Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
„Уставниот суд утре ќе одлучува по иницијатива поднесена од група граѓани, главно претставници на независни листи од последните локални избори во Македонија. Нашите Драгана и Горјан се меѓу подносителите на иницијативата“, велат од Зелен хуман град (ЗХГ), од каде потенцираат дека со иницијативата бараат Уставниот суд да ги укине или да ги поништи измените на Изборниот законик од март 2024 година со кои драстично се зголеми потребниот број на потписи за кандидирање на независните листи на избори, додека потребниот број на потписници за политичка партија остана ист.
„За Град Скопје со зголемувањето на прагот на 1% во рок од само 15 дена треба да се соберат скоро 5.000 потписи, колку што на локалните избори во 2017 г. ‘тежел’ еден советнички мандат“, забележуваат од ЗХГ.
Потенцираат, суштинската препорака од Венецијанската комисија во согласност со Кодексот за добри изборни практики е дека измените поврзани со прагот за собирање на потписи за кандидатура не смее да бидат пречка за кандидирање на граѓаните за јавни функции.
Истото го пишува и во член 23 од македонскиот Устав „секој граѓанин има право да учествува во вршењето на јавни функции“.
„Но, со измените на Изборниот законик од март минатата година ефективно се попречува учеството на независни кандидати на избори што е крајно дискриминирачки и го опструира политичкиот плурализам. Измените, како што е практика во Македонија за сите политички партии на власт, беа донесени по скратена постапка и со целосна исклученост на јавноста. За споредба, за основање на една политичка партија и понатаму се доволни само 1.000 потписници, а рокот за собирање на овие потписи е цели 90 дена“, стои во соопштението на Зелен хуман град.
Инаку, подносители на иницијативата се Лилјана Поповска, Ѓорѓи Танушев, Костадин Ристоманов, Стојанчо Велков, Невена Георгиевска, Татјана Стојановска, Дејан Димитровски, Драгана Велковска, Горјан Јовановски, Јана Белчева-Андреевска и Јане Димески преку полномошник адмокатска канцеларија Петрушева.
Со иницијативата се оспоруваат членовите 17 и 18 од измените на Изборниот законик од 7 март 2024 година. Радио МОФ веќе пишуваше дека ваквите измени Собранието ги изгласа здружено со 84 гласа „за“ и само 2 „воздржани“, па уште тогаш независните листи остро реагираа дека со ова практично се исфрлаат од игра нивните независни кандидати и се спречуваат да учествуваат на сите следни избори на локално и национално ниво.
Односно, како што некои од независните тогаш коментираа, тие практично се туркани кон тоа да размислуваат дали можеби да се регистрираат како партии, што им оди во прилог на големите партии, со цел да се обесхрабруваат граѓанските иницијативи.
Големите ги туркаат малите од независните листи за да формираат партии
Бојан Шашевски
-
Qyteti i Gjelbër Human: Gjykata Kushtetuese të mbrojë Kushtetutën dhe të parandalojë diskriminimin ndaj qytetarëve për kandidim në funksione publike
“Gjykata Kushtetuese nesër do të vendosë për një nismë të parashtruar nga një grup qytetarësh, kryesisht përfaqësues të listave të pavarura nga zgjedhjet e fundit lokale në Maqedoni. Dragana dhe Gorjan nga radhët tona janë ndër nismëtarët,” thonë nga “Qytet i Gjelbër Human” (ZhHG), nga ku theksojnë se përmes kësaj nisme kërkojnë që Gjykata Kushtetuese t’i shfuqizojë ose t’i anulojë ndryshimet në Kodin Zgjedhor të miratuara në mars të vitit 2024, me të cilat u rrit ndjeshëm numri i nevojshëm i nënshkrimeve për kandidimin e listave të pavarura në zgjedhje, ndërkohë që numri i nënshkrimeve për partitë politike mbeti i pandryshuar.
“Për Qytetin e Shkupit, me rritjen e pragut në 1% dhe afatin prej vetëm 15 ditësh, duhet të mblidhen gati 5.000 nënshkrime — aq sa vlente një mandat këshilltarësh në zgjedhjet lokale të vitit 2017,” theksojnë nga ZhHG.
Ata shtojnë se rekomandimi thelbësor nga Komisioni i Venecias, në përputhje me Kodin për Praktika të Mira Zgjedhore, është që ndryshimet që lidhen me pragun për mbledhjen e nënshkrimeve për kandidaturë nuk duhet të jenë pengesë për qytetarët që të kandidojnë për funksione publike.
E njëjta gjë është shkruar edhe në nenin 23 të Kushtetutës së Maqedonisë: “Çdo qytetar ka të drejtë të marrë pjesë në ushtrimin e funksioneve publike.”
“Por me ndryshimet në Kodin Zgjedhor nga marsi i vitit të kaluar, në mënyrë efektive po pengohet pjesëmarrja e kandidatëve të pavarur në zgjedhje, gjë që është jashtëzakonisht diskriminuese dhe e pengon pluralizmin politik. Ndryshimet, siç është praktikë në Maqedoni nga të gjitha partitë në pushtet, u miratuan me procedurë të shkurtuar dhe me përjashtim të plotë të publikut. Për krahasim, për themelimin e një partie politike vazhdojnë të mjaftojnë vetëm 1.000 nënshkrues, ndërsa afati për mbledhjen e këtyre nënshkrimeve është plot 90 ditë,” thuhet në njoftimin e Qytetit të Gjelbër Human.
Përndryshe, nismëtarët janë: Liljana Popovska, Gjorgji Tanušev, Kostadin Ristomanov, Stojanço Velkov, Nevena Georgievska, Tatjana Stojanovska, Dejan Dimitrovski, Dragana Velkovska, Gorjan Jovanovski, Jana Belçeva-Andreevska dhe Jane Dimeski, përmes përfaqësueses së tyre ligjore – zyra e avokatisë Petrusheva.
Me nismën kontestohen nenet 17 dhe 18 të ndryshimeve në Kodin Zgjedhor nga 7 marsi 2024. Radio MOF tashmë kishte raportuar se këto ndryshime u votuan nga Kuvendi me 84 vota “pro” dhe vetëm 2 “të përmbajtur”, duke shkaktuar reagime të ashpra nga listat e pavarura, të cilat theksuan se me këtë në praktikë kandidatët e tyre të pavarur po përjashtohen nga gara dhe u pamundësohet pjesëmarrja në zgjedhjet e ardhshme lokale dhe kombëtare.
Me fjalë të tjera, siç komentuan disa nga të pavarurit në atë kohë, ata në mënyrë të detyruar po shtyhen të mendojnë nëse ndoshta duhet të regjistrohen si parti politike — diçka që u shkon përshtat partive të mëdha me qëllim të dekurajimit të nismave qytetare.
Големите ги туркаат малите од независните листи за да формираат партии
Bojan Shashevski
