На 4 март, 2014 година, кинескиот премиер Ли Кечијанг, им порача на скоро 3 000 делегати на Народниот конгрес и на уште многу други кои го гледаа во живо на телевизија дека „Решително ќе објавиме војна против загадувањето исто како што објавивме војна против сиромаштијата“, пишува Мајкл Гринстоун за Њујорк Тајмс.
Изјавата доаѓа по долготрајната политика на земјата за ставање на економскиот раст пред заштитата на животната средина, во време кога многумина се прашуваа дали Кина навистина ќе продолжи на ист начин.Четири години по таа декларација, податоците покажуваат дека Кина победува, со рекордно темпо. Градовите ги намалија концентрациите на ситни честички во воздухот за просечно 32%, само за четири години.
Брзината на движењето против загадувањето отвори важни прашања во врска со човечките трошоци. Но, ако Кина ги одржи овие намалувања, неодамнешните истражувања на моите колеги и на мене укажуваат на тоа дека жителите ќе забележат значителни подобрувања во здравјето и продолжување на животниот век за повеќе месеци или години.
Како Кина дојде до овде? Во месеците пред говорот на премиерот, земјата го објави Националниот акционен план за квалитет на воздухот, кој бараше сите урбани области да ги намалат концентрациите на ситните честички кои загадуваат (ПМ 10) за најмалку 10 проценти или повеќе во некои градови. Областа во Пекинг беше обврзана да го намали загадувањето за 25 отсто, а градот одвои 120 милијарди долари за таа намена.
За да се постигнат овие цели, Кина ги забрани новите електрани на јаглен во најзагадените региони во земјата, вклучувајќи ја и областа Пекинг. На постоечките им беше кажано да ги намалат емисиите на гасови. Ако не успеваа, јагленот беше заменет со природен гас. Големите градови, вклучувајќи ги Пекинг, Шангај и Гуангжу, го ограничија бројот на автомобили на патиштата. Земјата, исто така, го намали својот капацитет за производство на железо и челик и ги затвори рудниците за јаглен.
Некои од акциите беа од агресивни до извонредни. На пример, Министерството за заштита на животната средина минатото лето објави планови за борба против загадувањето на 143 страници, кои вклучуваат отстранување на котлите за јаглен во многу домови и бизниси кои ги користат за греење во зима – иако замената не беше секаде достапна. Ова ги остави некои сопственици на куќи, фирми, па дури и студенти без греење оваа зима.
Во текот на изминатите неколку месеци, вестите почнаа да објавуваат дека напорот се исплател. Па, решив да копам подлабоко. Користејќи податоци од речиси 250 владини монитори низ целата земја, кои тесно се совпаѓаат со набљудувањата што ги одржува амбасадата на САД во Пекинг и низ целата земја, наидов на големи подобрувања.
Иако повеќето региони ги надминаа своите цели, најнаселените градови ги имаа некои од надобрите резултати. Податоците од Пекинг за концентрациите на ситни честички се намалија за 35 проценти; Главниот град на провинцијата Хебеј, Шиџиаџуан ја намали својата концентрација за 39 отсто; Баодинг, најзагадениот град во Кина во 2015 година, ја намали својата концентрација на ситничестички во воздухот за 38 проценти.
За да ги испитам ефектите врз животот на луѓето во Кина, користев две мои студии (повеќе овде и овде) за да ги пресметам концентрациите на ситни честички и нивниот ефект врз животниот век. Ова е истиот метод кој е во основата на Индексот за квалитет на воздухот, кој може да се истражи овде. Овие студии се базираат на податоци од Кина, така што тие не бараат поистоветување со САД или некоја друга земја со релативно ниски концентрации на загадување.
Резултатите покажуваат дека борбата против загадувањето на Кина веќе ги постави темелите за извонредни придобивки во животниот век. Применувајќи го овој метод за достапните податоци од 204 префектури, жителите на национално ниво би можеле да очекуваат да живеат 2.4 години подолго во просек, ако опаѓа опаѓањето на загадувањето на воздухот.
Околу 20 милиони жители во Пекинг ќе живеат околу 3,3 години подолго, додека оние во Шиџиаџуан ќе добијат 5,3 години, а во Баодин 4,5 години. Имено, моето истражување сугерира дека овие подобрувања во очекуваното траење на животот би ги доживеале луѓето од сите возрасти, а не само младите или старите.
За да се разбере и стави во контекст брзината на неодамнешниот напредок на Кина, корисно е да се навратиме на тешките нивоа на загадување во многу американски градови во 1950-тите и 1960-тите. Американскиот закон за чист воздух се смета дека создал големи намалувања на загадувањето на воздухот. За четири години по донесувањето во 1970 година, американското загадување на воздухот во просек се намали за 20 проценти. Меѓутоа, потребни беа десетина години и рецесијата во 1981-1982 година за САД да го постигне 32 – отстотното намалување што го постигна Кина за само четири години.
Се разбира, нивоата на загадување на воздухот и понатаму ги надминуваат сопствените стандарди на Кина и далеку ги надминуваат препораките на Светската здравствена организација на она што се смета за безбедно. Спроведувањето на мерките низ цела Кина во согласност со сопствените стандарди ќе ги зголеми просечните очекувања за живниот век за дополнителни 1,7 години (мерено во областите каде што има достапни податоци). Ако се постигнат построгите стандарди на Светската здравствена организација, ќе се добијат 4,1 година живот.
Без разлика дали кинеските граѓани ќе ги доживеат дополнителните подобрувања во квалитетот на воздухот, па дури и да ги одржат постојните придобивки, се враќа рамнотежата помеѓу економскиот раст и квалитетот на животната средина. Предвремото исполнување на мерките за намалување на загадувањето на воздухот во Кина се постигнати преку инженериски стил кој диктира конкретни акции, наместо да се потпира на пазарите за да ги пронајде најевтините методи за намалување на загадувањето.
Тоа е пристап кој доаѓа со некои вистински трошоци – како тоа што многумина останаа без греење оваа зима.
Децении по донесувањето на Законот за чист воздух, американските креатори на политики употребија многу алатки за намалување на загадувањето, со прописите што се базираат на пазарниот систем и кои се покажаа како најекономични. Иако Кина експериментира со систем за ограничување на јаглерод диоксидот, се уште не се свртеле кон таквите политики за борба против конвенционалното загадување.
Тоа би било сосема нов пресврт, ако таканаречената комунистичка Кина на крајот ја победи војната против загадувањето со прифаќање на правилата на пазарниот систем, кои Соединетите Држави продолжуваат да ги користат повремено.