Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Професионалните новинари и медиуми треба да можат да работат во слободна медиумска средина без притисоци и закани за да се гарантира функционирањето на демократските процеси. Само безбедни и добро платени новинари и медиумски работници можат да продуцираат новинарство кое го штити јавниот интерес.
Ова се истакнува во Декларацијата што вчера на прес-конференција ја претставија Меѓународната федерација на новинари (ЕФН) и Самостојниот синдикат на новинари и медиумски работници (ССНМ), во која се посочува дека новинарите и медиумските работници во земјава работат во несигурни услови, со ниски плати, со често кршење на нивните професионални и работни права и под различни закани и напади од различни интересни групи.
Како што истакна претседателот на ССНМ Павле Беловски, Декларацијата која беше поддржана и од Здружението на новинари на Македонија и Институтот РЕСИС беше создадена по тридневната „Мисија за скрининг и застапување за професионалните и работничките права на новинарите и медиумските работници“ во земјава, дел од проектот „Работнички права за независно новинарство“ поддржан од Европската Унија.
Тричлена мисија предводена од Ентони Беланжер генерален секретар на ЕФН, во која се и Нисрине Саламех менаџер за проекти во ЕФН и Деирдре Кевин, медиумски експерт и консултант, беше во земјава за скрининг и застапување на работничките и професионалните права на новинарите и медиумските работници. При тоа беа одржани седум средби со државни институции и редакции на кои беа запознаени со состојбите и условите во кои работат новинарите и медиумските работници. На средбите се разговарало за условите во кои работат новинарите и медиумските работници, како во редакциите така и на терен, актуелните измени во Законот за медиуми и отворање на целосен и инклузивен процес за носење измени во Законот за медиуми и носење на сите медиумски закони.
„Никогаш не заборавајте дека новинарите работат во јавен интерес, никогаш не заборавајте дека новинарите работат во интерес на граѓаните на својата земја. Демократијата мора да брани слободен и независен печат. Демократијата мора да им овозможи на медиумите и новинарите да работат во добри услови. Демократијата мора да обезбеди етичка и економска независност на своите новинари и медиумски плурализам“, рече Беланжер на прес-конференцијата.
Тој порача дека Законот за медиумите мора да ги зема предвид демократските стандарди, но и меѓународните документи и одлуки.
Фото: ССНМ
Претседателот на ССНМ рече дека оваа посета или мисија е важна од повеќе аспекти.
„Пред се’ многу ни значи поддршката која ја добиваме од Меѓународната федерација на новинари која претставува стотици илјади новинари од целиот свет, но е важна и поради искуството и знаењето кое го имаат тие како и Деирдре Кевин кога се работи за борбата за работничките права и застапувањето за нивно остварување како преку директна борба, така и преку подобрување на законските решенија кои се однесуваат на медиумите“, рече Беловски.
Експертката за медиумска легислатива Кевин ја истакна потребата од развивање на целосно нова легислатива за медиумите.
„Многу е важно да се продолжи со процесот на подобрување на медиумската легислатива, особено усогласување со Европскиот закон за слобода на медиуми. Ова се однесува и на заштитата на условите за работа на новинарите. Секако, потребна е и транспарентност на финансирањето на медиумите. Преку ЕУ проект во 2023 година веќе беа изработени низа анализи и препораки за нов Закон за медиуми со кои се подобруваат и заштитуваат работничките права на новинарите. Исто така се препорачува и формирање на фонд за медиумски плурализам и квалитетно новинарство“, рече Кевин.
Во Декларацијата се бара отворање транспарентен и инклузивен процес за да се создаде сеопфатна медиумска легислатива, која е усогласена со европските стандарди и особено со Европскиот закон за слобода на медиумите и Глобалната повелба за етика на професионални новинари на Меѓународната федерација на новинари.
Покрај тоа се бара и зајакнување на одредбите во Законот за медиуми кои се однесуваат на механизмите за заштита на работничките права на новинарите и медиумските работници, воспоставување механизми за зајакнување на социо-економската положба на новинарите и медиумските работници, усвојување на измените на актуелните Измени на законот за медиуми, особено оние кои се однесуваат на локалните, медиумите на заедниците, специјализираните и непрофитните медиуми.
Воедно се бара и поддршка на напорите на медиумските организации за формирање на јавен национален фонд за медиумски плурализам кој ќе обезбеди недискриминаторска и објективна поддршка, пред сè на новинарите и новинарството, со фокус на најзагрозените како локалните медиуми, препознавање на заканите за јавниот интерес од таканаречените СЛАПП тужби и обезбедување поголема транспарентност и ефикасност на националните и локалните власти кон новинарите и медиумите.
-
Gazetarët duhet të jenë të sigurt dhe të paguar mirë në mënyrë që të mbrojnë interesin publik
Gazetarët dhe mediat profesionale duhet të jenë në gjendje të punojnë në një mjedis të lirë mediatik pa presione dhe kërcënime për të garantuar funksionimin e proceseve demokratike. Vetëm gazetarët dhe punonjësit e medias të sigurt dhe të paguar mirë mund të prodhojnë gazetari që mbron interesin publik.
Kjo është theksuar në Deklaratën e paraqitur dje në një konferencë për shtyp nga Federata Ndërkombëtare e Gazetarëve (EFN) dhe Sindikata e Pavarur e Gazetarëve dhe Punonjësve Mediatik (SPGPM), e cila thekson se gazetarët dhe punonjësit mediatik në vend punojnë në kushte të pasigurta, me paga të ulëta, me shkelje të shpeshta të të drejtave të tyre profesionale dhe të drejtave të punës dhe nën kërcënime dhe sulme të ndryshme nga grupe të ndryshme të interesit.
Siç theksoi kryetari i SPGPM-së, Pavle Bellovski, Deklarata, e cila u mbështet edhe nga Shoqata e Gazetarëve të Maqedonisë dhe Instituti RESIS, u krijua pas “Misionit tre-ditor për Skrining dhe Avokimin për të Drejtat Profesionale dhe Punëtorëve të Gazetarëve dhe Punonjësve Mediatik” në vend, pjesë e projektit “Të Drejtat e Punëtorëve për Gazetari të Pavarur” të mbështetur nga Bashkimi Evropian.
Një mision tre anëtarësh i udhëhequr nga Anthony Bellanger, Sekretar i Përgjithshëm i EFN-së, duke përfshirë Nisrine Salameh, menaxher i projektit në EFN dhe Deirdre Kevin, një ekspert dhe konsulent i medias, ishte në vend për skrining dhe avokim për të drejtat e punës dhe të drejtat profesionale të gazetarëve dhe punonjësve mediatik. Në të njëjtën kohë, u zhvilluan shtatë takime me institucionet shtetërore dhe redaksitë ku u njohën me kushtet dhe gjendjet në të cilat punojnë gazetarët dhe punonjësit e medias. Në takime u diskutua për kushtet në të cilat punojnë gazetarët dhe punonjësit mediatik, si në redaksi ashtu edhe në terren, ndryshimet aktuale në Ligjin për media dhe hapjen e një procesi të plotë dhe gjithëpërfshirës për sjelljen e ndryshimeve në Ligjin për media dhe miratimin e të gjitha ligjeve për media.
“Asnjëherë mos harroni se gazetarët punojnë në interes të publikut, kurrë mos harroni se gazetarët punojnë në interes të qytetarëve të vendit të tyre. Demokracia duhet të mbrojë një shtyp të lirë dhe të pavarur. Demokracia duhet t’u mundësojë mediave dhe gazetarëve të punojnë në kushte të mira. Demokracia duhet të sigurojë pavarësinë etike dhe ekonomike të gazetarëve të saj dhe pluralizmin e medias”, tha Bellanger në konferencën për shtyp.
Ai tha se Ligji për mediat duhet të marrë parasysh standardet demokratike, si dhe dokumentet dhe vendimet ndërkombëtare.
Foto: SPGPM
Kryetari i SPGPM-së tha se kjo vizitë ose mision është i rëndësishëm në disa aspekte.
“Para së gjithash, mbështetja që marrim nga Federata Ndërkombëtare e Gazetarëve, e cila përfaqëson qindra mijëra gazetarë nga e gjithë bota, është e rëndësishme për shkak të përvojës dhe njohurive që ata kanë, si dhe Deirdre Kevin kur bëhet fjalë për luftën për të drejtat e punëtorëve dhe për avokim për realizimin e tyre, si përmes luftës së drejtpërdrejtë ashtu edhe duke përmirësuar zgjidhjet ligjore në lidhje me mediat”, tha Bellovski.
Eksperti i legjislacionit për mediat, Kevin, theksoi nevojën për të zhvilluar një legjislacion krejtësisht të ri për mediat.
“Është shumë e rëndësishme të vazhdohet procesi i përmirësimit të legjislacionit të medias, në veçanti pajtueshmëria me Ligjin Evropian për lirinë e medias. Kjo vlen edhe për mbrojtjen e kushteve të punës së gazetarëve. Sigurisht, nevojitet edhe transparenca e financimit të mediave. Përmes një projekti të BE-së në vitin 2023, tashmë janë zhvilluar një sërë analiza dhe rekomandime për një Ligj të ri për mediat për të përmirësuar dhe mbrojtur të drejtat e punëtorëve të gazetarëve. Rekomandohet gjithashtu krijimi i një fondi për pluralizmin mediatik dhe gazetarinë cilësore”, tha Kevin.
Deklarata bën thirrje për hapjen e një procesi transparent dhe gjithëpërfshirës për të krijuar legjislacion gjithëpërfshirës për mediat, i cili është në përputhje me standardet evropiane dhe në veçanti me Ligjin Evropian për lirinë e medias dhe Kartën Globale për Etikën e Gazetarëve Profesionistë të Federatës Ndërkombëtare të Gazetarëve.
Përveç kësaj, kërkohet të forcohen dispozitat në Ligjin për mediat në lidhje me mekanizmat për mbrojtjen e të drejtave të punës së gazetarëve dhe punonjësve të mediave, të krijohen mekanizma për forcimin e pozitës socio-ekonomike të gazetarëve dhe punonjësve të mediave, të miratohen ndryshime në ndryshimet aktuale të Ligjit për mediat, veçanërisht ato që kanë të bëjnë me mediat lokale, komunitare, mediat e specializuara dhe jofitimprurëse.
Në të njëjtën kohë, kërkohet mbështetje për përpjekjet e organizatave mediatike për të krijuar një fond kombëtar publik për pluralizmin mediatik që do të sigurojë mbështetje jodiskriminuese dhe objektive, kryesisht për gazetarët dhe gazetarinë, me fokus në më të rrezikuarit si mediat lokale, duke njohur kërcënimet ndaj interesit publik nga të ashtuquajturat padi SLAPP dhe duke siguruar transparencë dhe efikasitet më të madh të autoriteteve kombëtare dhe lokale ndaj gazetarëve dhe mediave.
