Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Од 142 во март на 176 во април се пораснати објавите со штетни содржини на интернет и на Фејсбук-страниците на политичките партии и на нивните лидери.
Ваквиот извештај за април е повторно направен од Институтот за комуникациски студии (ИКС), кој ги мониторира и се анализира штетните наративи на политичките актери и нивното ширење во медиумите, во рамки на истражувањето „Мерење на политички штетни наративи“ (ШТЕТ-НА).
„Априлскиот мониторинг се совпадна со предизборната кампања за претседателските и за парламентарните избори, но во него не е опфатена комуникацијата на кандидатите за претседател на државата, туку само на политичките актери кои се предмет на мониторингот од септември 2023“, велат од ИКС.
Од таму посочуваат дека ВМРО-ДПМНЕ, како и во сите претходни месеци, е политичка партија со најмногу идентификувани штетни наративи (43 објави).
„Новина е што овој пат Левица изби на второто место со 38 токсични објави, а СДСМ, која во изминативе месеци од мониторингот редовно беше второпласирана, во април се најде на третото место со 29 објави со штетни наративи. Кај ДУИ во текот на април продолжи да расте бројот на штетните објави (14), а кај опозициските партии на етничките Албанци во земјата, здружени во предизборната коалиција Вреди (алб. Vlen), беа забележани повеќе објави со штетни наративи на Фејсбук-страниците на лидерите на партиите во коалицијата и незначително намалување на објавите со штетни наративи на интернет-страниците на Алтернатива (3) и на Демократско движење (1). Со десет објави со штетни наративи меѓу партиските лидери предводи Изет Меџити, лидерот на Демократско движење и дел од коалицијата Вреди. По него, со седум објави со штетен наратив меѓу партиските лидери се наоѓа Димитар Апасиев од Левица, додека кај лидерот на Алтернатива, Африм Гаши, се забележани шест објави со штетен наратив“, се вели во извештајот.
Извор: ИКС
Како и досега, трите најчести штетни наративи кои ги пропагирале политичките актери се „пристрасно селектирање“, „поткопување на довербата во институциите“ и „напади на лична основа и/или демонизирање противници“ и тоа се истите наративи кои ги пренеле медиумите.
Извор: ИКС
Дополнително, посочуваат од ИКС, кај онлајн медиумите во април има благ пораст на „екстремен патриотизам и национализам“ и „етноцентризам“ во однос на претходниот месец. Штетниот наратив „ширење паника и страв“ во истиот период бележи раст кај сите мониторирани субјекти.
Кај медиумите, пак, во месецот кога стапија на сила посебните правила за известување за изборните процеси и за платеното политичко рекламирање (според Изборниот законик, Законот за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги и Законот за медиумите), со мониторингот на ШТЕТ-НА се утврдија два рекорда. Кај онлајн медиумите се евидентирани дури 261 објава со штетни наративи, што е највисока бројка досега споредено со претходните месеци (февруари ‒ 211, март ‒ 224). Спротивно од онлајн информирањето, кај ТВ-станиците, пак, е нотиран досега најмал број „штетни“ прилози – 55, продолжувајќи го трендот на намалување од март (79).
Извор: ИКС
„Портал со најголем број објави со штетни наративи во април е Курир (54 прилози), кој и во претходните месеци (февруари и март) е на врвот на ‘скалилото’, а потоа следат А1Он (33), Вечер.мк (29), Алмакос (28) и Република (27). Од друга страна, кај ТВ-станиците најмногу прилози со штетни наративи се забележани кај ТВ Алфа (14), но и кај оваа телевизија се забележува драстичен пад (40 во февруари, 35 во март) што е карактеристичен за повеќето ТВ-станици. Кај ТВ 21 се забележани осум, кај Канал 5 регистрирани се седум, Алсат М (6), МТВ 1 и МТВ 2 (по 5) , Сител (4) и кај ТВ Телма и ТВ 24 по три прилози со штетни наративи“, стои во извештајот.
Извор: ИКС
Во периодот на изборната кампања, како што велат од ИКС, забележливо е дека Фејсбук-профилите на министрите во Владата кои беа истовремено и кандидати во изборниот процес, активно се користеле за промоција на нивните активности во рамки на кампањата, со што се злоупотребувало користењето на официјалните владини канали за комуникација за лична промоција и партиски потреби.
Истражувањето ШТЕТ-НА ИКС го спроведува со истражувачи и експерти од областа на комуникациите и на медиумите. Предмет на мониторинг се 10-те политички партии и нивните лидери чии партии бројат најмалку двајца пратеници во парламентарниот состав 2020 ‒ 2024 година, како и Фејсбук-комуникацијата на членовите на Владата. Кај медиумскиот мониторинг се следат 11 онлајн медиуми и 9 телевизиски станици. Ова истражување се реализира во рамки на проектот „Употреба на новинарство засновано на факти за подигање на свеста и спротивставување на дезинформациите во медиумскиот простор во Северна Македонија: Користи факти“, поддржан од Британската амбасада во Скопје.
Извештајот може да се прочита на следните линкови – кратка или целосна верзија.
-
Në muajin prill është vërejtur rritje e narrativit të dëmshëm në faqet e internetit dhe Facebook-it të partive dhe liderëve të tyre
Nga 142 në mars në 176 në prill janë rritur publikimiet me përmbajtje të dëmshme në internet dhe në faqet e Facebook-ut të partive politike dhe liderëve të tyre.
Raporti i këtillë për prill është bërë sërish nga Instituti për Studime Komunikuese (IKS), i cili i monitoron dhe analizohen narrativat e dëmshem të aktorëve politik dhe përhapja e tyre në media, në kuadër të hulumtimit “Matja e narrativave të dëmshme politike” (ШТЕТ-НА) .
“Monitoringu i prillit u përkoi me fushatën parazgjedhore për zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare, por në të nuk është përfshirë komunikimi i kandidatëve për president të shtetit, por vetëm e aktorëve politik të cilët janë objekt i monitorimit nga shtatori 2023”, thotë nga IKS.
“Risi është që kësaj radhe E majta doli në vendin e dytë me 38 publikime toksike, ndërsa LSDM e cila muajt e kaluar nga monitoringu ishte rregullisht e dyta, në prill u gjend në vendin e tretë me 29 publikime me narrative të dëmshme. Te BDI gjatë prillit vazhdoi të rritet numri i publikimeve të dëmshme (14), ndërsa te partitë opozitare të shqiptarëve në vend, të bashkuar në koalicionin parazgjedhor VLEN, u vërejtën disa publikime me narrativa të dëmshme të faqet e Facebook-ut të liderëve të partive në koalicion dhe ulje e lehtë e publikimeve me narrativ të dëmshëm në faqet e internetit të Alternativës (3) dhe të Lëvizjes Demokratike (1). Me nëntë publikime me narrativ të dëmshëm mes liderëve partiak udhëheqë Izet Mexhiti, lideri i Lëvizjes Demokratike dhe pjesë e koalicionit VLEN. Pas tij, me nëntë publikime me narrativ të dëmshëm mes liderëve partiak gjendet Dimitar Apasiev nga E majta, derisa te lideri i Alternativës, Afrim Gashi, vërehen gjashtë publikime me narrativ të dëmshëm”, thuhet në raport.
Sikurse edhe deri më tani, tre narrativet më shpeshta të dëmshme që i kanë propaganduara aktorët politikë janë “përzgjedhja e njëanshme”, “minimi i besimit te institucionet” dhe “sulmet mbi baza personale dhe/ose demonizimi i kundërshtarëve” dhe këto janë të njëjtat narrativa të përcjella nga mediat.
Më tej, theksojnë nga IKS, te mediat online në prill ka rritje të lehtë të “patriotizmin dhe nacionalizmit ekstrem” dhe “etnocentrizmit” në raport me muajin paraprak. Narrativi i dëmshëm “përhapja e panikut dhe frikës” në periudhën e njëjtë shënon rritje te të gjithë subjektet e monitoruara.
Te mediat, në muajin kur kanë hy në fuqi rregullat e posaçme për raportim për proceset zgjedhore dhe për reklamimin e paguar politik (sipas Kodit Zgjedhor, ligjit për shërbime mediatike audion dhe audiovizuele dhe ligjit për media), me monitorimin e ШТЕТ-НА u konstatuan dy rekorde. Te mediat online janë evidentuar madje 261 publikime me narrativ të dëmshëm, që është numri më i lartë krahasuar me muajt paraprak (shkurt – 211, mars – 224). Për dallim nga informimi online, te stacionit televizive është vërejtur numër më i vogël i kronikave “të dëmshme” – 55, duke vazhduar trendin e uljes nga marsi (79).
“Portali me numër më të madh të publikimeve me narrativ të dëmshëm në prill është Kuriri (54 kronika), i cili edhe në muajt e kaluar (shkurt dhe mars) është në krye të listës, më pas vijon A1ON (33), Vecer.mk (29), Almakos (28) dhe Republika (27). Nga ana tjetër, te stacionet televizive më së shumti kronika me narrativ të dëmshëm janë vërejtur te TV Alfa (14), por edhe te ky televizion vërehet rënie drastike (40 në shkurt, 35 në mars) që është karakteristike për shumicën e stacioneve televizike. Te TV 21 janë vërejtur tetë, te Kanal 5 janë regjistruar shtatë, Alsat M (6), MTV 1 dhe MTV 2 (nga 5), Sitel (4) dhe te TV Telma dhe TV 24 nga tre kronike me narrativ të dëmshëm”, qëndron në raport.
Në periudhën e fushatës zgjedhroe, siç thonë nga IKS, vërehet se profilet e Facebook-ut të ministrave në Qeveri të cilët ishin njëkohësisht edhe kandidatë në procesin zgjedhor, janë shfrytëzuar në mënyrë aktive për promovim të aktiviteteve të tyre në kuadër të fushatëve, me çka është keqpërdorur shfrytëzimi i kanaleve zyrtare qeveritare për komunikim për promovim personal dhe nevoja partiake.
Hulumtimi i ШТЕТ-НА, IKS e zbaton me hulumtues dhe ekspert nga fusha e komunikimeve dhe mediave. Subjekt monitoringut janë 10-të partie politike dhe liderët e tyre partitë e të cilëve numërojnë më së paku dy deputetë në përbërjen parlamentare të vitit 2020-2024, si dhe komunikimi përmes Facebook-ut të anëtarëve të Qeverisë. Te monitoringu mediatike ndiqen 11 media online dhe 9 stacione televizive. Ky hulumtim realizohet në kuadër të projektit “Përdorimi i gazetarisë i bazuar në fakte për ngritjen e vetëdijës dhe kundërshtimi i dezinformatave në hapësirën mediatike në Maqedoninë e Veriut: Përdor fakte”, i mbështetur nga Ambasada Britanike në Shkup.
Raporti mund të lexohet edhe në linqet në vijim – versioni i shkurtër apo i plotë.
