Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Изминатите неколку денови во Белград, но и во останатите градови во Србија, воздухот е екстремно загаден, а поради тоа иницијативата „Не давимо Београд“ од 18 часот, денеска (17 јануари) организираат протест за чист воздух.
Концентрацијата на „ПМ 10“ и „ПМ 2.5“ честичките, велат од „Не давимо Београд“ за Радио МОФ, повеќекратно ја надминува дозволената граница, додавајќи дека на штетното влијание од загадувањето се изложени сите граѓани, но се препуштени сами на себе, без никаква рационална реакција на властите.
„Овој протест го организираме затоа што сакаме да живееме во здраво опкружување. Да дишеме чист воздух, но и затоа што од Владата на Србија, како и од институциите на кои им е доверена обврската да го штитат здравјето на граѓаните, не постои адекватна реакција во ситуација кога состојбата со квалитетот на воздухот бара прогласување на вонредна состојба. Исто така, цел ни е на таков начин, информациите за вистинската состојба на работите дојдат до што поголем број граѓани, кои пред се’ имаат човеково право да бидат информирани за штетноста на изложувањето на толку загаден воздух“, ни изјавија од „Не давимо Београд“.
Државните медиуми, велат тие, кои треба да бидат во служба на граѓаните, не покажале професионален пристап во навремено и вистинито известување на јавноста по ова прашање.
Од иницијативата додаваат дека властите реагирале по нивниот притисок и притисокот на граѓаните. Исто така, била свикана итна седница на српската влада, но тврдат дека ништо од конкретните мерки не било преземено, за да се заштитат граѓаните.
„Претставниците на власта, како што е министерот за здравство, дури велат и дека загадувањето на воздухот не може да предизвика сериозни здравствени проблеми. А претседателот Вучиќ во ноември изјави дека проблемот со загадувањето кај нас е присутен само ден или два годишно. Меѓутоа, наспроти неговите тврдења, има официјални податоци за 2018 година кои укажуваат на тоа дека концентрацијата на ПМ 10 честички била над дозволените граници во Ваљево 170 денови, 154 дена во Ужице, 146 дена во Смедерево, 132 дена во Белград и 118 дена во Сремска Митровица“, велат од „Не давимо Београд“
Нивните барања, кои биле објавени на претходниот протест поради загадувањето на воздухот, минатата есен, се однесуваат на краткорочни и долгорочни мерки.
„Краткорочните мерки се однесуваат на активности кои треба да се преземат за заштита на граѓаните во деновите кога загадувањето на воздухот е екстремно високо. Потоа, точно и објективно информирање на граѓаните за состојбата на воздухот, до посебна заштита на најзагрозените и најосетливи категории на населението – деца, стари луѓе, трудници, хронично болни итн“, објаснуваат од иницијативата.
Долгорочните мерки пак, објаснуваат тие, се насочени кон трајно и темелно подобрување на квалитетот на воздухот и подобрување на животната средина.
„Се однесуваат на преминот од фосилни горива на обновливи извори на енергија, зголемување на гасификацијата и топлификација на градот и намалување на индивидуалните ложишта. Овие мерки, исто така укажуваат и на подобра контрола на загадувачите и преместување на индивидуални загадувачи од станбени (урбани) во индустриски зони, радикално подобрување на јавниот превоз и намалување на автомобилскиот сообраќај, обезбедување услови за одржливи начини на транспорт, како што е велосипедизмот“, потенцираат од иницијативата.
Но, покрај ова, велат тие, мерките предвидуваат и напуштање на сите штетни проекти што дополнително ќе го загадат воздухот во градовите, како што е изградбата на инценераторот на Винча.
Тие ги повикаа организациите и поединците, на 29 јануари заедно со Граѓанскиот фронт да организираат заеднички „Марш за чист воздух“ ширум Србија, а напоменаа дека потоа планираат да организираат балкански марш за чист воздух, со како што велат, нашите пријатели од Скопје, Сараево, Подгорица и други градови на Западен Балкан.
Мартин Колоски
-
“Ne davimo Beograd” për Radio MOF: Qytetarët janë të ekspozuar në ndikimin e dëmshëm nga ndotja dhe janë lënë vetëm
Disa ditët e kaluara në Beograd, por edhe në qytetet të tjera në Serbi, ajri është jashtëzakonisht i ndotur, ndërsa për këtë iniciativa “Ne davimo Beograd” nga ora 18, sot (17 janar) organizojnë protestë për ajër të pastër.
Përqendrimi i “PM 10” dhe “PM 2.5” grimcave, thonë nga “Ne davimo Beograd” për Radio MOF, shumëfish e tejkalon kufirin e lejuar, duke shtuar se në ndikimin e dëmshëm nga ndotja janë të ekspozuar të gjithë qytetarët, por janë lënë vetëm, pa asnjë reagim racional të pushtetit.
“Këtë protestë e organizuam sepse dëshirojmë të jetojmë në rreth të shëndetshëm. Të thithim ajër të pastër por edhe sepse nga Qeveria në Serbi, por edhe nga institucionet të cilave u është besuar obligimi të mbrojnë shëndetin e qytetarëve, nuk ekziston reagim adekuat në situatë kur gjendja me cilësinë e ajrit kërkon shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme. Gjithashtu, qëllimi jonë është në këtë mënyrë, informacionet për gjendjen e vërtetë të punëve të vijnë deri te numër më i madh i qytetarëve, të cilët para së gjithash kanë të drejtë njerëzore të informohen për dëmin nga ekspozimi në ajër aq të ndotur”, na thanë nga “Ne davimo Beograd”.
Mediat shtetërore, thonë ata, të cilat duhet të jenë në shërbim të qytetarëve, nuk kanë treguar qasje profesionale në njoftimin në kohë dhe të vërtetë të publikut në lidhje me këtë çështje.
Nga iniciativa shtojnë se autoritetet kanë reaguar pas presionit të tyre dhe presionit të qytetarëve.Gjithashtu, është konvokuar seancë urgjente e qeverisë serbe, po thonë se asgjë nga masat konkrete nuk është ndërmarrë, në mënyrë që të mbrohen qytetarët.
“Përfaqësuesit e pushtetit, siç është ministri i Shëndetësisë, madje thonë se ndotja e ajrit nuk mund të shkaktojë probleme serioze mbi shëndetin. Ndërsa presidenti Vuçiq në nëntor deklaroi se problemi me ndotjen e ajrit tek ne është i pranishëm vetëm një deri në dy ditë në vit. Mirëpo, përkundër pohimeve të tij, ka të dhëna zyrtare për vitin 2018 të cilat tregojnë se përqendrimi i PM 10 grimcave ka qenë mbi kufijtë e lejuar në Valjevo 170 ditë, 154 ditë në Uzhice, 146 ditë në Smederevo, 132 ditë në Beograd dhe 118 ditë në Sremska Mitrovica”, thonë nga “Ne davimo Beograd”.
Kërkesat e tyre, të cilat janë publikuar gjatë protestave të kaluara për shkak të ndotjes së ajrit, vjeshtën e kaluar, janë në lidhje me masat afatshkurta dhe afatgjata.
“Masat afatshkurta janë në lidhje me aktivitetet të cilat duhet të ndërmerren për mbrojtjen e qytetarëve në ditët kur është ndotja e ajrit në nivel ekstrem të lartë.Më pas, informimi i saktë dhe objektiv i qytetarëve për gjendjen me ajrin, deri në mbrojtje të veçantë të kategorive më të rrezikuara të popullatës – fëmijë, të moshuar, gra shtatzëna, të sëmurë me sëmundje kronike etj.”, sqarojnë nga iniciativa.
Masat afatgjata, sqarojnë ata, kanë të bëjnë me përmirësimin e përhershëm dhe bazik të cilësisë së ajrit dhe përmirësimin e mjedisit jetësor.
“Kanë të bëjnë me kalimin nga karburante fosile në burime ripërtëritëse të energjisë, rritjen e gazifikimit dhe nxehjen qendrore në qytet dhe reduktimin e stofave individuale. Këto masa, gjithashtu sugjerojnë edhe në kontrollin më të mirë të ndotësve dhe zhvendosjen e ndotësve individualë nga zona banesore (urbane) në zona industriale, përmirësimin radikal të transportit publik dhe zvogëlimin e komunikacionit, sigurimin e kushteve për mënyra të qëndrueshme të transportit, siç janë biçikletat”, theksojnë nga iniciativa.
Por, krahas kësaj, thonë ata, masat parashikojnë edhe largimin e të gjitha projekteve të dëmshme që në mënyrë plotësuese do të ndotin ajrin në qytetet, siç janë ndërtimi i inceneratorit në Vinça.
Ata ju bënë thirrje organizatave dhe individëve, më 29 janar së bashku me Frontin qytetar të organizojnë “Marsh për ajër të pastër”, së bashku në mbarë Serbinë, ndërsa përmendën se më pas planifikojnë të organizojnë marsh ballkanik për ajër të pastër, me miqtë e tyre në Shkup, Sarajevë, Podgoricë dhe në qytete të tjera në Ballkanin Perëndimor.
Martin Koloski