Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Синдикалците од образованието протестираа, бараа укинување на екстерното тестирање, поголем општествен статус на наставниците и гласно викаа „Стоп за лошите реформи“. Меѓувремено и се расправаа меѓусебно. Во 2015 се случи штрајк на СОНК, а истата година даде нов импулс во само-организирањето на вработените во образованието. Покрај Студентски и Средношколски пленум, се појавија и Наставнички и Професорски пленум – неформални организации кои, со време, прераснуваат во синдикати, репрезенти на просветни работници. Сите синдикати имаат одделни заложби и идеи, постојат и несогласувања, но заемно се согласни – платите на наставниците мора да се покачат до задоволително ниво.
Платите беа актуелизирани со Предлог-буџетот за 2018, презентиран од Министерството за финансии. Како транфери до ЕЛС планирани се 17,9 милијарди денари, што е 5,2 % повеќе во однос на 2017. Во овие рамки се и средства за зголемување на платите на вработените во основно, средно образование и градинките за 5%, почнувајќи од септемвриската плата 2018.
Наставничкиот пленум (НП) изрази незадоволство од оваа најава. Посочија, платите на просветните работници се меѓу најниските во регионот, а не добиваат и поволности. Пример, наставниците не добиваат надоместоци за прекумерна работа која неретко се одвива и за викенди, па оттука, реагираа тие, зголемување за 5% ниту ќе ги мотивира наставниците, ниту би се подобрил квалитетот на наставниот процес, ниту суштински би го подобри животниот стандард на таргетираните.
„Доколку буџетот е празен, советуваме мерките за штедење да се остварат преку редукција на гломазната администрација во сектори каде реално нема потреба од толкав број административци, а не преку грбот на секторот образование каде училиштата се’ уште сe соочуваат со недостаток на стручни кадри: педагози, психолози, дефектолози и други стручни лица“, стои меѓу друго во реакцијата на НП.
Оваа реакција доаѓа во време кога се роди иницијатива за формирање Синдикат на Наставничкиот пленум (СНП). Иницијативата донесе свеж воздух за синдикалното организирање во образованието, иако деновиве се појавија и внатрешни препирки меѓу наставници пленумци. Засега нема официјални информации од Пленумот дали е воопшто нешто сериозно. Иницијативниот одбор продолжува со активности за регистрација на СНП, изготвување Статут и повик за пристапни членови.
Дел од одборот за Радио МОФ потенцира дека со формалното структурање ќе продолжи и борбата за поквалитетно образование и достоинство на наставниците.
Иницијативен одбор за формирање Синдикат на Наставнички пленум, 5 ноември
„Оваа борба ја почна НП, а преку СНП треба да се оформи широк фронт кој ќе мобилизира што поголем број наставници, без оглед дали биле, се или никојпат не биле членови на НП. Пленумот ќе продолжи да функционира во истата форма“, велат од иницијативата за СНП, потенцирајќи дека главна нивна заложба е остварување социјален дијалог за сите теми кои го засегаат образованието и положбата на наставникот.
Наставнички пленум последниве две години имаше низа несогласувања со Синдикатот за образование, наука и култура (СОНК). Реагираа дека СОНК со премолчување одобрил штетни закони без учество на фелата, како екстерното тестирање, заменски наставници, патни трошоци како дел од бруто платата…
„СОНК го напушти синдикалниот начин на дејствување и ги изневери своите членови, односно ја напушти базата и со самото тоа се делигитимира како застапник на наставниците. Како последица на тоа, дојдоа и низата штетни ‘реформи’ кои го уназадија нивото на образованието и го деградираа ликот на наставникот. СНП е одговор на потребата наставниците да бидат прифатени како партнери за социјален дијалог, особено имајќи предвид колку е сериозна и општествено одговорна нашата дејност. Образованието ја обликува иднината на општеството, и не смее да биде на неговите маргини“, нагласуваaт иницијативниот одбор.
Ги повикуваат членовите на СОНК во иднина да пристапат кон СНП, како синдикален репрезент.
Во однос на работните групи за реформите во образованието со Министерството за образование, каде голем дел се и од НП, сметаат се работи за историска можност за наставниците практичари. Да изнесат конкретни, оперативни предлози и идеи, затоа што, велат тие, досега никојпат не биле консултирани дали и на каков начин она што се става на хартија е применливо во пракса.
СОНК бара неказнивост и финансиска сигурност за наставниците
За Јаким Неделков, претседателот на СОНК, постои само еден репрезентативен синдикат – СОНК. Според него, Пленумот и Мултиетничкиот синдикат за образование (МЕСО) се релативно мал број на луѓе кои, тврди тој, согласно актуелните законските решенија, немаат право на репрезентативност и не се социјален партнер со надлежните органи.
„Наша проценка е дека оваа организација (Пленумот н.з.) е создадена со нарачка од некои политички структури, кои во тој период на штрајкот во 2015, пробуваа преку маката на наставниците, преку СОНК да си ги остварат своите цели“, вели тој.
Неделков беше доста критикуван дека во 2015, без согласност со голем дел од фелата, седна да се спогодува со МОН. Сега, тврди дека тој период бил иницијална каписла за реализација на нивните барања за укинување на казните на наставниците, по основа на екстерно тестирање. Односно „тоа беше интерветно, нешто што мораше веднаш да се заврши, затоа што за околу 4.000 наставници беше изготвено решение за парична казна“.
Спогодбата за прекин на штрајкот од 2015 меѓу раководството на СОНК и МОН
„Не запираме тука, нашите заложби се против парични казни за просветните работници. Работевме се уште на тоа, работиме и на измени на Законот за основно и средно образование, каде имаме и други барање во делот на растеретување на наставниците од оние фамозни администрирања. Тие трошат многу време. Се надевам набрзо ќе успееме да ги исфрлиме овие работи“, вели Неделков.
Го споменува и барањето за намалување на бројот на ученици во паралелки. Во многу училиштата, нагласува тој, паралелките се полупразни, особено во Источна Македонија, како и во некои рурални средини низ земјата.
„Законското решение е 24-34 во паралелка, па за таа цел се трудиме што пониско да биде тој долен праг на ученици, да за да може соодветно да се формираат паралелки и наставниците да не останат без работа. Апсолутно се стремиме да немаме никаков технолошки вишок. Тоа е прво и основно и, секако, подобрување на социјалниот статус на вработените во образованието, без разлика дали се наставници или се некои на друго работно место“, вели тој.
Јаким Неделков
За него 5% накачување на платите е многу малку за просветните работници. Ова е од аспект на тоа што просветните работници од целиот свет, нагласува, добиваат надоместок отприлика колку просечна национална плата.
„Основната плата на наставникот е нешто повеќе од 20.000 денари, што значи, реално, 5% е зголемување од 1.000 денари, што би дошло до сума до отприлика 21-22.000 денари. Тоа е сосема малку, недоволно. Не би сакал да лицитирам со цифри, сето зависи од многу работи, но потпросечната плата на национално ниво, никогаш не смее да биде платата на просветниот работник“, констатира Неделков.
МЕСО: Eкстерното е укинато, да го вратиме и достоинството на наставникот
Претседателот на Мултиетнички синдикат за образованието (МЕСО), Драге Јованоски, тврди дека СОНК во 2008 година им ги намалил платите на 30.000 луѓе. МЕСО затоа бара поинаков пристап за повисок стандард на просветните работници.
„Кога наводно ќе влезеше надоместокот за храна и превоз во платите, влезе само 20%. СОНК заедно со Никола Груевски и тие министри, им ги скрати на наставниците платите за 20-30%. Неделков нека не се прави Калеш Анѓа. Она што го скратија, ние мора да го вратиме, бидејќи професорот мора да има поголема плата од оној што чисти ѓубре, водовод итн. Во тие јавни претпријатија, вработените земаат плата по 23-24.000 денари. Ние не викаме да не добиваат толкав надоместок, меѓутоа бараме професорите да земаат поголеми плати“, забележува Јовановски од МЕСО.
Драге Јованоски
За овој синдикат се карактеристични неколку работи. Уште пред 2010 година, по нивна иницијатива, биле вратени во постојан однос над 5.000 работници. Понатаму, тврди тој, први иницирале укинување на екстерното тестирање, со директни контакти со министерката Рената Дескоска и уште некој од надлежните.
„Тестирањето беше беспредметно, бидејќи учениците ниту добиваа, ниту губеа нешто, туку едноставно беше партиска местенка за да се наместат некои учители, наставници итн., а преку малтретирање деца. Исто така, покренавме иницијатива – да им се исплатува на вработените минатиот труд, бидејќи тоа не е вградено. Таа постапка оди во овој момент и се преговара со надлежните. Едно од најважните работи е и ускладување на платите на средното и основното образование. Ќе видиме дали предвидените средства во буџетот на РМ се доволни. Треба во целост да го вратиме достоинството на наставникот, професорот, учителот. Да има дигнитет врз децата и во јавноста. Без добро платени учители, не можеме да имаме добри ученици“, забележува Јованоски.
НАкС бара нов Закон за високо образование… и обуки за синдикално организирање
Од лани, 30 октомври, професорската фела подигна Независен академски синдикат (НАкС). Го формираа најактивните луѓе од Професорски пленум, со цел почитување на академската автономија и за реетаблирање на дигнитетот на академската заедница. Но, не само на заедница на наставниот кадар, туки и сите вработени во јавните приватните институции за високо образование, во научно-истражувачките установи, вишите школи, како и студентите.
Професорката Мира Беќар од НАкС вели дека изминатиов период преокупација им бил Законот за високо образование. И како пленумци, и како синдикалци. Излегоа со предлог и сега ќе го „тераат“ во МОН, бидејќи смета ректорскиот предлог на УКИМ е со сосема спротивни концепти.
„Нашиот дише со автономија, овој другиот пропагира централизација на моќ“, вели Беќар, која е доцент и претседателка на синдикалната организација на Филолошкиот факултет ,,Блаже Конески“.
Мира Беќар
Напоменува, НАкС се залaга за повлекување на сите измени на ЗВО од 2008 до денес, па да се донесе нов, пречистен Закон кој ќе ги одрази реалните потреби и можности за напредување во академската кариера. Исто така, бараат изземање на академските (високообразовните) институции од системот на трезорско финансирање, но и отпочнување процеси за преговарање за нови колективни договори.
За нив е важнa заштитата на личниот, професионалниот и стручниот интегритет. Освен тоа, да се подобрат и условите за работа – пример, повеќе факултети се сместени во стари згради или бараки кои мирисаат на мувла, немаат соодветно греење и низ крововите лие вода при обилни дождови.
Понатаму, нема законско регулирање на партиципативно студентско организирање и демократска студентска репрезентација во високообразовните установи.
„Да не заборавиме, студентите не разбудија, од нивното учество во Пленуми, се роди идејата за поинакво организирање и меѓу нас од Професорски пленум“, нагласува професорката.
Сепак, за да има поефективно синдикално делување, смета Беќар, треба да се организираат и обуки. Сега се во фаза на учење и впивање искуство.
„Сакам да се организираат обуки, требаше веќе да има такви на крај на август. Искрено, не сме во целост запознаени како се работи синдикално. Не е тоа наивно. Си имаме професорски занимации, па треба некој да не обучи. Досега не најдовме партнер што би ги организирале обуките, не знам дали беше тоа можеби од идеолошки причини… А, смисливме и програма, и гости од регионот, да споделат искуство. Словенија, на пример, е многу развиена на оваа тема и тамошна професорка се согласи да дојде. Така што, една од идните активности би била и обуки за синдикално организирање“, вели таа.
Бојан Шашевски
*Текстот е напишан во склоп на проектот „На час“, чии активности се финансирани и се спроведуваат во партнерство со Фондација Отворено општество – Македонија. -
Nuk ka nxënës të mire pa mësimdhënës që paguhen mirë
10/11/2017 – LAJME, ARSIM
Sindikalistët e arsimit protestuan, kërkuan anulimin e testimit ekstern, status më të lartë shoqëror, të mësimdhënësve dhe zëshëm bërtisnin “Stop reformave të këqija”. Kohë pas kohe edhe grindeshin njëri me tjetrin. Në vitin 2015 ndodhi greva e SASHK, ndërsa viti i njëjtë dha impuls të ri me vetë organizimin e të punësuarve në arsim. Përpos Plenumit të nxënësve të shkollave të mesme dhe Plenumit studentor, u paraqitën edhe Plenumi i mësimdhënësve – organizata jo formale të cilat, me kohë, shndërrohen në sindikata, përfaqësues të punëtorëve të arsimit. Të gjitha sindikatat kanë angazhime dhe ide të veçanta, ka edhe mosmarrëveshje, por së bashku janë të mendimit se rrogat e mësimdhënësve duhet të rriten deri në një nivel te kënaqshëm.
Rrogat u aktualizuan me Propozim – Buxhetin për vitin 2018, të prezantuar nga Ministria e Financave. Si transferime për NJVL janë planifikuar 17.9 miliardë denarë, që është 5.2% më tepër krahasuar me vitin 2017. Në këto korniza janë edhe mjetet për rritjen e rrogave të punëtorëve në arsimin fillor, të mesëm dhe në kopshtet për 5%, duke filluar nga rroga e muajit shtator 2018.
Plenumi i mësimdhënësve ( PM) shprehu pakënaqësi nga ky paralajmërim. Thanë se rrogat e punëtorëve arsimor janë ndër më të ulëtat në rajon, ndërkaq nuk fitojnë edhe volitshmëri. Për shembull, mësimdhënësit nuk marrin kompensim për punën jashtë orarit të rregullt të punës që jo rrallë herë zhvillohet edhe gjatë vikendeve, dhe së këndejmi, reagojnë ata, rritja prej 5% as që do ti motivojë mësimdhënësit, as nuk do të përmirësojë cilësinë e procesit arsimor, as në esencë nuk do të përmirësojë standardin jetësor të grupit të targetuar.
“Nëse buxheti është i zbrazët, këshillojmë masat për kursim të realizohen nëpërmjet reduktimit të administratës të madhe, në sektorë ku realisht nuk ka nevojë për numër kaq të madh të administratës, dhe jo përmes kurrizit të sektorit arsimor ku shkollat ende përballen me mungesë të kuadrit arsimor: Pedagogë, psikologë, defektologë dhe persona profesional”, qëndron ndër të tjerat në reagimin e PM.
Ky reagim vjen në kohën ku lindi iniciativa për reformimin e Sindikatës së Plenumit të mësimdhënësve (SPM). Iniciativa solli ajër të freskët për organizimin sindikal në arsim, edhe pse këto ditë u paraqitën edhe përplasje të brendshme ndërmjet mësimdhënësve pjesë e plenumit. Tani për tani nuk ka informata zyrtare nga Plenumi nëse në përgjithësi bëhet fjalë për diçka serioze. Këshilli iniciues vazhdon me aktivitete për regjistrim të SPM, përpilimin e Statutit dhe thirrje për anëtarë.
Një pjesë e këshillit për Radio MOF, theksuan se deri në strukturimin formal do të vazhdojë edhe lufta për arsim më cilësor dhe dinjitet të mësimdhënësve.
Këshilli iniciues për formimin e Sindikatës së Plenumit të Mësimdhënësve, 5 nëntor
“Këtë betejë e filloi PM, ndërsa nëpërmjet SPM duhet të formohet front I gjerë i cili do të mobilizojë numër më të madh të mësimdhënësve, pa marrë parasysh nëse kanë qenë, janë ose asnjëherë nuk kanë qenë anëtarë të PM. Plenumi do të vazhdojë të funksionojë në formë të njëjtë”, thonë nga iniciativa për SPM, duke theksuar se angazhimi i tyre kryesor është realizimi i dialogut social për të gjitha temat të cilat i tangojnë arsimin dhe pozitën e mësimdhënësve.
Plenumi I mësimdhënësve dy vitet e fundit kishte një sërë mos pajtime me Sindikatën për arsim, shkencë dhe kulturë (SASHK). Reaguan dhe SASHK me heshtje ka aprovuar ligje të dëmshme pa pjesëmarrjen e palës së interesuar, si për testimin ekstern, mësimdhënësit zëvendësues, shpenzimet për rrugë si pjesë e bruto rrogës…
“SASHK e largua nga mënyra sindikale e veprimit dhe i tradhtoi anëtarët e vet, respektivisht u largua nga baza dhe me vetë atë u de legjitimua si përfaqësues i mësimdhënësve. Si pasojë e kësaj, erdhën një sërë “reforma” të dëmshme të cilat e çuan në regres nivelin e arsimit dhe e degraduan figurën e mësimdhënësit. SPA paraqet përgjigje për nevojën mësimdhënësit të pranohen si partner për dialog social, në veçanti duke pasur parasysh se sa serioze dhe me përgjegjësi shoqërore është veprimtaria jonë.. Arsimi e formon të ardhmen e shoqërisë, dhe nuk guxon të jetë në margjinat e saj”, theksojnë nga këshilli iniciues.
Ju bëjnë thirrje anëtarëve të SASHK në të ardhmen të qasen drejt SPA, si përfaqësues sindikal.
Në lidhje me grupet e punës për reformat në arsim me Ministrinë e Arsimit, ku numër i madh janë edhe nga PM, konsiderojnë se bëhet fjalë për mundësi historike për mësimdhënësit në punë praktike. Të nxjerrin propozime dhe ide konkrete, operative, sepse, thonë ata, deri tani asnjëherë nuk janë konsultuar nëse dhe në cilën mënyrë ajo që vendoset në letër është e zbatueshme në praktikë.
SASHK kërkon mos ndëshkim dhe siguri financiare për mësimdhënësit
Për Jakim Nedelkov, kryetar të SASHK, ekziston vetëm një sindikatë përfaqësuese – SASHK. Sipas tij, Plenumi dhe Sindikata Multietnike për Arsim (SMEA) janë një numër relativisht I vogël I njerëzve, thotë ai, në pajtim me zgjidhjet ligjore aktuale, nuk kanë të drejtë për përfaqësim dhe nuk janë partner social me organet kompetente.
“Vlerësimi jonë është se kjo organizatë (Plenumi ) Është krijuar me porosi nga disa struktura politike, të cilat gjatë asaj periudhe të grevës në vitin 2015, provuan përmes halleve të mësimdhënësve, përmes SASHK ti realizojnë qëllimet e tyre”, thotë ai.
Nedelkov u kritikua mjaft se në vitin 2015, pa pëlqimin e numrit të madh të punëtorëve të asaj sfere, u ul të dakordësohet me MASH. Tani, pohon se ajo periudhë ka qenë shkëndija fillestare për realizimin e kërkesave të tyre ër anulimin e dënimeve të mësimdhënësve, në bazë të testimit ekstern. Respektivisht, “ishte intervenim, diçka që duhej të kryhej menjëherë, sepse për rreth 4.000 mësimdhënës ishte përpiluar aktvendim për dënim me para”.
Marrëveshja për ndërprerjen e grevës të vitit 2015 ndërmjet udhëheqësve të SASHK dhe MASH.
“Nuk ndërpresim këtu, angazhimet tona janë kundër dënimeve me para për punëtorët e arsimit. Punuam ende në atë drejtim, punojmë edhe në ndryshimet e Ligjit për arsimin fillor dhe të mesëm, ku kemi edhe kërkesa të tjera në pjesën e shkarkimit të mësimdhënësve nga punët e famshme administrative. Ato shpenzojnë shumë kohë. Uroj, së shpejti do t’ia dalim ti largojmë këto gjëra”, thotë Nedellkov.
E përmend edhe kërkesën për uljen e numrit të nxënësve në paralelet. Në shumë shkolla, thekson ai, paralelet janë gjysmë të zbrazura, në veçanti në Maqedoninë Lindore, si dhe në disa mjedise rurale të vendit.
“Zgjidhja ligjore është 24 – 34 në paralele, dhe për këtë qëllim përpiqemi që të jetë sa më i ulët ai prag i nxënësve, që në mënyrë përkatëse të mund të formohen paralele dhe mësimdhënësit të mos ngelin pa punë. Absolutisht synojmë të mos kemi aspak tepricë teknologjike. Kjo është e para dhe themelorja, dhe gjithsesi, përmirësimi i statusit social të punëtorëve në arsim, pa dallim nëse janë mësimdhënës ose janë në ndonjë vend tjetër pune, thotë ai.
Për atë 5% rritje e rrogave është shumë pak për punëtorët arsimor. Kjo është nga aspekti i asaj që punëtorët arsimor nga e gjithë bota, thekson, fitojnë kompensim përafërsisht sa rroga mesatare nacionale.
“Rroga themelore e mësimdhënësit është diçka më tepër se 20.000 denarë, që do të thotë, realisht, 5% është rritje prej 1.000 denarë, që do të arrihet shumë prej përafërsisht 21- 22.000 denarë. Kjo është shumë pak, pamjaftueshëm. Nuk do të kisha dashur të bëj ankand me shifra, e gjithë varet nga shumë punë, por rroga nën mesataren në nivel nacional, asnjëherë nuk guxon të jetë rroga e punëtorit arsimor”, konstaton Nedellkov.
SMEA: Testimi ekstern është anuluar, ta kthejmë edhe dinjitetin e mësimdhënësit
Kryetari i Sindikatës Multietnike për Arsim (SMEA), Drage Jovanovski, pohon se SASHK në vitin 2008, ua ka ulur rrogat 30.000 personave. SMEA, prandaj kërkon qasje më ndryshe për standard më të lartë për punëtorët e arsimit.
“Kur kinse do të hynte kompensimi për ushqim dhe transport në rrogat, hyri vetëm 20%. SASHK së bashku me Nikolla Gruevskin dhe ata ministrat, ua shkurtoi rrogat mësimdhënësve për 20 – 30%. Nedellkov le të mos bëhet Kalesh Angja. Atë që e fshehën, ne duhet ta kthejmë, sepse profesori duhet të ketë rrogë më të madhe se ai që pastron plehrat, ujësjellësin etj. Në ato ndërmarrje, të punësuarit marrin rrogë nga 23 – 24.000 denarë. Ne nuk themi të mos marrin atë kompensim, mirëpo kërkojmë profesorët të marrin rroga më të mëdha”, tha Jovanovski nga SMEA.
Për këtë sindikatë karakteristike janë disa gjëra. Që para vitit 2010, me iniciativë të tyre janë kthyer në marrëdhënie të përhershme pune mbi 5.000 të punësuar. Më pas, pohon ai, të parët kanë iniciuar anulimin e testimit ekstern, me kontakte të drejtpërdrejta me ministren Renata Deskoska dhe me kompetentë të tjerë.
“Testimi ishte i pa nevojshëm, sepse nxënësit as fitonin, as humbnin asgjë, or thjesht ishte kurth partiak që të futen në kurth disa mësimdhënës, arsimtarë, ndërsa kjo nëpërmjet maltretimit të fëmijëve. Gjithashtu, ngritëm iniciativë – tu paguhet të punësuarve puna e kaluar, sepse kjo nuk është inkorporuar. Kjo procedurë po rrjedh për momentin dhe bëhen negociata me kompetentët. Një nga punët më të rëndësishme është edhe harmonizimi i rrogave të arsimit fillor dhe të mesëm. Do të shohim nëse mjetet e parashikuara në Buxhetin e RM- së, janë të mjaftueshme. Duhet në tërësi të kthejmë dinjitetin e mësimdhënësit, profesorit, arsimtarit. Të ketë dinjitet mbi fëmijët dhe në publik. Pa mësimdhënës të paguar mjaftueshëm, nuk mund të kem nxënës të mire”, vëren Jovanovski.
SPAk, kërkon Ligj të ri për arsim të lartë… dhe trajnime për organizim sindikal.
Që vjet, 30 tetor, fella e profesorëve formoi Sindikatën e Pavarur Akademike (SPAk). E formuan njerëzit më aktiv të Plenumit të profesorëve, me qëllim respektimin e autonomisë akademike dhe për ri etablimin e dinjitetit të komunitetit akademik. Por, jo vetëm të komunitetit të kuadrit arsimor, por edhe të të gjithë të punësuarve në institucionet publike – private për arsim të lartë, në institucionet shkencore – hulumtuese, shkollat e larta, si dhe studentët.
Profesoresha Mira Beqar nga SPAk thotë se periudhën e kaluar, preokupim për ata ka qenë Ligji për arsim të lartë. Edhe si plenumas edhe si sindikalistë. Dolën me propozim dhe tani do ta “shtyjnë” me MASH, sepse konsideron, propozimi i rektoratit të UKM është me koncepte krejtësisht të kundërta.
“I joni frymon me autonomi, ky tjetri propagon centralizim të fuqisë”, thotë Beqar, e cila është kryetare e organizimit sindikal të Fakultetit Filologjik “Bllazhe Koneski”.
Përkujton se SPAk angazhohet për tërheqjen e të gjitha ndryshimeve të LAL nga viti 2008 deri më sot, dhe të miratohet ligj i ri i pastruar i cili do të reflektojë nevojat reale dhe mundësitë për progres në karrierën akademike. Gjithashtu, kërkojnë përjashtimin e institucioneve akademike ( të larta arsimore) nga sistemi financiar i thesarit, por edhe fillimin e proceseve për negocim për marrëveshje të reja kolektive.
Për ta është me rëndësi mbrojtja e integritetit personal dhe profesional. Përveç kësaj, të përmirësohen edhe kushtet për punë – për shembull, më tepër fakultete janë vendosur në godina të vjetra ose baraka të cilat kanë aromë myku, nuk kanë ngrohje përkatëse dhe nga kulmi rrjedh ujë gjatë reshjeve të dendura.
Më pas, nuk ka rregullim ligjor për organizimin studentor participues dhe përfaqësimin studentor demokratik në institucionet e arsimit të lartë.
“Mos harrojmë, studentët na zgjuan, nga pjesëmarrja e tyre në Plenume, lindi ideja për organizim më ndryshe edhe në mesin tonë të Plenumit të profesorëve”, thekson profesoresha.
Megjithatë, që të ketë veprim sindikal më efektiv, konsideron Beqar, duhet të organizohen edhe trajnime. Tani janë në faze të mësimit dhe thithjes së përvojave.
“Dëshiroj të organizohen trajnime, duhej të kishte të atilla në fund të gushtit. Sinqerisht, nuk jemi tërësisht të njoftuar për mënyrën se si punohet si sindikalist. Kjo nuk është naive. Kemi angazhime si profesorë, dhe dikush duhet të na trajnojë. Deri tani nuk gjetëm partner që do ti organizonte trajnimet, nuk e di a ishte kjo për shkaqe ideologjike… Ndërkaq, përpiluam edhe program, edhe të ftuar nga rajoni, të ndajnë përvojat e tyre. Sllovenia, për shembull, është shumë e zhvilluar në këtë temë dhe profesoresha prej atje u pajtua të vijë. Kështu që, një prej aktiviteteve të ardhshme do të ishte edhe trajnime për organizim sindikal”, thotë ajo.
Bojan Shashevski
*Teksti është shkruar në përbërje të projektit “Në orë”, aktivitetet e të cilit financohen dhe realizohen në partneritet me Fondacionin Shoqëri e Hapur – Maqedoni.