Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
Постоечките студентски претставници немаат легитимитет и не ги претставуваат потребите на студентите, додека Студентскиот парламент на УКИМ од невладина организација, врз која никој нема надзор, мора да стане дел од Универзитетот. Ова беа само некои од поентите на учесниците во втората епизода на емисијата „На Час“, серијалот дебати за подобро образование, која оваа недела беа на темата – студентско организирање.
Минатогодишните инциденти при изборите за Студентскиот парламент на УКИМ, за кои обвинителството, претходнава недела, почна да сослушува сведоци, дополнително го нарушува легитимитетот на ова студентско тело. Ѓорѓи Рајчиноски, од Студентскиот пленум, вели дека студентите патат од неодговорноста на оваа организација која има голема сила.
„Ни се случи да се избере ректор, чија легитимност може да се спори, бидејќи е избран од студенти кои во суштина не се студентски претставници. Изборите, од самиот Универзитет беа прогласени за скандалозни, но на нашиот универзитет воопшто не му сметаше да ги седне истите тие студенти во клупите на Сенатот, да ја кренат раката, и да го изгласаат моменталниот ректор. Еден проблем во целата машинерија на високото образование генерира друг проблем и ние само се вртиме во круг на проблеми“, рече Рајчиноски.
За да се избегнат опструкции во универзитетските тела, Теодора Столевска од Младинскиот образовен форум, смета дека студентското организирање треба да биде или детално регулирано преку новиот закон за високо образование, или да се регулира преку посебен закон во кој би биле вклучени и студентскиот стандард, домувањето и останатите работи значајни за студентите.
„Доколку се остави студентското организирање на дорегулирање од страна на статутите на универзитетите ќе има неколку проблеми. Првиот е што ќе има нееднаквост на застапеност на студенти, а вториот проблем ќе биде фактот што никој не може да гарантира дека регулативата ќе се менува во позитивна насока и дека ќе биде решен статутот на телото, а дополнително и изборната комисија, моделот на организирање, финансирање и се останато“, рече Столевска.
Владимир Делов од Министерството за образование и наука рече дека рамките на новиот предлог-закон за високо образование се уште не се дефинирани, но дека во министерството имаат визија каде сакаат да стигнат.
„Кај нас се загуби културата за студентско претставување. Ние како студенти не сме доживеале нешто такво. Враќањето на таа култура, сметам дека треба да биде подолг процес, преку едукација и разни видови кампањи да ги едуцираме студентите зошто е значајно студентското претставување и како тоа го унапредува животот и стандардот на студентот“, рече Делов.
Партиските влијанија врз студентските претставници можат да се намалат преку спуштање на моќта на пониско ниво, смета Рајчиноски, преку непосреден избор на студентските застапници и оневозможување целата одлучувачка моќ да се стави во рацете на еден човек.
„Многу полесно е да влијаете на еден човек кој е претседател на студентски парламент, но кога имате 23 факултети на УКИМ, со по 20-тина претставници во просек, тоа претставува голема бројка на студенти и во таа ситуација потешко е да извршите притисок на толку голем број луѓе кои ќе бидат раслоени на различни факултети“, рече Рачиноски.
Столевска објаснува дека на изборите за студентски претставници досега недостасуваа и информации и дебата, па победуваше фаворитот на партијата која може да присили одреден број студенти да гласаат. Преку новиот модел, кој го нудат од МОФ, таа посочува дека низ информирање, дебати и конференции на студентите би им се овозможил информиран избор за тоа дали и за кого би го дале својот глас.
„Апатичност се создава кога гледаш дека тоа што си го правел порано едноставно не вродува со никаков резултат. Голем број студенти не ни знаат дека постои студентски парламент, затоа што парламентот не се потрудил да им даде до знаење дека постојат како тело. Доколку се промени моделот ќе треба да се работи на информирање, а потоа и создавање желба да учествуваат во процесите на студентското организирање“, рече Столевска.
На дебатата беше поканет и претседателот на СПУКМ, Давор Попоски, кој во последен момент го откажа присуството.
Даниел Евросимоски
*Серијалот „На час“ е финансиран и се спроведува во партнерство со Фондација Отворено општество – Македонија.
-
#NëOrë (#НаЧас): Organizimi studentor në shërbim të studentëve, jo të partisë
03/11/2017 – LAJME, ARSIM
Përfaqësuesit studentor aktual, nuk kanë legjitimitet dhe nuk i përfaqësojnë nevojat e studentëve, ndërsa Parlamenti studentor i UKM nga organizatë joqeveritare, mi të cilën askush nuk ka mbikëqyrje, duhet të bëhet pjesë e Universitetit. Këto ishin vetëm disa nga pikat kryesore të pjesëmarrësve në episodin e dytë të emisionit “NëOrë”, serial me debate për arsim më të mirë, të cilët këtë javë kishin temën – organizimi studentor.
Incidentet e vitit të kaluar gjatë zgjedhjes së Parlamentit Studentor të UKM, për të cilat prokuroria, javën e kaluar, fillio të marrë në pyetje dëshmitarët, në mënyrë plotësuese e cenon legjitimitetin e këtij trupi studentor. Gjorgji Rajçinoski, nga Plenumi studentor, thotë se studentët vuaj ë nga pa përgjegjësia e kësaj organizate e cila ka fuqi të madhe.
“Na ndodhi të zgjidhet rektor, legjitimiteti it ë cilit mund të kontestohet, sepse është zgjedhur nga student të cilët në fakt nuk janë përfaqësues të studentëve. Zgjedhjet, nga vetë Universiteti u shpallën si skandaloze, por universitetit tone aspak nuk i pengonte ti ulë studentët e njëjtë në bankat e Senatit, të çojnë dorën, dhe të votojnë rektorin aktual. Një problem në gjithë makinerinë e arsimit të lartë, gjeneron problem tjetër dhe ne vetëm rrotullohemi në një rreth të problemeve”, tha Rajçinovski.
Në mënyrë që të evitohen obstruksionet në trupat universitar, Teodora Stolevska nga Forumi Arsimor Rinor, konsideron se organizimi studentor duhet ose të rregullohet në detaje me ligjin e ri për arsim të lartë, ose të rregullohet nëpërmjet ligjit të veçantë në të cilin do të përfshiheshin edhe standardi studentor, banimi dhe çështjet të tjera të rëndësishme për studentët.
“Nëse lihet organizimi studentor të rregullohet në mënyrë plotësuese nga statujat në universitetet do të ketë disa probleme. Problemi i parë është që nuk ka barazi në përfaqësimin e studentëve ndërsa problemi i dytë do të jetë fakti që askush nuk mund të garantojë se rregullativa do të ndryshohet në drejtim pozitiv dhe se do të zgjidhet statuti i trupit, ndërsa në mënyrë plotësuese dhe komisioni zgjedhor, modeli i organizimit, financimi dhe gjithçka tjetër”, tha Stolevska.
Vlladimir Dellov nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës tha se në kuadër të Propozim ligjit të ri për arsim të lartë ende nuk janë përkufizuar, por se në ministri kanë vizion ku duan të mbërrijnë.
“Tek ne humbi kultura për përfaqësim studentor. Ne si student nuk kemi përjetuar diçka të atillë. Kthimi i asaj kulture, konsideroj se duhet të jetë proces më i gjatë, nëpërmjet edukimit dhe llojeve të ndryshme të fushatave, ti edukojmë studentët pse është me rëndësi përfaqësimi studentor dhe si kjo e avancon jetën dhe standardin e studentit”, tha Dellov.
Ndikimet partiake mbi përfaqësuesit studentor mund të zvogëlohen nëpërmjet zvogëlimit të fuqisë në nivel të ulët, konsideron Rajçinoski, nëpërmjet zgjedhjes së drejtpërdrejtë të përfaqësuesve studentor dhe pamundësimin e gjithë fuqia vendimmarrëse të vihet në duart e një personi.
“Shumë më lehtë është të ndikosh mbi një person i cili është kryetar i parlamentit studentor, por kur keni 23 fakultete të UKM, me nga 20 përfaqësues mesatarisht, kjo paraqet numër të madh të studentëve dhe në këtë situatë është vështirë të kryeni presion mbi një numër kaq të madh të njerëzve të cilët do të jenë të shpërndarë në fakultete të ndryshme”, tha Raçinovski.
Stolevksa sqaron se në zgjedhjet për përfaqësues studentor deri tani mungojnë edhe informata dhe debat, kështu që fitonte favorite i partisë e cila mund të detyrojë numër të caktuar të studentëve të votojnë. Nëpërmjet modelit të ri, të cilin e ofrojnë nga MOF, ajo sugjeron se nëpërmjet informimit, debateve dhe konferencave, studentëve do tu mundësohet zgjedhje e informuar në lidhje me atë nëse do të kishin votuar dhe për kë do të kishin dhënë votën e tyre.
“Apati krijohet kur sheh se ajo që e ke bërë më pare thjesht nuk jep asnjë rezultat. Numër i madh studentëve as që e dine se ekziston parlament studentor, sepse parlamenti nuk është përpjekur ti njoftojë se ekziston një trup i tillë. Nëse ndryshohet modeli do të duhet të punohet në drejtim të informimit, dhe pastaj edhe të krijohet dëshira të marrin pjesë në proceset e organizimit studentor”, tha Stolevska.
Në debatin ishte i ftuar edhe kryetari i PSUKM, Davor Popovski, i cili në moment të fundit hoqi dorë nga pjesëmarrja.
Daniell Evrosimoski
*Seriali “Në orë”, financohet dhe realizohet në partneritet me Fondacionin Shoqëri e Hapur – Maqedoni.