Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Платформата на граѓански организации за борба против корупцијата остро реагира на препораките на Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК) во рамки на антикорупциската проверка на Законот за слободен пристап до информации од јавен карактер.
Наместо да придонесе за поголема транспарентност, отчетност и борба против корупцијата, сметаат од Платформата, ДКСК испраќа сериозно загрижувачки сигнали за затворање на институциите и креира можности за ограничување на правото на јавноста да знае.
„Ваквите препораки не само што ја поткопуваат улогата на ДКСК како клучна институција за спречување на корупцијата, туку и директно отвораат простор за нови коруптивни злоупотреби, особено во сферата на јавните набавки“, истакнуваат отаму.
На препораката на ДКСК да се преиспита членот што ја регулира обврската за објавување на целокупната документација за јавните набавки, Платформата укажува дека токму оваа одредба досега овозможувала зголемена транспарентност и пристап до релевантни документи од страна на граѓанските организации и медиуми.
„На овој начин беа обелоденети сторени злоупотреби во голем број на тендерски постапки за кои се водат судски постапки, но и се спречени можни коруптивни и штетни јавни набавки“, велат граѓанските организации.
Тие потсетуваат и дека веќе беше направено уназадување на заштитата од корупција во јавните набавки со измените на Законот за јавните набавки на тој начин што беше укината управната контрола на јавните набавки што ја спроведуваше Бирото за јавни набавки.
Во врска со препораката на ДКСК за пропишување процедура за разрешување на директорот на Агенцијата за слободен пристап до информации од јавен карактер, од Платформата сметаат дека е политички мотивирана затоа што е дадена непосредно по обид на пратеници во Собранието да се усвојат измени на Законот за слободен пристап во кои беше предвидено предвремено разрешување на Директорот на Агенцијата во случај кога парламентарното мнозинство нема да го усвои годишниот извештај за работа.
„И укажуваме на ДКСК дека независните регулаторни тела, како што е Агенцијата за заштита на правото на слободен пристап, па и самата ДКСК имаат мандат подолг од мандатот на избраните функционери во извршната власт, со цел да бидат партиски и политички независни“, потенцираат оттаму.
Дополнително, Платформата изразува загриженост и околу препораките на ДКСК кои, како што велат, го поткопуваат концептот на „активна транспарентност“ предвиден во законот.
„Какви критериуми препорачува ДКСК е нејасно, а уште повеќе загрижува што зборуваат за формат не земајќи го предвид најавениот почеток на процесот за подготовка на Законот за отворени податоци и повторна употреба на податоците од јавниот сектор“, наведуваат оттаму.
Организациите исто така укажуваат и на задоцнетата реакција на ДКСК во однос на прекршочната одговорност бидејќи процесот на измена на законот е веќе започнат во ноември 2024 и моментално е во фаза на јавни консултации преку ЕНЕР.
„Платформата смета дека предлог решенија кои може да влијаат негативно врз борбата против корупцијата, се неприфатливи и спротивни на европските заложби за демократско, инклузивно и стручно креирање на јавните политики“, пишува во соопштението.
Дополнително, Платформата е загрижена и што при проверката на Законот за слободен пристап од страна на ДКСК отсуствуваат клучните аспекти на антикорупциската проверка, како што е вклучувањето на повеќе актери, односно при подготовка на Извештајот немаат обезбедено соработка со граѓанското општество што би обезбедило независност и објективност при анализата.
Оттаму сметаат дека со вакви насоки, ДКСК не само што не го унапредува системот за спречување на корупција, туку ризикува да даде легитимитет за политики и практики што водат кон заробување на институциите и недостапност на информациите од јавен интерес, кои во моментов се информации од јавен карактер.
„Ги повикуваме надлежните институции, особено Министерството за правда и Собранието, да ги земат предвид постојните законски механизми и да не подлегнуваат на насоки што ја ограничуваат транспарентноста, која е клучна алатка во борбата против корупцијата“, поентираат од Платформата.
-
Organizatat e shoqërisë civile besojnë se KSHPK-ja propozon kushte për më shumë korrupsion
Platforma e Organizatave të Shoqërisë Civile për Luftën kundër Korrupsionit reagon fuqishëm ndaj rekomandimeve të Komisionit Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit (KSHPK) në kuadër të rishikimit antikorrupsion të Ligjit për qasje të lirë në informata me karakter publik.
Në vend që të kontribuojë në transparencë, llogaridhënie dhe luftë më të madhe kundër korrupsionit, KSHPK-ja dërgon sinjale serioze shqetësuese për mbylljen e institucioneve dhe krijon mundësi për të kufizuar të drejtën e publikut, të informohet.
“Rekomandime të tilla jo vetëm që dëmtojnë rolin e KSHPK-së si një institucion kyç për parandalimin e korrupsionit, por edhe drejtpërdrejt hapin mundësi për keqpërdorime të reja me korrupsionin, veçanërisht në fushën e prokurimit publik”, theksojnë ata.
Me rekomandimin e KSHPK-së për rishikimin e nenit që rregullon detyrimin për publikimin e gjithë dokumentacionit për prokurimet publike, Platforma thekson se kjo dispozitë deri më tani ka mundësuar rritjen e transparencës dhe qasjes në dokumentet përkatëse nga organizatat e shoqërisë civile dhe mediat.
Në këtë mënyrë, u zbuluan keqpërdorime në një numër procedurash tenderimi për të cilat u zhvilluan procedura gjyqësore, por edhe u parandaluan edhe prokurime publike të mundshme korruptive dhe të dëmshme”, thonë organizatat civile.
Rikujtojnë se në janar 20205, me ndryshimet në Ligjin për prokurim publik është bërë tashmë një regres i mbrojtjes nga korrupsioni në prokurimin publik në mënyrë të tillë që kontrolli administrativ i prokurimit publik i zbatuar nga Byroja për prokurim publik u shfuqizua.
Lidhur me rekomandimin e KSHPK-së për të përshkruar një procedurë për shkarkimin e Drejtorit të Agjencisë për qasje të lirë në informacione me karakter publik, Platforma beson se është e motivuar politikisht sepse u dha menjëherë pas një përpjekjeje të deputetëve në Kuvend për të miratuar ndryshime në Ligjin për qasje të lirë, i cili parashikonte shkarkimin e parakohshëm të Drejtorit të Agjencisë në rast se shumica parlamentare nuk do të miratojë raportin vjetor të punës.
“I sugjerojmë KSHPK-së, se organet e pavarura rregullatore, siç është Agjencia për Mbrojtjen e të Drejtës për Qasje të Lirë, dhe vetë KSHPK-ja, kanë mandat më të gjatë se mandati i zyrtarëve të zgjedhur në pushtetin ekzekutiv, në mënyrë që të jenë partiakisht dhe politikisht të pavarur”, thonë ata.
Përveç kësaj, Platforma shpreh shqetësimin për rekomandimet e KSHPK-së, të cilat, siç thonë ata, minojnë konceptin e “transparencës aktive” të parashikuar në ligj.
“Çfarë kriteresh rekomandon KSHPK-ja është e paqartë, dhe është edhe më shqetësuese ajo që thonë për formatin, duke mos marrë parasysh fillimin e paralajmëruar të procesit për përgatitjen e Ligjit për të dhëna të hapura dhe ripërdorimin e të dhënave nga sektori publik”.
Organizatat gjithashtu theksojnë reagimin e vonuar të KSHPK-së ndaj përgjegjësisë për kundërvajtje sepse procesi i ndryshimit të ligjit tashmë ka filluar në nëntor 2024 dhe aktualisht është në fazën e konsultimeve publike përmes ENER.
“Platforma konsideron se zgjidhjet e propozuara që mund të ndikojnë negativisht në luftën kundër korrupsionit janë të papranueshme dhe në kundërshtim me përpjekjet evropiane për hartimin e politikave publike demokratike, gjithëpërfshirëse dhe eksperte”, shkruan në njoftimin.
Për më tepër, Platforma shpreh shqetësim se gjatë shqyrtimit të Ligjit për qasje të lirë nga KSHPK-ja, mungojnë aspektet kryesore të rishikimit kundër korrupsionit, siç është përfshirja e disa aktorëve, përkatësisht gjatë përgatitjes së Raportit ata nuk kanë siguruar bashkëpunim me shoqërinë civile që do të siguronte pavarësi dhe objektivitet në analizë.
Me udhëzime të tilla, KSHPK-ja jo vetëm që nuk avancon sistemin për parandalimin e korrupsionit, por rrezikon t’i japë legjitimitet politikave dhe praktikave që çojnë në kapjen e institucioneve dhe mosdisponueshmërinë e informacioneve me interes publik, të cilat për momentin janë informacione me karakter publik.
“U bëjmë thirrje institucioneve kompetente, veçanërisht Ministrisë së Drejtësisë dhe Kuvendit, të marrin parasysh mekanizmat ligjorë ekzistues dhe të mos u nënshtrohen udhëzimeve që kufizojnë transparencën, e cila është një mjet kryesor në luftën kundër korrupsionit”, theksojnë nga Platforma.
