Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Рубриката #ШтоТиТежи постои за одговарање конкретни прашања што ги мачат младите. Група на психолози-психотерапевти ќе дадат стручно мислење и совет на прашања поставени од страна на нашите читатели, а прашањата и одговорот на психологот секој четврток ќе бидат објавувани на нашиот сајт, секако анонимно.
Здраво, слободно можам да кажам дека имам многу пријатели со кои сум различно близок, првично многу луѓе мене ме сметаат за близок и ми се доверуваат, додека јас не ги сметам нив за толку блиски и од една страна, не сум врзан за нив, воопшто не чувствувам дека имам доверба или потреба од нив (колку и да звучи грубо). Од друга страна, ми е криво што не сум поотворен со нив и не разговарам толку лесно со никој за мојот приватен живот, особено љубовниот.
Сето тоа е затоа што тие се стрејт, а јас не, и едноставно во никој не стекнувам доверба да кажам за тоа или ми е страв што ќе биде. Не ни размислувам воопшто за „coming out“, а со текот на времето сам себе си чувствувам притисок дека треба да кажам првично колку да можам на раат да правам муабет и не знам во кој правец да размислувам тука…
На кого е паметно да му кажам, дали да земам во предвид колку се тие спремни за да ме прифатат, дали ќе ги изгубам и сл. Чувствувам потреба да знаат бидејќи јас конечно се прифатив себеси, во смисла дека тоа што сум таков каков што сум е најнормално, не сакам на мене да гледаат како нешто да ми фали…
Што да земам во предвид кога на една личност планирам да и кажам за мене, односно дека не сум стрејт?
Здраво,
Ти благодарам што го сподели тоа што ти тежи.
Родовата припадност и сексуалната ориентација е нешто што е дел (аспект) на секоја личност. Процесот на прифаќање на сопствената сексуална ориентација е понекогаш исполнет со несигурности. Кога ја прифаќаме сопствената сексуална ориентација, се чувствуваме спокојно со себе. Низ овој процес е добро да се помине со поддршка од другите луѓе, но реално е и да ни треба повеќе време да се почувствуваме подготвени тоа да го споделиме со околината.
Она што е значајно е дека можеме да си бидеме најпрво поддршка на самите себе, потсетувајќи се дека не сме ниту сами, ниту единствени во таква ситуација. Од твоите одговори може да се забележи дека и самиот наоѓаш начини со помош и самопомош да се справиш со некои проблеми. Моежби еден начин на самоподдршка е да се потсетиш што ти помогнало при надминување на некои проблеми во минатото, како социјалната анкциозност која ја споменуваш.
Сексуалната ориентација влијае и на начинот на кој се однесуваме, а секако и на релациите кои ги развиваме. Затоа и можат да ни се случат оддалечувања од пријателите или да сме помалку отворени во споделувањата кон нив, бидејќи ние не сме самите најотоврени, односно, ние сме прикриении не споделуваме доволно. Ова го поврзувам со твоето толкување за односот со пријателите.
„Cooming out“-от е длабок личен процес, што значи дека може да потрае подолго време. (Претставува соопштување на пријателите, семејството и заедницата за најчесто хомосексуална или друг тип на сексуална ориентација). Првиот чекор е прифаќање на сопствената сексуална ориентација. Потоа следува процес на споделување во околината.
Многу е значајно при овој процес да размислиш за тоа кои се твоите системи на поддршка во средината околу тебе. Под систем на поддршка подразбираме мрежа на луѓе во нашата околина кои можат да ни пружат помош и поддршка во случаи кога ни е тешко и минуваме низ различни лични процеси. Таа помош и поддршка може да биде конкретна/ материјална, но и емотивна. Размисли кои луѓе го градат твојот систем на поддршка. Наведуваш дека имаш добра комуникација со твоите родители и брат. Тие можат да бидат твоите „блиски“ луѓе кои ќе те поддржат. Партнерот, другарите и пријателите се исто така дел од системот на поддршка, тие се тука за нас и можеме да им се обратиме. Бидејќи споделуваше дека тие ти се доверуваат, можеби би те поддржале кога ти би им се обратил за поддршка во овој твој личен процес.
Многу е значајно да се побара и стручна, психолошка помош, која ќе го олесни овој процес и исто така ќе биде поддршка.
Исто така во нашава држава, постојат и неколку организации кои се активни во рамки на LGBTIQ заедницата и нудат различни видови правна, стручна и психолошка помош. Можеш да им се обратиш за совет и поддршка, за да не го носиш самостојно овој терет.
Иако многу луѓе околу тебе можат да ти се чинат поддржувачки, самото отворање и соопштување може да биде вознемирувачко за некои од нив.
Ќе наведеме неколку препораки кои би можел да ги имаш предвид при овој процес:
- Направи го тоа кога ќе се почувствуваш подготвен и без притисок од друга личност
- Направи план на чекори и активности кои сакаш да ги направиш
- Размисли кои се твоите луѓе кои го градат системот на поддршка
- Употреби ги сопствените начини на самопомош кои ти помогнале во минатото и размисли за некои нови
- Земи во обзир дека лицето пред кое се „отвораш“ може да се вознемири од информацијата
- Обиди се да ја антиципираш/предвидиш реакцијата на другите кога би ја дознале информацијата
- Размисли дали имаш доверба во тоа/тие лица и какви се нивните ставови за различни сексуални ореинтации
- Секој има свој семеен и/или социјален контекст и најдобро си ги знае сопствените односи, па она што важи во еден случај, не мора да биде значајно во друг
- Не дозволувај да се дефинираш единствено според својата сексуална ориентација, бидејќи си многу повеќе од тоа како личност.
- Сподели ја информацијата со личности кои ќе ја почитуваат твојата приватност и ако треба јасно нагласи им го тоа.
- Сподели со пријател/ли на кого/кои му веруваш и кои ќе ти бидат поддршка во процесот
- Можно е да се изненадиш од реакциите на луѓето, не дозволувај тоа да те резочара или обесхрабри
- Прифаќањето на состојбата од страна на другите е исто така процес кој бара време и трпение
- Земи ги во обзир просторот и времето на споделување на содржината
- Охрабри ги другите споделувајќи дека имаш довреба во нив, и дека знаеш дека им значиш исто колку што и тие тебе
- Сподели со блиските луѓе дека очекуваш да бидат крај тебе додека минуваш низ овој процес.
Верувам дека споделивме корисни информации и дека со овие перпораки ти дадовме идеја и охрабрување за преземање на идни чекори.
Одговара Ана Попризова, училиштен психолог, психотерапевт и тренер во Гешталт Институт „Синергија“ – Скопје
-
ÇfarëTëRëndon: Si t’i them dikujt që nuk jam strejt
Rubrika # ÇfarëTëRëndon ekziston që t’i përgjigjet pyetjeve specifike që i shqetësojnë të rinjtë. Një grup i psikologëve-psikoterapeutëve do të japin mendimin profesionale dhe këshilla për pyetjet e bëra nga lexuesit tanë dhe pyetjet dhe përgjigjet e psikologut do të postohen në faqen tonë çdo të enjte, gjithsesi në mënyrë anonime.
Përshëndetje, lirisht mund të them që kam shumë miq me të cilët kam afërsi të ndryshme, fillimisht shumë njerëz më konsiderojnë të afërt dhe më besojnë, ndërsa unë nuk i konsideroj aq të afërt dhe nga njëra anë nuk jam i lidhur aspak me ta. Aspak nuk ndiej se kam besim ose nevojë për ta (sado e ashpër të duket kjo). Nga ana tjetër, është për të ardhur keq që nuk jam i hapur me ta dhe nuk flas aq lehtë me askënd për jetën time private, veçanërisht atë të dashurisë.
E gjitha është sepse ata janë strejt, ndërsa unë nuk jam, dhe thjesht nuk kam besim në askënd që t’i tregoj për këtë ose kam frikë se çfarë do të ndodhë. Unë as nuk mendoj fare për “coming out”, dhe me kalimin e kohës ndiej presion në vete se duhet të tregoj si për fillim të mund të bëj bisedë në gjendje të rehatshme dhe nuk di se në cilin drejtim të mendoj këtu …
Kujt do ishte gjë e mençur t’i them, a të kem para sysh sa janë ata të gatshëm të më pranojnë, vallë do ti humb apo diçka ngjashëm. Ndjej nevojën që duhet ta dinë, sepse më në fund e kam pranuar veten time, në kuptimin që jam ashtu siç jam është më se normale, nuk dua të më shohin sikur më mungon diçka …
Çfarë duhet të marr para sysh kur planifikoj t’i them një personi për mua, respektivisht atë se nuk jam strejt?
Përshëndetje,
Faleminderit që ndatë atë që ju rëndon.
Përkatësia gjinore dhe orientimi seksual është diçka që është pjesë (aspekt) i çdo personi. Procesi i pranimit të orientimit seksual personal ndonjëherë shoqërohet me pasiguri. Kur pranojmë orientimin tonë seksual, ndihemi të qetë me veten. Është mirë të kalojmë në këtë proces me mbështetjen e njerëzve të tjerë, por është gjithashtu realiste që na duhet më shumë kohë për tu ndier të gatshëm ta ndajmë atë me rrethin.
Ajo që është e rëndësishme është që së pari mund të jemi mbështetës të vetvetes, duke kujtuar vetveten se ne nuk jemi vetëm, e as të vetëm në një situatë të tillë. Nga përgjigjet tuaja mund të vërehet se edhe vetë gjen mënyra për ta ndihmuar veten dhe të merresh me disa probleme. Ndoshta një mënyrë e vetë-mbështetjes është të kujtohesh se çfarë të ka ndihmuar gjatë tejkalimit të disa problemeve në të kaluarën, si ankthi social të cilin e përmend.
Orientimi seksual ndikon gjithashtu në mënyrën se si sillemi, dhe natyrisht marrëdhëniet që zhvillojmë. Prandaj edhe mund të ndodhin largime nga miqtë ose të jemi më pak të hapur ndaj ndarjes së problemeve me ta, sepse as ne vetë nuk jemi aq të hapur, jemi të fshehur dhe nuk ndajmë aq sa duhet. Këtë po e lidh me interpretimin tënd të marrëdhënies me miqtë.
„Cooming out“ është një proces i thellë personal, që do të thotë se mund të zgjasë një kohë më të gjatë. (Paraqet njoftim të miqve, familjes dhe komunitetit më shpesh për orientim homoseksual ose lloj tjetër të orientimit seksual). Hapi i parë është të pranosh orientimin personal seksual. Pastaj vjen procesi i njoftimit të rrethit.
Është shumë e rëndësishme në këtë proces të mendoni se cilat janë sistemet tuaja mbështetëse në mjedisin përreth jush. Me anë të një sistemi mbështetës nënkuptojmë rrjet njerëzish në mjedisin tonë të cilët mund të ofrojnë ndihmë dhe mbështetje kur e kemi vështirë dhe kalojmë nëpër procese të ndryshme personale. Kjo ndihmë dhe mbështetje mund të jetë konkrete/materiale, por edhe emocionale. Mendoni se cilët njerëz e ndërtojnë sistemin tuaj të mbështetjes. The se ke komunikim të mirë me prindërit dhe vëllain tënd. Ata mund të jenë njerëzit tënd “të ngushtë” që do të të mbështesin. Partneri, shokët dhe miqtë janë gjithashtu pjesë e sistemit të mbështetjes, ata janë këtu për ne dhe ne mund t’u drejtohemi atyre. Pasi the se ata të besojnë, ndoshta do të të mbështesin kur do t’i drejtoheshit për mbështetje në këtë proces tuaj personal.
Është shumë e rëndësishme të kërkohet ndihmë profesionale, psikologjike që do ta lehtësojë këtë proces dhe gjithashtu do të jetë mbështetje.
Gjithashtu në vendin tonë, ekzistojnë disa organizata që janë aktive brenda komunitetit LGBTIQ dhe ofrojnë lloje të ndryshme të ndihmës juridike, eksperte dhe psikologjike. Ti mund t’u drejtohesh për këshilla dhe mbështetje, që të mos ta mbash vetë këtë barrë.
Ndërsa shumë njerëz përreth jush mund të duken mbështetës, hapja dhe komunikimi me ta mund të jetë shqetësues për disa prej tyre.
Këtu janë disa rekomandime që mund ti marrësh parasysh në këtë proces:
- Bëje këtë kur të ndjehesh gati dhe pa presion nga një person tjetër
- Bëj plan me hapa dhe aktivitete që dëshiron t’i bësh
- Mendo se cilët janë njerëzit tënd që ndërtojnë sistemin e mbështetjes
- Përdor mënyrat tënde të vetë-ndihmës që të kanë ndihmuar në të kaluarën dhe mendo për disa të reja
- Ki para sysh se personi para të cilit do të “hapeni” mund të jetë i mërzitur nga informacioni
- Mundohu të parashikosh reagimin e të tjerëve kur ata ta mësojnë informacionin
- Mendo nëse i beson atij personi /ave dhe cilat janë pikëpamjet e tyre për orientime të ndryshme seksuale
- Çdo kush ka një kontekst familjar dhe/ose shoqëror dhe i dinë më së miri marrëdhëniet e tyre, kështu që ajo që vlen në një rast nuk duhet të jetë domethënëse në një tjetër.
- Mos lejo që të definohesh vetëm nga orientimi tënd seksual, sepse je shumë më tepër se kjo si personalitet.
- Ndani informacionin me njerëzit që do ta respektojnë privatësinë tuaj dhe nëse është e nevojshme theksojani atyre.
- Ndaj me një mik të cilit i beson dhe i cili do t’ju mbështesë në proces
- Është e mundshme të befasohesh nga reagimet e njerëzve, mos lejo që kjo të të dëshpërojë ose dekurajojë
- Pranimi i gjendjes nga të tjerët është gjithashtu një proces që kërkon kohë dhe durim
- Merre parasysh hapësirën dhe kohën e ndarjes së përmbajtjes
- Inkurajoni të tjerët duke shprehur se keni besim tek ata, dhe se e di që ke rëndësi për ata po aq sa ata për ty.
- Ndaje me njerëzit e afërt që pret të jenë pranë teje ndërsa kalon në këtë proces.
Besoj se kemi ndarë informacione të dobishme dhe se me këto rekomandime të kemi dhënë ide dhe inkurajim për t’i ndërmarrë hapat e ardhshëm.
Anna Poprizova, psikologe shkollore, psikoterapiste dhe trajner në Institutin Gestalt “Synergy” – Shkup