Талибанците објавија дека војната во Авганистан завршила откако нивните борци влегоа во главниот град Кабул и претседателот Ашраф Гани ја напушти земјата, пренесува Ал Џазира.
Паника и страв го зафатија Кабул денеска откако силно вооружени талибански борци ја презедоа контролата врз напуштената претседателска палата, а западните држави побрзаа да ги евакуираат своите граѓани. Стотици Авганистанци, во очајнички обид да ја напуштат земјата, го преплавија аеродромот во Кабул.
Horror
pic.twitter.com/azfGHCLRi6— Bruno Maçães (@MacaesBruno) August 16, 2021
Портпаролот на политичката канцеларија на Талибанците за „Ал Џазира“ изјави дека тие не сакаат да живеат во изолација и дека видот и формата на новата влада во Авганистан ќе бидат објавени наскоро.
„Фала му на Бога, војната заврши. Дојдовме таму каде што сакавме да дојдеме, а тоа е слобода во нашата држава и независност на нашиот народ. Нема да дозволиме никој да ја користи нашата земја и да напаѓа во секое време, ниту пак сакаме да им наштетиме на другите“, рече Мохамад Наим, повикувајќи на мирни меѓународни односи.
Зачудувачкото и брзо преземање на Авганистан од страна на Талибанците е резултат не само на нивната сила на бојното поле, туку и постојаниот притисок да се предадат и да ги прекинат договорите, пренесува „Франс24“.
Кога странските трупи го започнаа своето конечно повлекување во мај, Вашингтон и Кабул беа уверени дека авганистанската војска ќе започне силна борба против Талибанците.
Со повеќе од 300.000 војници и опрема од повеќе милијарди долари понапредна од талибанскиот арсенал, авганистанските сили беа непобедливи, но на хартија.
Во реалноста, тие беа погодени од корупција, лошо лидерство, недостаток на обука и пад на моралот со години. Дезертирањата беа вообичаени и американските владини инспектори долго предупредувале дека силите не се одржливи.
Авганистанските сили дадоа силен отпор ова лето во некои области како што е Лашкар Гах на југ, но тие сега се соочија со Талибанците без редовни американски воздушни напади и воена поддршка.
Соочени со помалиот, но многу мотивиран и сплотен непријател, многу војници, па дури и цели единици едноставно напуштија или се предадоа, оставајќи ги бунтовниците да заземаат град по град.
Како Талибанците го искористија нискиот морал?
Семето за колапсот беше посеано минатата година кога Вашингтон потпиша договор со бунтовниците за целосно повлекување на своите војници. За Талибанците, тоа беше почеток на нивната победа по речиси две децении војна. За многу деморализирани Авганистанци, тоа беше предавство и напуштање.
Тие продолжија да ги напаѓаат владините сили, но почнаа да ги комбинираат со насочени убиства на новинари и активисти за човекови права, создавајќи околина на страв. Тие, исто така, поттикнаа наратив за неизбежна победа на Талибанците во нивните пропагандни и психолошки операции.
Војниците и локалните службеници, наводно, биле преплавени со СМС пораки во некои области, барајќи од нив да се предадат или да соработуваат со Талибанците за да избегнат полоша судбина. На многумина им бил понуден безбеден премин доколку не се борат, додека другите биле контактирани преку племенски и селски старешини.
Што се случи со воените лидери против талибанците и нивните милиции?
Со оглед на тоа што авганистанските сили не можеа да го спречат талибанскиот напредок, многу од познатите – и озлогласените – воени водачи во Авганистан ги собраа своите милиции и им порачаа пораз на Талибанците доколку ги нападнат нивните градови.
Абдул Рашид Достум и Ата Мохамад Нур на север побегнаа во Узбекистан, бидејќи членовите на нивната милиција ги напуштија групите, оружјето, па дури и униформите на патот надвор од Мазар-Шариф.
Но, како Талибанците успеаја да го сторат тоа толку брзо?
Талибанците започнаа да склучуваат договори наводно, многу пред почетокот на нивниот напад во мај.
Од индивидуални војници и владини претставници на ниско ниво, до провинциски гувернери и министри, бунтовниците се залагаа за договори. Стратегијата се покажа неверојатно ефикасна.
Сликите од нивниот последен марш до Кабул не беа тела по улици и крвави боишта, туку талибанци и владини претставници како седат удобно на каучи додека го формализираат предавањето на градовите и провинциите.
Пред помалку од еден месец да се случи падот на Кабул, американски проценки прогнозираа дека авганистанската влада може да пропадне за 90 дена. Но, откако Талибанците го зазедоа нивниот прв провинциски главен град, беа потребни помалку од две недели.
Иранскиот претседател Ебрахим Раиси повика на национално помирување во соседен Авганистан.
Официјалната агенција ИРНА го цитираше Раиси дека Иран ќе ги поддржи напорите за враќање на стабилноста во Авганистан и дека тоа ќе биде врвен приоритет. Тој ја опиша Иран како „братска и соседна држава“ на Авганистан.
Тој, исто така, изјави за брзото повлекување на САД дека тоа е „воен неуспех“ што треба да се „претвори во можност за враќање на животот, безбедноста и стабилниот мир“.
Во меѓувреме, Албанија и Косово го прифатија американското барање за привремено обезбедување засолниште за авганистанските бегалци кои бараат визи за влез во САД, соопштија двете земји.
Во Тирана, премиерот Еди Рама рече дека администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден побарала од Албанија да процени дали може да послужи како транзитна земја за голем број Авганистанци чија крајна дестинација биле САД.
„Нема да кажеме„ не “, не само затоа што прашува нашиот голем сојузник, туку затоа што ние сме Албанија“, рече Рама на Фејсбук.
Косовската претседателка Вјоса Османи рече дека властите се во контакт со САД од средината на јули.
„Без двоумење и условување, дадов согласност за оваа хуманитарна операција“, рече таа на Фејсбук.
Талибанците денеска започнаа и со одземање оружје од цивили во Кабул, бидејќи, како што тврдат, повеќе не им е потребно за лична заштита, изјави бунтовнички функционер, а пренесува Танјуг, повикувајќи се на Ројтерс.
„Разбираме дека луѓето беа вооружени за лична безбедност, но сега тие можат да се чувствуваат безбедно. Не сме тука да им наштетиме на невини цивили “, изјави талибанскиот функционер за новинар на Ројтерс.