Во период кога младинското учество во општините е занемарено, Младинскиот Парламент на Југоисточниот регион претставува редок пример на организирана, функционална и регионално обединета младинска структура. Ова е прв ваков парламент во земјата кој ги поврзува младите од 10 општини, создавајќи платформа за дијалог, иницијативи и вистинско застапување на младинските потреби.
Евгенија Донева, координаторка на Регионалниот младински парламент, во интервју со Радио МОФ зборува за неговата улога, активностите и предизвиците, како и за тоа што навистина им недостига на младите за да станат активни чинители во своите заедници.
Како би го опишале Младинскиот парламент на Југоисточниот регион на оние што првпат слушаат за вас?
Тоа е првото регионално тело кое ги обединува младите од 10 општини. Го формиравме преку проект поддржан од Европската Унија, со цел младите директно да учествуваат во креирањето локални и регионални политики. Нашата улога е да го засилиме младинското учество, да создадеме дијалог со институциите и да формираме механизам што ќе функционира и по завршувањето на проектот. Потребно е младите да бидат слушнати, активно вклучени и поддржани да ги претстават своите идеи, потреби и иницијативи пред општините.
Кој е вашиот главен фокус – кои проблеми или теми ги ставате на прво место?
Фокусот го одредуваат самите млади. Најчесто тоа се младинско учество во локалното управување, слабата комуникација со институциите, екологија, одржлива мобилност, јавни простори и волонтерство. Работиме на теми кои тие ги идентификуваат како најважни и кои носат реални промени во заедницата.
Со други зборови – нашиот фокус е да ги адресираме реалните потреби на младите во регионот, да создадеме дијалог со институциите и да работиме на иницијативи кои носат видливи и корисни промени во локалните заедници, и воедно најголемиот предизвик е младите да добијат желба и мотивација да дејствуваат во својата заедница.
Како функционира парламентот?
Досега имавме една седница на младинскиот парламент, членовите се вмрежени едни со други и имаа заеднички иницијативи.
Суштината е во тоа дека парламентот ја собира енергијата и гласот на младите, ги претвора во конкретни предлози и потоа ги канализира кон институциите, создавајќи вистински дијалог и реални промени.
Што е потребно за еден млад човек да стане дел од парламентот?
За да стане дел од Регионалниот Младински Парламент, на еден млад човек му се потребни само три работи: желба да се вклучи, мотивација да придонесе и подготвеност активно да учествува.
Парламентот е отворен за млади од сите општини во Југоисточниот регион, доволно е да се пријават на повикот кој редовно го објавуваме на нашата Фејзбук страна, да учествуваат на обуките, работилниците или локалните состаноци, и да покажат интерес за развивање иницијативи што носат промени во заедницата.“
На кој начин преку вас се слуша гласот на младите од регионот?
Создадовме организиран механизам преку кој младите ги изразуваат ставовите, а ние ги пренесуваме до општините. Паралелно работиме на зајакнување или воспоставување локални младински совети – тоа се важните точки преку кои младите треба да бидат слушнати.
Моментално, во дел од општините советите постојат, но не функционираат активно, а во некои општини воопшто и нема формирано младински совет. Токму затоа ние работиме на тоа – да се воспостави или зајакне младинскиот совет во секоја општина, затоа што тоа е директен локален канал преку кој младите можат да учествуваат и да бидат слушнати.
Каква е соработката со општините, младинските локални совети и другите институции?
Различна е по општини. Со некои имаме одлична комуникација и поддршка, со други — помалку. Дел од советниците за млади активно се вклучуваат, но има и општини каде младинските совети не функционираат. Сепак, успеавме да ја разбудиме темата и да покажеме дека младите имаат капацитет.
Има ли реален слух кај институциите за младинските барања?
Реален слух постои, но би рекла дека е различно изразен во различни институции. Кај дел од општините и советниците за млади навистина видовме подготвеност да ги слушнат младите, да присуствуваат на седници и да поддржат конкретни иницијативи. Токму затоа неколку од младинските предлози веќе се реализираа.
Од друга страна, постојат институции каде сè уште чувствуваме пасивност и недоволна вклученост во младинските процеси. Тоа не е затоа што нема волја, туку повеќе затоа што младинските политики не им се поставени како приоритет или не се доволно развиени.
Што е најголемиот предизвик во соработката со јавните институции?
Најголемиот предизвик во соработката со јавните институции е различното ниво на ангажман и приоритет што им го даваат на младинските прашања. Друг предизвик е тоа што во поголем дел од општините младинските совети не функционираат или воопшто не се формирани, што дополнително го отежнува дијалогот и континуитетот на младинските иницијативи. Сепак, верувам дека со континуирана работа, повеќе комуникација ќе успееме да изградиме поорганизирана соработка со сите институции. На крајот, сите имаме иста цел – подобра средина и повеќе можности за младите.
Како го поттикнувате младинскиот активизам на локално и регионално ниво?
За да го поттикнеме младинскиот активизам, прво мораме да ги поттикнеме самите млади – да ги мотивираме и да им објасниме што всушност значи да бидеш активен граѓанин. Во процесот сфативме дека многу млади не се ни запознаени со терминот младински активизам, ниту веруваат дека промените во заедницата зависат и од нив.
Затоа започнавме со едукација, разговори и вклучување во активности каде што можат да видат дека нивните идеи навистина прават разлика. Кога младите ќе го почувствуваат тоа – активизмот доаѓа природно.
Колку младите во регионот се заинтересирани да учествуваат во вашите активности?
Секој што ќе се охрабри и ќе ја почувствува динамиката – останува и се активира. Во моментов, дел од младите се пасивни, но секој што ќе добие желба или ќе биде привлечен од нашите активности, ќе се приклучи и ќе биде активен.
Што би им порачале на младите кои сметаат дека „ништо не може да се промени“?
Дури и најмалите чекори можат да доведат до промена. Ако младите се вклучат, ја изразат својата идеја и делуваат, тие всушност ја градат иднината што ја сакаат. Ништо не се менува само од себе – промената започнува од нас.
Што недостига во младинските политики во Македонија?
Сметам дека поддршка и програми за младите има, но често проблемот е во пасивноста – многумина не сакаат сами да се вклучат или да се запознаат со можностите, очекувајќи некој да ги „фати за рака“ и да ги активира. Потребна е иницијатива и желба од самите млади за да ја искористат понудената поддршка.
Како би изгледала идеалната соработка меѓу младински организации, институции и локална власт?
Идеалната соработка е кога младите, организациите и локалната власт работат заедно, ги слушаат и поддржуваат идеите едни на други и заедно креираат активности што навистина значат нешто. Клучно е да има комуникација, доверба и заедничка одговорност.
Зошто младите во Југоисточниот регион треба да бидат дел од парламентот? Што ќе им препорачате?
Младите треба да бидат дел од парламентот за да го донесат својот свеж глас, нови идеи и енергија, и да покажат дека нивното мислење навистина има вредност. Би им препорачала да се вклучат, да не чекаат другите да решат наместо нив, и да се обидат – секое учество е шанса да влијаат и да научат.
Автор: Кристијан Трајчов
Ментор: Бојан Шашевски
Овој производ е изработен во рамки на регионалната иницијатива на Обединетите нации „Млади за инклузија, еднаквост и доверба“ финансиран од Фондот на Обединетите нации за градење мир што го спроведуваат УНФПА, УНДП, УНЕСКО и UNWOMEN чија цел е да ги поттикне младите да се вклучат во конструктивни наративи, јакнење на меѓукултурниот дијалог, инклузија, родова еднаквост и креирање заедничко разбирање и доверба во Западен Балкан.
Ставовите изразени во овој производ се ставови на говорниците и не секогаш ги претставуваат ставовите и мислењата на Фондот на Обединетите нации за градење на мир, на УНФПА или на УН Северна Македонија.