Nëse doni të lexoni tekstin në gjuhën shqipe, shtypni “Shqip” / За текстот на албански јазик кликнете „Shqip“
-
„Ако се промени нешто во учебниците, учениците ќе бидат позаинтересирани да учат од нив“, смета професорката по философија и етика во скопската гимназија „Никола Карев“, Елвира Мустафа. Зборувајќи за својот предмет, во третата епизода од емисијата „На час“ посветена на проблемите со учебниците, таа забележа дека учебниците се пишувани на високо ниво за учениците, но и со многу контрадикторни реченици меѓу себе.
„Треба да се направи реформа за тоа кој како и што предава, да има инспекции и да се проверат уште еднаш учебниците“, децидна е Мустафа.
На дискусијата „Какви учебници, такви ученици?“, мислењата ги спротивставија и Драгана Дрндаревска од „Коалиција Сексуални и здравствени права на маргинализирани заедници“ и Вања Велева, директорка на Педагошката служба во Министерството за образование и наука. Тие се согласија дека е потребна сериозна ревизија на учебниците од кои денеска учат учениците.
Дрндаревска смета дека одредени автори на учебници неодговорно ја искористуваат својата авторска слобода и бара санкции за ваквите постапки.
„Немаме механизми на располагање за справување со дискриминаторски содржини во учебниците“, објаснува Дрндаревска. Од Коалицијата имаат испратено петнаесетина претставки до надлежните за утврдени проблеми со дискриминација и стереотипи во учебниците, но реакцијата, вели Дрндаревска, изостанува.
„Имаме образование полно со предрасуди. Треба да имаме подалечна слика, да знаеме точно кон што целиме, а тоа е модерно образование што на учениците им нуди наука основана на факти, а не нечии ставови“, вели Дрндаревска.
Вања Велева која две месеци е на местото директор на Педагошката служба при МОН открива дека до неа стигнале низа реакции во однос на проблеми со учебниците.
„Голем процент од наставниците не се задоволни од прирачникот за работа. Добиваме укажувања и од родители кои наидуваат на нелогичности кои самите не можат да го објаснат“, вели Велева.
Објаснува дека МОН работи на формирање Комисии што ќе ревидираат конкретни учебници, а во кои ќе бидат луѓе, кои имаат допир со праксата.
„Да не се очекува нештата да одат пребрзо. Мора да одиме чекор по чекор. Сите бевме под некоја пресија и сега очекуваме новини преку ноќ, но сонувањето е само миг, мора да сме реалисти“, вели Велева.
Во моментов се крчкаат измени во Законот за учебници, а предлогот МОН веќе го претстави пред јавноста. Со него, се надеваат од МОН, полесно ќе се воочуваат грешки и ќе се пристапува кон корекција на учебниците.
„Ако се помали грешките од 30 отсто во учебникот, ако треба да се смени една тема, таа ќе биде видоизменета и ќе биде електронски прикачена на страницата на МОН. Тоа би требало да се случи од второ полугодие“, најавува Велева.
Дрндаревска сепак потсетува дека треба „грешките да не се определуваат ад хок, туку систематски“. Од Коалицијата бараат систематски пристап, комисија да работи на предлог модели, но да се работи и со родителите.
Посебен проблем, вели таа, се учебниците во високото образование, каде поради автономијата на универзитетите МОН нема големи ингеренции.
„Досега сме упатиле дваесетина барања за ревизија до универзитетите за дискриминаторски содржини, но досега само Универзитетот во Тетово одговорил. УКИМ е целосно затворен за нашите барања“.
„Универзитетите имаат застарена литература, од 60-тите години, за наука која е жива и се менува“, вели Дрндаревска.
Професорката Мустафа, дел од вината за проблемот со учебниците ја лоцира и и во партиските вработувања.
„Влегува секој и секако во училиштата, не им е гајле за децата, тие им се само војничиња. Кај нас се гледа да се уништат децата“, забележува професорката.
За решавање на проблемот, додава Мустафа, потребна е голема волја и организираност. Со неа се согласува и Велева.
„Ние ги отворивме вратите за соработка од самиот почеток. Никој досега не е вратен, но нема да се лутиме ако токму овие истите луѓе што тропнале на нашата врата реагираат и да ни бидат коректив. Бидејќи будењето е секогаш потребно“, заклучува Велева од МОН.
Јасмина Јакимова
*Текстот е напишан во склоп на проектот „На час“, чии активности се финансирани и се спроведуваат во партнерство со Фондација Отворено општество – Македонија.
-
#NëOrë: Nevojitet revizion serioz i teksteve shkollore
10/11/2017 – LAJME, ARSIM
“Nëse ndryshohet diçka në tekstet shkollore, nxënësit do të jenë më të interesuar të mësojnë prej tyre”, konsideron profesoresha e filozofisë dhe etikës në gjimnazin e Shkupit “Nikolla Karev”, Elvira Mustafa. Duke folur për lëndën e saj, në episodin e tretë të emisionit “Në orë” që i kushtohet problemeve me tekstet shkollore, ajo thotë se tekstet shkollore janë shkruar në nivel shumë të artë për nxënësit, por edhe me fjali që kundërshtohen ndërmjet vete.
“Duhet të behet reformë për atë se kush çfarë dhe si ligjëron, të ketë inspektime dhe të kontrollohen edhe një herë tekstet shkallore”, është e prerë Mustafa.
Gjatë diskutimit “Çfarë tekste shkollore, të atillë nxënës?”, mendimet i kundërvunë edhe Dragna Drndarevska nga “Koalicioni të Drejta Seksuale dhe Shëndetësore të Komuniteteve të Margjinalziuara” dhe Vanja Veleva, drejtore e Shërbimit Pedagogjik në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës. Ato u pajtuan se nevojiten revizion serioz i teksteve shkollore prej të cilave sot mësojnë fëmijët.
Drndarevksa konsideron se autorë të caktuar të teksteve shkollore pa përgjegjësi e shfrytëzojnë lirinë e tyre autoriale dhe kërkon sanksione në lidhje me këto veprime.
“Nuk kemi mekanizma në dispozicion për parandalimin e përmbajtjeve diskriminuese në tekstet shkollore”, sqaron Drndarvska. Nga Koalicioni kanë dërguar pesëmbëdhjetë parashtresa në adresë të kompetentëve për probleme të përcaktuara e diskriminimin dhe stereotipe në tekstet shkollore, por reagimi, thotë Drndarevska, mungon.
“Kemi arsim përplot me paragjykime. Duhet të kemi imazh më të largët, të dimë saktë ku synojmë, ndërsa ky është arsim modern që nxënësve do tu ofrojë shkencë të bazuar mbi fakte, dhe jo qëndrimet e dikujt”, thotë Drndarevksa.
Vanja Veleva e cila dy muaj është në vendin drejtor i Shërbimit Pedagogjik pranë MASH zbulon se tek ajo kanë arritur një sërë reagime në lidhje me problemet me tekstet shkollore.
“Përqindje e madhe e mësimdhënësve nuk janë të kënaqur nga doracaku për punë. Marrim sugjerime edhe nga prindër të cilët hasin në sende të pa logjikshme të cilat vetë nuk mund ti sqarojnë”, thotë Valeva.
Sqaron se MASH punon në formimin e Komisioneve që do të rishikojnë tekstet konkrete, ndërsa do të marrin pjesë persona të cilët kanë janë pjesë e punës praktike.
“Mos pritet gjërat të shkojnë shumë shpejt. Duhet të shkojmë hap pas hapi. Të gjithë ishim nën një presion dhe tani presim risi brenda natës, por ëndra është vetëm një çast, duhet të bëhemi realist”, thotë Veleva.
Për momentin po bëhen ndryshme në Ligjin për tekste shkollore ndërsa propozimin MASH tani më e ka paraqitur para publikut. Me atë, shpresojnë nga MASH, më lehtë do të kuptohen gabimet dhe do ti qasemi korrigjimit të teksteve shkollore.
“Nëse gabimet janë më të vogla se 30 për qind në tekstet shkollore, nëse duhet të ndryshohet një temë, ajo do të ndryshohet dukshëm dhe do të vendoset në mënyrë elektronike në faqen e MASH. Kjo do të duhet të ndodhë nga gjysmë vjetori i dytë”, njofton Veleva.
Drndarevska megjithatë përkujton se duhet “gabimet të mos përcaktohen ad hok, por në mënyrë sistemore”. Nga Koalicioni kërkojnë qasje sistemore, komisioni të punojë me propozim modele, por të punohet edhe me prindërit.
Problem i veçantë, thotë ajo, janë tekstet shkollore në arsimin e lartë, ku për shkak të autonomisë së universiteteve MASH nuk ka ingernca të mëdha.
“Deri tani kemi dërguar diku njëzet kërkesa për revizion në universitetet për përmbajtje diskriminuese, por deri tani vetëm Universiteti i Tetovës ka dhënë përgjigje. UKM është tërësisht i mbyllur për kërkesat tona”.
“Universitetet kanë literaturë të vjetruar, nga vitet 60, për shkencë e cila është e gjallë dhe ndryshohet”, thotë Drndarevska.
Profesoresha Mustafa, një pjesë të fajit për problemin me tekstet shkollor e përcakton edhe te punësimet partiake.
“Hyn secili dhe sido në shkollat, nuk mërziten për fëmijët, ata janë vetëm ushtarë të vegjël. Te shihet të shkatërrohen fëmijët”, thotë profesoresha.
Për zgjidhjen e problemit, shton Mustafa, nevojitet vullnet më i madh dhe organizim. Me atë pajtohet edhe Veleva.
“Ne i hapëm dyert për bashkëpunim nga vetë fillimi. Deri tani askush nuk është kthyer, por nuk do të hidhërohemi nëse pikërisht këta njerëz që kanë trokitur në derën tonë reagojnë dhe të jenë korrigjuesi jonë. Sepse zgjimi çdo herë është i nevojshëm”, përfundon Veleva nga MASH.
Jasmina Jakimova
*Teksti është shkruar në përbërje të projektit “Në orë”, aktivitetet e të cilit financohen dhe realizohen në partneritet me Fondacionin Shoqëri e Hapur – Maqedoni.