Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Цените на становите во пораст – се намалува бројот на издадени одбренија за градба. На пазарот со недвижности, конкретно со продажба на станови изминатиот период е регистриран тренд на поскапување на метар квадратен станбен простор, пишува “Порталб“ . Позади ова стојат повеќе причини, една од нив и мориториумите за градба кои се на сила во дел од општините.
Се намалува бројот на одобренија за градба
На истекот од 2020-та, Заводот за статистика регистрира “негативни“ трендови во градежниот бизнис. Во ноември годинава во споредба со истиот месец лани е намален бројот на издадени одобрени за грдаба, но се намалува и вредноста на објектите кои треба да се изградат. Конкретно, во единаесетиот месец од 2020 биле издадени 208 одобренија за градба на територијата на целата држава што е за 14,4% помалку во однос на лани, истиот месец.
“Од вкупниот број издадени одобренија за градење, 112 (53.9 %) се наменети за објекти од високоградба, 20 (9.6 %) за објекти од нискоградба и 76 (36.5 %) за објекти за реконструкција“ – наведува Заводот за статистика.
Предвидената вредност на објектите во ноември изнесувала 31,2 милиони евра што е за дури 22,2% помалку во однос на анализираниот период лани. Само кај предвидената изгрдба на станови регистриран е пад за дури 61,6%.
Новемри 2020/2019
Издадени одобренија за градење -14,4%
Предвидена вредност на објекти -22,2%
Предвиден број на станови -61,6%
Во ноември била предвидена изградба на 302 станови, најголем дел или 91 во скопскиот регион, 50 во североисточниот регион, 47 во југозападниот регион и 33 во вардарскиот регион. Во останатите региони била предвидена изградба на помалку од 30 станови.
Што ги зголеми цените на становите?
Забавената изградба на нови станови, рестрикциите за градење во одредени општини и зголемените трошоци во градежништвото ја зголемија цената на метар кавдратен – коментираат луѓето од градежниот бизнис.
“Во изминатиот период се забалежува тренд на постојано зголемување на цените на недвижностите. За ова постојат повеќе причини. Една од клучните е што се зголеми цената на трудот во овој сектор, односно зголемени цени на услуги во градежништво, потоа се зголемија и цените на градежните материјали во 2020 та година – уште еден фактор што влијаеше врз пораст на трошоците за работа“ – вели Ивица Јакимовски од Градежната комора на Македонија.
Овој тренд на ценовен пораст го регистрираше и Народната банка – на крајот од 2020 та регистрин раст од 1,7%. Но, не само трошоците, туку и сегашните мораториуми предизвикаа “поместувања“ на пазарот на недвижности. Во бизнис круговите се коментира дека цената на кавдратен метар во Центар достигнува и до 1300 евра за нов стан.
“Врз цената на становите неизбежно влијаеше и мораториумот на териорија на општина Центар, односно неможноста за градење што предизвика застој во градежните работи, па дури и загуби за одредени фирми. Овој мораториум се покажа како незаконски, што беше потрвдено од Уставен суд. Потоа на територија на општина Карпош имавме укинати Детални урбанистички планови по вина на Општината, а од страна на Уставен суд. Сите овие политики имаат влијание во бизнисот, во понудата на пазарот.“ – вели Јакимовски и додава дека и со сегашните цени на недвижности Македонија во споредба со земјите од опкружувањето има најниски цени за метар квадратен стабен простор.
Податоците од банките покажуваат дека во ноември, на годишно ниво, регистриран е пораст на станбените кредити за 13,6% . Граѓаните на крајот од ноември по основ на станбени кредити во банките должеле 930 милиони евра.
-
ANALIZË: Çmimet e banesave në rritje – çfarë i bëri më të shtrenjta patundshmëritë? (Infografik)
Çmimet e banesave në rritje – zvogëlohet numri i lejeve të lëshuara për ndërtim. Në tregun e patundshmërive, posaçërisht në shitjen e banesave, në periudhën e kaluar është regjistruar një trend i rritjes së çmimeve për metër katror të hapësirës për banim. Ka disa arsye prapa kësaj, njëra prej tyre janë moratoriumet për ndërtim që janë në fuqi në disa komuna, shkruan analiza javore ekonomike e Portalb.mk.
Numri i lejeve të ndërtimit është në rënie…
Në fund të vitit 2020, Enti Statistikor regjistroi trende “negative” në biznesin e ndërtimit. Në nëntor të këtij, viti krahasuar me muajin e njëjtë të vitit të kaluar është zvogëluar numri i lejeve të lëshuara për ndërtim, por gjithashtu zvogëlohet edhe vlera e objekteve që duhet të ndërtohen. Konkretisht, në muajin e njëmbëdhjetë të vitit 2020, janë lëshuar 208 leje ndërtimi në të gjithë territorin e vendit, që është për 14.4% më pak se në muajin e njëjtë të vitit të kaluar.
Nga numri i përgjithshëm i lejeve të lëshuara për ndërtim, 112 (53.9%) janë për objekte të ndërtimit të lartë, 20 (9.6%) janë për objekte të ndërtimit të ulët dhe 36.5 % janë për objekte për rikonstruim – thekson Enti Statistikor.
Vlera e parashikuar e objekteve në nëntor arriti në 31.2 milion euro, që është për 22.2% më pak krahasuar me periudhën e analizuar të vitit të kaluar. Vetëm në ndërtimin e parashikuar të banesave, u regjistrua një rënie prej madje 61.6%.
Në nëntor ishte parashikuar ndërtimi i 302 banesave, shumica prej tyre ose 91 në Rajonin e Shkupit, 50 në Rajonin verilindor, 47 në Rajonin jugperëndimor dhe 33 në Rajonin e Vardarit. Në rajonet e tjera, ishte planifikuar ndërtimi i më pak se 30 banesave.
Çfarë i rriti çmimet e banesave…
Ndërtimi i ngadalësuar i banesave të reja, kufizimet për ndërtime në komuna të caktuara dhe rritja e shpenzimeve të ndërtimit e kanë rritur çmimin për metër katror – komentojnë njerëzit nga biznesi i ndërtimit.
“Në periudhën e kaluar, ka pasur një trend të rritjes së vazhdueshme të çmimeve të patundshmërive. Ka disa arsye për këtë. Një nga arsyet kryesore është rritja e çmimit të punës në këtë sektor, gjegjësisht rritja e çmimeve të shërbimeve të ndërtimit, pastaj rritja edhe e çmimeve të materialeve të ndërtimit në vitin 2020 – që është një faktor tjetër që ndikoi në rritjen e shpenzimeve të punës” – thotë Ivica Jakimovski nga Oda e Ndërtimit të Maqedonisë.
Kjo tendencë e rritjes së çmimit u regjistrua edhe nga Banka Popullore – në fund të vitit 2020 është regjistruar rritje prej 1.7%. Mirëpo jo vetëm shpenzimet, por edhe moratoriumet aktuale kanë shkaktuar “zhvendosje” në tregun e patundshmërive. Qarqet e biznesit komentojnë se çmimi për metër katror në Qendër arrin edhe deri në 1300 euro për banesë të re.
“Në çmimin e banesave në mënyrë të pashmangshme ka ndikuar edhe moratoriumi në territorin e komunës Qendër, gjegjësisht pamundësia për të ndërtuar, gjë që shkaktoi ndalje të punimeve të ndërtimit, e madje edhe humbje për kompani të caktuara. Ky moratorium u tregua i paligjshëm, gjë që u konfirmua edhe nga Gjykata Kushtetuese. Pastaj në territorin e komunës së Karposhit kishim anulime të Planeve të Detajuara Urbanistike për faj të Komunës, përsëri me vendim të Gjykatës Kushtetuese. “Të gjitha këto politika kanë ndikim në biznes, në ofertën e tregut” – thotë Jakimovski dhe shton se edhe me çmimet aktuale të patundshmërive, Maqedonia krahasuar me vendet përreth i ka çmimet më të ulëta për metër katror të hapësirës për banim.
Të dhënat nga bankat tregojnë se në nëntor, në nivel vjetor, u regjistrua rritje e kredive për banesa për 13.6%. Në fund të nëntorit, qytetarët u kishin borxh prej 930 milion eurosh bankave në bazë të kredive për banesa.