Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Овогодишниот буџет за студентски стандард е за 18% поголем од ланскиот и ќе изнесува 30 милиони евра. Ќе се работи на закон за студентска работа, дигитализација на учебниците и ЈСП картичката, како и донесување на предлог-законите за средношколско и студентско организирање. Студентите имаат потреба од зголемена и конкретна евалуација на универзитетските управи и на државните и на приватните универзитети, од зголемување на опсегот на бесплатниот студентски превоз на приватните универзитети и во другите студентски градови, како и од зголемување на опсегот на студенти кои ќе го користат студентскиот оброк.
Ова беше кажано по денешната средба на министерката за образование и наука Весна Јаневска со претставници на Националното студентско тело, Сојузот на средношколци и Форумот за образовни промени, на која се дискутираше за заедничките приоритети во 2025 година.
Берин Мухамед, претставник од Сојузот на средношколци, рече дека за првпат студентите и средношколците во државата седнаа на иста маса и спремија акциски план за новата 2025 година, со заеднички цели.
„Со овие цели излеговме и ние и студентите, со два нови предлог-закони за средношколско и студентско организирање. Истовремено, во оваа дискусија зборувавме и за кариерното советување кое ни е потребно и во средното образование и во високото, кое ќе дојде во сила со новиот закон“, истакна Мухамед.
Додека, претседавачот на Националното студентско тело Александар Николовски посочи дека за првпат ќе се работи на закон за студентска работа со која, според него, студентите дополнително ќе може да допринесуваат во текот на студиите за подобрување на економијата.
„Двата закони за студентски ученички стандард се веќе подготвени, треба уште еднаш да ги видиме и да ги донесеме во текот на следната година. Повеќето нивни барања ќе бидат исполнети во најбрз можен рок, некои ќе бидат малку одложени“, рече Јаневска.
Фото: МОН
Како што информираше таа, денеска се префрлени 120 милиони денари на ЈСП, со што се продолжува бесплатниот градски превоз на студентите во Скопје. Продолжува и реконструкцијата на студентските домови „Кузман Јосифовски – Питу“ и „Стив Наумов“ кои, според Јаневска, ќе бидат завршени до крајот на следната студентска година.
„Продолжува кредитната линија за да ги реновираме сите (н.з. студентски домови) до еден кои им требаат на студентите. Приоритетите во однос на високото образование ќе бидат промена на законот кој ќе овозможи подобрување и на квалитетот во образованието. Бројните, навистина премногу, студентски програми ќе треба да се ревидираат, дел од нив да се стават во мирување, дел од нив да се укинат, но ова го работиме заедно со универзитетите кои имаат автономија. Секако, дел од тие програми ќе бидат модернизирани според потребите за студентите и потребите на пазарот на труд. Во овој момент општините прават анализа на пазарот на труд и за упис во средно образование, но и за упис во високо образование“, наведе министерката.
Таа, исто така, наведе дека во моментов во МОН се прават анализи за тоа колку би чинело ако се прошири опсегот на студентскиот оброк. Како што рече, тоа го бараат студентите, а значи дека дел од нив кои се вклучени на пазарот на труд по минимални заработки би требало да добијат студентски оброк.
„Во министерството има големо расположение и волја тоа да се оствари, мислам дека до крајот на овој месец или евентуално во февруари ќе ја имаме и таа анализа и ќе седнеме дефинитивно да се договориме за сето тоа. Но, нека биде тоа и од следната година, тие секако ќе ги добијат тие средства кои се предвидени за нив“, истакна таа.
Додека, во однос на другите степени на образование (основно и средно), Јаневска посочи дека приоритет ќе биде континуирано и постепено воведување на целодневна, едносменска настава, оптимизација на мрежата на училиштата, како и дека веќе се изработуваат новите програми и планови за гимназиското образование.
„Денес имав средба со Центарот за средно стручно образование поради новиот закон кој помина на крајот на минатата година. Потребна е нова концепција, многу правилници кои треба да се донесат“, забележа министерката.
Исто така, во новиот закон за средно образование, кој во моментот е повлечен, а Јаневска рече дека очекува многу брзо повторно да се најде во собраниска процедура, предвиден е нов модел на матура. Според него, средните стручни училишта ќе полагаат средна стручна државна матура соодветно на општо образовните предмети кои ги слушаат по наставен план и програма и тој е помал од оние на гимназиските, објасни министерката.
„Гимназиските ќе си полагаат гимназиска државна матура и на тој начин и едните и другите ќе можат доколку сакаат да се запишат во странство. Оние што ќе полагаат средно стручна матура ќе можат без приемен испит да се запишат на сродните факултети. Пример, од електромашинско училиште и на машински и на електро, но ако сакаат да се запишат на медицина или филозофија, ќе треба да полагаат државна гимназиска матура. Значи, одлуката е нивна“, раскажа таа.
Полагање на државна матура / Фото: МОН
Исто така, како што посочи, од МОН ќе направат силни напори матурата да ја спроведат регуларно и по закон.
„Знаете дека досега, од разноразни причини, матурските оцени не беа сосема реални, да не повторуваме зашто и како. Оваа година предвидуваме матурата да биде изведена во големи простори, значи амфитеатри од универзитетите за кои Државниот испитен центар е во преговори со универзитетите, освен во помалите училишта каде што има по 30 или 50 матуранти и матурата ќе може да се одвие и во училиштата“, појасни Јаневска.
Со претставниците на младите, рече, се договориле и да почнат кампања за значењето на образованието и вредносниот систем. Ќе ја направат заеднички, а во неа генерално ќе учествуваат „оние кои се многу успешни и кои на своите пријатели, соврсници ќе им кажат што значи да се има знаење, компетенции, вештини“.
„Ќе се вклучат и МОН и наставниците. Верувам дека дел од таа кампања ќе биде посветена на тоа што значи матурата и што значи заокружување на средното образование“, истакна министерката.
Образованието не е главен приоритет на државата, студентите треба солидарно да го креваат стандардот
Ангела Петкова
-
Ligje të reja, digjitalizim, vlerësim i administratave të universiteteve – Plani i veprimit të gjimnazistëve, studentëve dhe MASH-it për vitin 2025
Buxheti i këtij viti për standardin e studentëve është 18% më i lartë se ai i vitit të kaluar dhe do të arrijë në 30 milionë euro. Do të punohet për ligj për punë studentore, digjitalizimin e teksteve shkollore dhe kartelën e NQP-së, si dhe miratimin e projektligjeve për organizimin e shkollës së mesme dhe atë studentor. Studentët kanë nevojë për një vlerësim të shtuar dhe konkret të administratave universitare si në universitetet shtetërore ashtu edhe ato private, për rritjen e gamës së transportit publik falas për studentët në universitetet private dhe në qytetet e tjera studentore, si dhe për zgjerimin e mundësive për studentët që do të përdorin racionin studentor.
Kjo u tha gjatë takimit të sotëm të ministres së Arsimit dhe Shkencës, Vesna Janevska, me përfaqësues të Trupit Kombëtar Studentor, Unionit të Nxënësve të Shkollave të Mesme dhe Forumit për Ndryshime në Arsim, ku u diskutua për prioritetet e përbashkëta për vitin 2025.
Berin Muhamed, përfaqësues nga Unioni i Nxënësve të Shkollave të Mesme, tha se për herë të parë studentët dhe shkollat e mesme në vend u mblodhën në të njëjtën tavolinë dhe përgatitën një plan aksional për vitin e ri 2025, me qëllime të përbashkëta.
“Me këto synime ne dhe studentët dolëm me dy projektligje të reja për shkollën e mesme dhe organizimin studentor. Në të njëjtën kohë, në këtë diskutim folëm edhe për këshillimin për karrierë që na nevojitet si në arsimin e mesëm ashtu edhe në atë të lartë, i cili do të hyjë në fuqi me ligjin e ri”, tha Muhamedi.
Ndërkaq, kryetari i Trupit Kombëtar të Studentëve, Aleksandar Nikolovski, tha se për herë të parë do të punohet në ligjin për punën studentore, me të cilin sipas tij, studentët do të mund të kontribuojnë në mënyrë shtesë gjatë studimeve për përmirësim e ekonomisë.
“Tashmë janë përgatitur dy ligjet për standardet studentore, duhet t’i shohim edhe një herë dhe t’i miratojmë gjatë vitit të ardhshëm. Shumica e kërkesave të tyre do të përmbushen sa më shpejtë të jetë e mundur, disa do të vonohen pak”, tha Janevska.
Siç informoi ajo, sot janë transferuar 120 milionë denarë për NQP-në, duke vazhduar kështu transportin publik falas për studentët në Shkup. Po ashtu, vazhdon rikonstruimi i konvikteve studentore „Kuzman Josifovski – Pitu“ dhe „Stiv Naumov“, të cilat, sipas Janevskës, do të përfundojnë deri në fund të vitit të ardhshëm studentor.
“Vazhdon linja kreditore për të rinovuar të gjitha (konvikte studentore) që u nevojiten studentëve. Prioritetet në lidhje me arsimin e lartë do të jenë ndryshimi i ligjit që do të mundësojë përmirësimin e cilësisë në arsim. Programet e shumta studentore, me të vërtetë të shumta në numër, do të duhet të rishikohen, disa prej tyre do të vendosen në pauzë, disa do të eliminohen, por këtë po e punojmë së bashku me universitetet që kanë autonomi. Sigurisht, disa prej atyre programeve do të modernizohen sipas nevojave të studentëve dhe kërkesave të tregut të punës. Aktualisht, komunat po bëjnë një analizë të tregut të punës dhe për regjistrimin në arsimin e mesëm, por edhe për regjistrimin në arsimin e lartë“, theksoi ministrja.
Ajo gjithashtu përmendi se aktualisht në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës po bëhen analiza për të përcaktuar se sa do të kushtonte zgjerimi i gamës së racionit studentor. Siç tha ajo, kjo është një kërkesë nga studentët, dhe do të thotë që disa prej tyre që janë të përfshirë në tregun e punës me paga minimale do të duhet të marrin racionin studentor.
“Në ministri ka disponueshmëri të madhe dhe vullnet për ta realizuar këtë, mendoj se deri në fund të këtij muaji ose eventualisht në shkurt do të kemi këtë analizë dhe do të ulem definitivisht për të rënë dakord për të gjitha këto. Por, le të jetë edhe nga viti i ardhshëm, ata patjetër do t’i marrin ato mjete që janë parashikuar për ta”, theksoi ajo.
Sa i përket niveleve të tjera të arsimit (arsimi fillor dhe i mesëm), Janevska theksoi se prioritet do të jetë implementimi i vazhdueshëm dhe gradual i mësimit tërë-ditor me një ndërrim, optimizimi i rrjetit të shkollave, si dhe përgatitja e programeve dhe planeve të reja për arsimin e gjimnazeve.
“Sot pata një takim me Qendrën për Arsimin Profesional të Mesëm për ligjin e ri që kaloi në fund të vitit të kaluar. Nevojitet një koncept i ri, shumë rregullore që duhet të miratohen“, theksoi ministrja.
Po ashtu, në ligjin e ri për arsimin e mesëm, i cili aktualisht është tërhequr, dhe që Janevska tha se pret që shumë shpejt të kthehet në procedurë parlamentare, është parashikuar një model i ri i maturës. Sipas këtij modeli, shkollat profesionale të mesme do të japin një maturë shtetërore profesionale që i përshtatet lëndëve të përgjithshme që ndjekin sipas planit dhe programit mësimor dhe ajo do të jetë më i vogël se ato të gjimnazeve, shpjegoi ministrja.
“Gjimnazistët do të japin maturën shtetërore gjimnaziste dhe kështu, si njëri grup, ashtu edhe tjetri, do të kenë mundësi që, nëse duan, të regjistrohen jashtë shtetit. Ata që do të japin maturën profesionale të mesme mund të regjistrohen pa provim pranues në fakultetet përkatëse. Për shembull, nga një shkollë e elektro-makinerisë mund të regjistrohen në fakultetet e inxhinierisë mekanike dhe elektrike, por nëse duan të regjistrohen në mjekësi ose filozofi, do të duhet të japin maturën shtetërore gjimnaziste. Pra, vendimi është i tyre”, tha ajo.
Po ashtu, siç theksoi, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës do të bëhen përpjekje të mëdha që maturën ta realizojnë në mënyrë të rregullt dhe sipas ligjit.
“E dini që deri tani, për arsye të ndryshme, notat e maturës nuk ishin plotësisht reale, nuk do të përsërisim pse dhe si. Këtë vit parashikojmë që matura të zhvillohet në hapësira të mëdha, do të thotë amfiteatra të universiteteve për të cilat Qendra Shtetërore e Provimeve është në bisedime me universitetet, përveç në shkollat e vogla ku ka 30 ose 50 maturantë dhe matura do të mund të zhvillohet edhe në shkolla”, sqaroi Janevska.
Me përfaqësuesit e të rinjve, tha ajo, janë marrë vesh që të fillojnë një fushatë për rëndësinë e arsimit dhe sistemin e vlerave. Ata do ta realizojnë këtë së bashku, dhe në të do të marrin pjesë përgjithësisht “ata që janë shumë të suksesshëm dhe që do t’u thonë miqve dhe shokëve të tyre se çfarë do të thotë të kesh dije, kompetenca dhe aftësi”.
“Do të përfshihen edhe MASH-i edhe mësimdhënësit. Besoj se një pjesë e asaj fushate do të jetë e dedikuar për të sqaruar se çfarë do të thotë matura dhe çfarë do të thotë përfundimi i arsimit të mesëm”, theksoi ministrja.
Образованието не е главен приоритет на државата, студентите треба солидарно да го креваат стандардот
Angela Petkova
