Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Бегалците и мигрантите не се ништо помалку од обичните граѓани. Тие со себе ја носат тежината на изминатите километри бегајќи од можни закани по нивните животи и немањето сигурна иднина во своите земји. Сепак, нив не ги напуштила позитивната мисла дека еден ден се ќе биде добро. Токму нивната истрајност и храброст им послужи како инспирација на повеќе млади лица од Македонија да дојдат до идеи за кампањи со кои ќе им помогнат да се интегрираат во општеството.
Јована Ќерасимовска од Кичево е девојка која за себе вели дека отсекогаш сакала да учествува во социјални промени. Нејзиниот порив да се бори за нечии права ја мотивирало да го направи својот прв контакт со дел од лицата кои периодов престојуваат во транзитниот центар „Винојуг“ во Гевгелија. Таа имаше прилика заедно со нив да работи на кампања која во случај да се реализира ќе помогне во нивна интеграција во македонското општество.
„Тие се едноставно луѓе, тие се исто како нас. Бев многу импресионирана од девојчето што беше со нас, Сана, на нашата обука. Беше таков лидер, таква интелигенција… Навистина уникатна. Навистина ме мотивира нејзината приказна бидејќи успеала толку многу да се држи, да биде силна за нејзиното семејство и себеси, а ние се однесуваме грозно кон нив“, раскажува Ќерасимовска за своите импресии од работилницата.
Идејата на нејзината група е да се креира веб-портал за млади преку кој ќе покренат иницијатива за обележување на Интернационалниот ден на инклузијата така што преку него ќе споделуваат слики од акции за инклузија, користејќи препознатлив хаштаг.
Мотивација за да се приклучи на една ваква обука вели дека и е лошото искуство на границата со Србија каде посведочила лош третман на семејство мигранти. За градот од каде што доаѓа, пак, не верува дека е слободумен и отворен за дискусија за вакви теми.
„Едно е да го гледаш тоа на телевизија, но кога го гледаш во прво лице е грдо и тажно, не сакам никогаш повторно некој така да се почувствува“, рече одлучно Ќерасимовска.
Таа е само една од над 50 млади луѓе од Македонија кои изминатиот месец се запознаваа со предизвиците и проблемите што ги имаат бегалците и мигрантите, како и со барателите на азил во државата. Невладината организација „Легис“ и Националната агенција за европски образовни програми и мобилност одржаа три работилници – во Гевгелија, транзитниот центар „Табановце“ во Куманово и Скопје. Тие имаа за цел да ги збогатат вештините на овие млади луѓе овозможувајќи им директен контакт со бегалците и мигрантите кои престојуваат во државата.
Според Јасмин Реџепи од „Легис“, со ваквите обуки се делува превентивно на ксенофобијата, расизмот и се спротивставува на радикализамот, а во исто време се работи на интеграцијата на овие луѓе. Воочиле дека младите примаат одредени ставови од медиумите, но добиваат многу поразлична слика кога ќе дојдат во директен контакт со самите бегалци.
Од работилницата во Гевгелија
„Треба да знаеме дека Македонија, за разлика од другите држави во Европа, или на бегалската рута, е земја којашто бегалците најмногу ја избегнуваат. Како мала земја, економски неразвиена, немаат голем интерес да останат тука. Македонија е само транзит земја и многу мал дел од нив остануваат. Затоа не е ништо страшно да се работи на интеграцијата на тие коишто решиле, или имаат намера да останат. Тоа е целта, да се види дека во различностите всушност постојат многу повеќе сличности и заеднички работи кои младите можат да ги делат меѓу нив“, нагласува Реџепи.
Конечните идеи на овие млади луѓе ќе продолжат да се натпреваруваат со идеи од цела Европа.
„Тие остануваат сами како во кафез, а ние си одиме дома каде некој не чека“
Катерина Димовска, студентка по социјална работа и политика при институтот „Мајка Тереза “ во Скопје беше дел од работилницата што се одржа токму во транзитниот центар „Табановце“. Имајќи ја приликата да го види начинот на живот на неговите „жители“, вели дека излегла како личност со поголема свест.
„Ние пред да дојдеме во кампот не бевме свесни со што се се соочуваат и какви препреки имаат. Тоа ми беше еден предизвик, да одам и да се обидам да помогнам за нивна интеграција“, вели оваа студентка.
Целта на нивната идеја, појасни таа, е да ги извадат бегалците и мигрантите од кампот и да ги однесат во самите градови каде заедно ќе делат чај, кој го нарекле „Хабиби дринк“.
„Целта ни беше да се помешаат културите и за некој друг бегалец кога ќе дојде да се чувствуваат пријатно“, појасни таа.
На идејата заедно работеле со Кристина Михајловска, претседателка на Асоцијацијата на студенти по социјална работа. Иако нивната идеја не продолжи во наредното ниво на натпреварот, тие имаат силна желба да ја реализираат.
Јована Ќерасимовска, Катерина Димовска, Анѓела Цениќ и Кристина Михајловска
„На нас младите не ни пречи никој. Ние би сакале да сме заедно и да промовираме различни култури, прифаќаме различна култура и би сакале и ние нашата да можеме да ја преставиме на некој. Но, општо Балканот и менталитетот на постарите генерации кои се поконзервативни и кои сакаат само една култура да постои, пример во Македонија да има само една култура, а другите да не се впечатливи, тоа е мислење кое ние младите не можеме да го смениме, но можеме нашите идни генерации да ги учиме нешто што ние сега сакаме да го промовираме. Така што, со постарите генерации не можеме ништо да смениме, ама можеме да направиме нешто подобро за идните“, смета Михајловска.
Нивната колешка од Србија, Анѓела Цениќ своето искуство во транзитниот центар „Табановце“ го оценува како уникатно. Таа и претходно ги среќавала овие луѓе – на границите и по автобуските станици, но никогаш не поразговарала со нив.
„Јас сум запрепастена колку се тие позитивни и покрај се што им се случуваше. Нема да ги ставам во некоја посебна категорија, но едноставно ние никогаш нема да можеме да се споредиме со нив затоа што немаме иста позадина. Сфаќаш дека тие остануваат тука сами како во кафез, а ние одиме дома и знаеме дека некој не чека. И тоа е тој момент кога сфаќаш колку имаш среќа. Секако, не велам дека не се ни тие среќни бидејќи спасиле жива глава, но е многу поинаку. Емотивно го доживеав овој камп и целата работилница, и навистина прво самата си ја подигнав свеста и сфаќам дека ќе можам во иднина да работам со овие луѓе“, забележува Цениќ.
Емилија Петреска
-
Lufta për shoqëri më të mirë i afroj të rinjtë dhe refugjatët në Maqedoni
17/03/2018- LAJME, QYTETARË
Refugjatët dhe emigrantët nuk janë asgjë më pak se qytetarë të zakonshëm. Ata me vete e bartin barrën e kilometrave të kaluara duke u arratisur nga kërcënimet e mundshme për jetën e tyre dhe mos pasjen e një ardhmërisë së sigurt në vendet e tyre. Megjithatë, ata nuk janë pa mendim pozitiv se një ditë gjithçka do të jetë më mirë. Pikërisht qëndrueshmëria dhe guximi i tyre, ju shërbeu si inspirim shumë të rinjve nga Maqedonia tu lindin ide për fushata me të cilat do tu dalin në ndihmë me qëllim, të integrohen në shoqëri.
Jovana Qerasimovska nga Kërçova, është vajzë e cila për vete thotë se prej çdo herë ka dashur të marrë pjesë në ndryshime shoqërore. Vullneti i saj të luftojë për të drejtat e dikujt e ka motivuar të realizojë kontaktin e saj të parë me një pjesë të personave të cilët këtë periudhë qëndrojnë në qendrën transitore “Vinojug” në Gjevgjeli. Ajo kishte rastin së bashku me ta, të punojë në fushatën e cila në rast se do të realizohet do të ndihmojë në integrimin e tyre në shoqërinë maqedonase.
“Ata janë njerëz të rëndomtë, ata janë njëlloj si ne. Isha shumë e impresionuar nga vajza që ishte me ne, Sana, gjatë trajnimit tonë. Ishte një liderë, çfarë inteligjence… Me të vërtet unike. Më motivoi tregimi i saj, sepse ia kishte dalë aq shumë të durojë, të jetë e fuqishme për familjes e saj për vete, ndërsa silleshim tmerrshëm ndaj tyre”, sqaron Qerasimovska për përshtypjet e saj nga punëtoria.
Ideja e grupit të saj është të krijojë një ueb faqe për të rinj të cilët do të iniciojnë iniciativë për kremtimin e Ditës internacionale për inkluzion ashtu që nëpërmjet kësaj do të shpërndahen fotografi nga aksione për inkluzion, duke përdorur hashtag të identifikueshëm, të njohur.
Motivimi për tu bashkëngjitur në një trajnim të këtillë, thotë se është përvoja e keqe në kufirin me Serbinë ku ka qenë dëshmitare e trajtimit të keq ndaj një familje refugjatësh. Për qytetin prej nga vjen, nga ana tjetër, nuk besoj se janë mendje hapur dhe se janë të hapur për diskutim për tema të këtilla.
“Një gjë është ta shohësh këtë në televizion, por kur e sheh në vetë të parë është e keqe dhe pikëlluese, asnjëherë nuk dua të përsëritet, dikush të ndihet ashtu”, tha me vendosmëri Qerasimovska.
Ajo është vetëm një nga mbi 50 të rinj nga Maqedonia të cilët muajin e kaluar janë njoftuar me sfidat dhe problemet që i kanë refugjatët dhe emigrantët, si dhe me azil kërkuesit në shtet. Organizata joqeveritare “Legis” dhe Agjencia Nacionale për Programe Arsimore Evropiane dhe Mobilitet mbajti punëtori tre ditore në Gjevgjeli, në qendrën transitore “Tabanovc” në Kumanovë dhe në Shkup. Ata kishin për qëllim t’i pasurojnë shkathtësitë e këtyre të rinjve, duke ju mundësuar kontakt të drejtpërdrejtë me refugjatë dhe emigrantë të cilët qëndrojnë në shtet.
Sipas Jasmin Rexhepi nga “Legis”, me trajnimet e këtilla veprohet në mënyrë parandaluese ndaj ksenofobisë, racizmit dhe i kundërvihemi radikalizmit, ndërsa, njëkohësisht, punohet në drejtim të integrimit të këtyre njerëzve. Kanë konstatuar se të rinjtë pranojnë qëndrime të caktuara nga mediat, por kanë një pasqyrë shumë më ndryshe kur do të bien në kontakt të drejtpërdrejtë me vetë refugjatët.
Nga punëtoria në Gjevgjeli
“Duhet të dimë se Maqedonia, për dallim nga shtetet të tjera në Evropë, ose në rutën e refugjatëve, është shtet të cilin refugjatët më tepër e evitojnë. Si shtet i vogël, ekonomikisht i pa zhvilluar, nuk kanë interes të madhe të qëndrojnë këtu. Maqedonia është vetëm vend transit dhe një pjesë shumë e vogël e tyre qëndrojnë këtu. Prandaj nuk është e tmerrshme të punohet në drejtim të integrimit të atyre që kanë vendosur të qëndrojnë, ose kanë për qëllim të qëndrojnë. Ky është qëllimi, të shihet se në ndryshimet në fakt ekzistojnë shumë më tepër ngjashmëri dhe gjëra të përbashkëta të cilat të rinjtë mund t’i ndajnë ndërmjet tyre”, thekson Rexhepi.
Idetë përfundimtare të këtyre të rinjve do të vazhdojnë të garojnë me idetë e gjithë Evropës.
“Ata ngelin vetëm si në kafaz, ndërsa ne shkojmë në shtëpi ku na pret dikush”
Katerina Dimovska, studente e punëve sociale dhe politikës sociale pranë Institutit “Nënë Tereza” në Shkup ishte pjesë e punëtorisë që u mbajt pikërisht në qendrën transitore “Tabanovc”. Duke pasur rastin të shohë mënyrën e jetës të “banorëve” të saj, thotë se ka dalë si person me vetëdije më të madhe.
“Ne, para se të vinim në kamp nuk ishim të vetëdijshëm se me çfarë përballen dhe çfarë pengesa kanë. Kjo paraqiste një sfidë për mua, të shkoj dhe të përpiqem të ndihmoj në integrimin e tyre”, thotë një studente.
Qëllimi i idesë të tyre, sqaroi ajo, është t’i nxjerrin refugjatët dhe emigrantët nga kampi dhe t’i çojnë në qytete ku së bashku do të shpërndajnë çaj, të cilin e kanë quajtur “Habibi drink”.
“Qëllimi jonë ishte të ndryshohet kultura dhe ndonjë refugjat tjetër kur të vijë të ndihet këndshëm”, sqaroi ajo.
Në lidhje me idenë kanë punuar së bashku me Kristina Mihajllovksa, kryetare e Asociacionit të Studentëve të Punës Sociale. Edhe pse ideja e tyre nuk vazhdoi në nivel tjetër të garës, ato kanë dëshirë të fuqishme ta realizojnë.
Jovana Qerasimovska, Katerina Dimovska, Angjela Ceniq dhe Kristina Mihajllovska
“Ne të rinjve nuk na pengon askush. Ne duam të jemi bashkë dhe promovojmë kulturat e ndryshme, pranojmë kultura të ndryshme dhe do të kishim dashur edhe ne tonën të mund t’ia paraqesim dikujt. Por, në përgjithësi në Ballkan edhe mentaliteti i gjeneratave më të moshuara të cilët janë më konzervativ dhe të cilët dëshirojnë të ekzistojë vetëm një kulturë, për shembull në Maqedoni të ketë vetëm një kulturë, ndërsa të tjerët të mos jenë shumë të dukshëm, ky është mendim të cilin ne të rinjtë nuk mund ta ndryshojmë, por gjeneratat tonë të ardhshme mund t’i mësojmë diçka, të cilën ne tani dëshirojmë ta promovojmë. Kështu që, me gjeneratat më të moshuara nuk mund të ndryshojmë asgjë, mirëpo, mund të bëjmë diçka më të mirë për të ardhmen”, konsideron Mihajllovska.
Kolegia e tyre nga Serbia, Angjella Ceniq, përvojën e saj në qendrën transitore “Tabanovc” e vlerëson si unike. Ajo edhe paraprakisht është takuar me këta njerëz – në kufijtë dhe nëpër stacionet e autobusëve, por asnjëherë nuk ka biseduar me ata.
“Unë jam e befasuar se sa pozitiv janë ata edhe përpos asaj që ju ka ndodhur. Nuk do t’i vendos në ndonjë kategori të veçantë, por thjesht ne asnjëherë nuk mund të krahasohemi me ata, sepse nuk kemi prapavijë të njëjtë. Kupton se ata ngelin vetëm si në kafaz, ndërsa ne shkojmë në shtëpi ku na pret dikush Dhe pikërisht ky është ai çasti kur kupton se me fat je. Sigurisht, nuk them se edhe ata nuk janë me fat, sepse kanë shpëtuar kokën, por megjithatë është shumë më ndryshe. Në mënyrë emocionale e përjetova këtë kamp dhe të gjithë punëtorinë, dhe vërtet fillimisht vetë e rrita vetëdijen time dhe kuptoj se në të ardhmen do të mund të punoj me këta njerëz”, thotë Ceniq.
Emilija Petreska
