објаснети во прилогот. Се наведуваат отстапките кои ги направила Владата во преговорите. На крајот, организацијата се нарекува „таканаречениот Средношколски пленум“, а во последната реченица од прилогот, на Пленумот му се „залепува“ политичка етикета: „Ако се има предвид дека со тоа (бојкотот, н.з) средношколците ризикуваат повторување на годината, намалено поведение и казни за нивните родители, се поставува прашањето дали некој ги злоупотребува учениците и дали зад неуспехот на разговорите се кријат политички интереси“.
Во продолжение, се емитува куса вест за апсењето на Алил Џафер во Кондово. Тој е опишан како „член на групата на Агим Красниќи“, но во веста, целосно пренесена од полицискиот билтен, нема „бекграунд“ информација ниту за уапсениот, ниту за Красниќи, па гледачите не го добиваат потребниот контекст, со кој веста би добила некакво значење. Се пренесува за кои кривични дела полицијата го барала Џафери. Изјава на портпарол на полицијата, со истите информации.
По ова, вестите повторно се враќаат на работничките теми поврзани со 1 мај и со „Маршот на солидарноста“ – се најавува изјава на претставник од Работничката партија. Зборува Стеван Шаревски, портпарол на МОРО – РП, кој повикува на обединување на работниците за нивниот празник. Од новинарска гледна точка, не е јасно зошто се емитува оваа општа изјава од претставник на
партија за која најголем дел од гледачите воопшто и не знаат и дека постои.
Следи куса вест за честитката од ВМРО-ДПМНЕ до граѓаните по повод 1 мај, во која се пренесува соопштението од партијата во кое се вели дека невработеноста е намалена од 39% на 27.6%. По ова, следува слична вест во која се пренесува соопштение на СДСМ по повод
празникот.
По ова, следуваат прилози за првомајските празнувања во Дојран, како и за туристичката понуда на Вевчани.
Прилог за тоа како граѓаните го поминале 1 мај – изјави од граѓаните на излетничките места, кои зборуваат за скарата и за празнувањето. Дел од граѓаните се одлучиле празникот да го поминат дома или низ кафулињата, а дел биле на своите работни места. Прилогот е типичен, престандарден и ја констатира состојбата, без да проблематизира или истражи ниту еден аспект од
ваквото празнување.
Потоа, следи прилог за безбедноста во сообраќајот. Новинарката е на контролна точка на полицијата и ги снима граѓаните во возилата кои ги запира полицијата. Во прилогот нема казни – полицајците само ги предупредуваат возачите да внимаваат, да ги вклучат светлата итн.
Следува куса техничка вест за сообраќајната несреќа во Струмица, во која учествувало возило во кое се превезува лидерот на опозицијата. Заев не бил во автомобилот, а повредени се шестмина, се вели во веста.
Во вестите од светот, прва е пренесена изјава на Карл Билт, кој во Вашингтон зборувал за проширувањето на Европската унија. Во најавата на прилогот се издвојува тоа дека Билт смета оти на Европа и се закануваат екстремистички групи. Во прилогот, пак, ова прашање едвај и да се допира.
Втората вест е за протести во Милано, на отворањето на Светската изложба. Интересна е следната вест, во која се вели дека е „уапсен опозициски лидер на Косово“, без да се спомне неговото име. Се вели само дека тој бил претставник на движењето „Самоопределување“ и дека се товари за спречување службено лице во извршувањето должност на минатогодишните судири со полицијата. По ова, следуваат куси вести за судирите во Јемен, земјотресот во Папуа Нова Гвинеја, како и за билансот на жртви од земјотресот во Непал, во која се кажува дека „илјадници жители на земјите од Европската унија се сметаат за исчезнати“. Оваа информација е неточна, бидејќи светските медиуми известуваат дека исчезнати во земјотресот се најмногу илјада Европјани.
Заклучок:
Да се направат телевизиски вести во празничен ден е секогаш предизвик – ако освен празникот, нема настани кои го одбележуваат денот, тимот што ги прави вестите, предводен од уредникот, мора да бара други начини да направи содржаен, издржан дневник кој ќе ги информира гледачите и ќе го задржи нивното внимание. Еден од тие начини е да се направи обид да се најдат нови аспекти на актуелните теми и настани, односно тие да се обработат на нов, подлабок и посеопфатен начин. Во овој дневник на Македонската телевизија, се добива впечаток дека тимот однапред се предал, односно дека ги направил вестите „само колку да помине редот“. Тоа можеби е главната фалинка на овие вести, но не и единствената – во дел од прилозите и вчера беше видлив обидот да се известува во склад со политиките на власта, па новинарскиот труд, таму каде што го имаше, беше засенет од пристрасноста и наклонетоста кон власта и нејзините позиции. Всушност, единствениот напор кој се забележува во дневникот е напорот што уредникот и новинарите го вложиле за да направат ова „навивање“ да биде релативно суптилно и не премногу очигледно. Севкупно, ова беше сувопарен и здодевен дневник, направен со премалку залагање.
Новинарски пленум
Рецензент: Жарко Настоски