Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
На сите нам познато ни е дека нашата држава е мултикултурно општество, во кое живеат различни заедници. Главниот проблем во нашето мултикултурно општество е што знаеме да живееме едни покрај други – но не и едни со други. Младите не се изолирани од ваквата поделеност на различни основи – етнички, верски, социоекономски, политички, или некаков вид попреченост. Овој јаз помеѓу младите од различни припадности го чувствуваме во училиште, го слушаме во медиумите, го живееме во нашите општини. Учениците од различни етникуми се уште се поделени во различни смени или згради. Учениците се чувани од полиција. Ученици не се во можност активно да учествуваат во процесот на настава. Тоа е нашето секојдневие. Време е да делуваме и да ја смениме оваа реалност!
Време е да ги срушите ѕидовите. Време е да престанете да ги ставате учениците во поделени згради и различни смени. Време е да ни овозможите услови на сите млади да живееме еднакво во нашата држава. Потребни се промени во многу аспекти, нови политики кои ќе даваат еднаква можност на секого да делува во општеството, да се надградува и да напредува. Крајно време е образовниот систем да се реформира во целост! Инклузивниот и интегрираниот систем на образование ќе го зголемат квалитетот на образование на секое дете, а истовремено ќе одговара на потребите и способностите на секое дете. Потребно е на сите нас да ни бидат овозможени наставни програми и помагала кои ќе бидат адаптирани на нашите индивидуални капацитети и интереси. Надминувањето на маргинализацијата подразбира развивање политики, мерки и програми особено во полето на образованието кои ќе дадат еднакви можности и ќе поттикне самостојност, личен развој и активен живот во сите области од општествениот живот.
Зборуваме за инклузивниот и интегрираниот систем, но тоа не се почитува колку што треба. Конкретен пример е Законот за личен асистент, каде се вклучени лица над 18 до 64 годишна возраст. Но што е со лицата под 18 и над 64 години?
Друго e недостатокот на соодветни наставни програми и помагала, како што потенциравме претходно, како што се аудио програми, аудио учебници на мајчин јазик, лифт за лица со инвалидитет, кои што не се во можност да следат наставен час во училниците кои се на прв спрат.
Нам младите ни треба простор каде заедно ќе учиме едни од други. Ни треба простор каде што нема да се одбегнуваме и мразиме, туку ќе бидеме заедно и заедно ќе го градиме мостот на почитта. За да ова биде нашата нова реалност потребно е акција од сите чинители, владата, општините, институциите но и граѓаните.
Интеграцијата и инклузијата се наша заедничка борба, а не борба на поединецот. Не дозволувајте проблемите од нашето детство да бидат проблеми и на идните генерации
*Говорот беше кажан на средбата „За децата, од децата“ на деца и млади со премиерот Зоран Заев, министри и членови од Владата по повод Светскиот ден на децата и 30 годишнината од усвојувањето на Конвенцијата за правата на децата на ОН
-
CILA ESHTE RRUGA DERI TE SHOQERIA INTERKULTURORE DHE GJITHEPERFSHIRESE
Te gjithe ne e kemi te njohur faktin se shteti jone ka nje shoqeri multikulturore,ne te cilen jetojne bashkesi te ndryshme. Problem kryesor ne shoqerine tone multietnike eshte fakti se neve dime te jetojme njeri prene tjetrit, por jo edhe njeri me tjetrin. Te rinjte nuk jane te izoluar nga ndarja e tille qe ekziston te ne duke filluar nga baza te ndryshme-etnike,fetare,socioekonomike,politike ose nga aftesite ndryshe. Kete nyje mes te rinjeve nga perkatesite e ndryshme e ndjejme ne shkolle,e degjojme ne media ,e jetojme ne komunat tona. Nxenesit nga etnitetet e ndryshme ende jane te ndare ne nderrime te kunderta ose ne ndertesa te ndara. Nxenesit mbrohen me zyrtare te policise. Nxenesit nuk kane mundesi te marrin pjese ne forme aktive ne procesin arsimor. Kjo eshte perditshmeria jone. Eshte koha te veprojme dhe ta ndryshojme kete realitet!
Eshte koha qe t’i rrezoni murret. Eshte koha qe te ndaloni ndarjen e nxenesve ne nderrime dhe ndertesa te ndryshme. Eshte koha qe te na mundesoni kushte gjithe te rinjve qe te jetojme ne menyre te barabarte ne shtetin tone. Jane te nevojshme ndryshime ne shume aspekte,politika te reja te cilat do te japin mundesi te barabarte per secilin qe te vepron ne shoqeri,te permiresohet dhe te perparoje. Perfundimisht eshte koha qe sistemi arsimor te reformohet ne teresi! Sistem gjitheperfshires dhe integrues ne arsim do ta rris kualitetin e arsimit te cdo femiu,dhe njekohesisht do te pergjigjet ne nevojat dhe aftesite e cdo femije. Eshte e nevojshme qe gjithe neve te na mundesohen programe adekuate arsimore dhe mjete ndihmese te cilat do te jene te adaptuara per kapacitetet dhe interesat tona individuale. Tejkalimi i margjinalizimit nenkupton zhvillim politik,masa dhe programe vecanerisht ne fushen e arsimit te cilat do te japin mundesi te barabarta dhe do te nxisin pavaresi,zhvillim personal dhe jete aktive ne te gjitha sferat e jetes shoqerore.
Flasim per sistem gjitheperfshires por kjo nuk respektohet sa duhet. Shembull konkret eshte ligji per asistent personal ku perfshihen personat nga mosha 18 -64 vjec., por cfare per personat nen 18 dhe mbi 64 vjec?
Ne disa komuna me kerkese te prinderve mundesohet asistent personal per persona nen 18 vjet ,por jo ne te gjitha komunat. Tjeter shembull eshte mungesa e programeve dhe mjeteve arsimore sic e cekem edhe me pare , si audio programve dhe audio librave ne gjuhen amtare, ashensore per personat me invaliditet qe nuk munden te ndjekin mesimin ne katin e pare.
Neve te rinjeve na duhet hapsire ku sebashku do te mesojme njeri nga tjetri. Na duhet hapesire ku nuk do te shmangemi nga njeri tjetri dhe nuk do te urrehemi, por do te jemi sebashku dhe bashkerisht do ta ndertojme uren e respektit. Qe kjo te jete realiteti jone eshte e nevojshme nje aksion nga te gjitha palet e interesit,Qeveria,Komunat,institucionet por edhe nga vete qytetaret.
Integrimi dhe gjitheperfshirja eshte lufte e jona e perbashket,e jo lufte e individit. Mos lejoni qe problemet e femijerise sone te jene probleme edhe per gjeneratat e ardheshme.
Eliza Abdija
*Fjalimi u mbajt gjatë takimit të fëmijëve dhe të rinjve “Për fëmijët, nga fëmijët” me kryeministrin Zoran Zaev, ministra dhe anëtarë të Qeverisë me rastin e Ditës Botërore të Fëmijëve dhe me rastin e 30 vjetorit të miratimit të Konventës për të drejtat e fëmijëve të Kombeve të Bashkuara